جمعه, ۱۰ فروردین, ۱۴۰۳ / 29 March, 2024
مجله ویستا

میلیون ها دانش آموز، محروم از مشاور تحصیلی


میلیون ها دانش آموز، محروم از مشاور تحصیلی
کارشناسان نسبت به تبعات و آسیب های ناشی از کاستی های مشاوره و راهنمایی در مدارس هشدار می دهند و خواستار توجه و رسیدگی مسئولان امر برای رفع این کاستی هستند، این در حالی است که طی سال های گذشته نه تنها مشاوره و راهنمایی در بسیاری از مدارس دچار ضعف شده بلکه باعث گردیده تا به دنبال آن شاهد افت تحصیلی دانش آموزان در مقاطع مختلف باشیم.
این موضوع زمانی وضعیت هشداری و بحرانی خود را نشان می دهد که بدانیم تعلیم و تربیت هنگامی عملی خواهد شد که دانش آموزان اولا با مشکلات عاطفی که مانع یادگیری آنها است مواجه نباشند و ثانیا محتوای آموزش با توجه به اختلافات فردی ارائه شود. مدیر کل آموزش و پرورش راهنمایی در این خصوص ضمن اعلام این خبر که افت تحصیلی در دوره راهنمایی به ۸/۶ درصد رسیده است؛ بهبود سیستم ارزشیابی و مشاوره در مقطع راهنمایی را در پیشرفت تحصیلی دانش آموزان و کاهش افت تحصیلی آنان موثر دانست و گفت: راهنمایی و مشاوره بخش تفکیک ناپذیری از نظام تعلیم و تربیت محسوب می شوند و هدف به فعلیت رساندن استعدادهاست که خود مستلزم شناسایی و پی بردن به کم و کیف استعداد دانش آموزان است.
منوچهر فضلی خانی، همچنین از تغییر آیین نامه ارزشیابی دوره راهنمایی در سال جاری خبر داد و اظهار کرد: حذف امتحان نهایی از پایه سوم راهنمایی از جمله محورهای تغییر آیین نامه ارزشیابی است که بر روی کاهش افت تحصیلی دانش آموزان این مقطع و تحقق قبولی بیش از ۹۵ درصدی این مقطع به میزان مطلوب تاثیر خواهد گذاشت. وی نقش معلمان با کمک مشاوران مدرسه را در موفقیت دانش آموزان موثر عنوان کرد و افزود: بر هر معلم لازم است که در مرحله نخست اقدام به شناسایی دانش آموزان کند که هر کدام به نوعی با مشکلات و مسائل اجتماعی و عاطفی مختلف روبه رو هستند. در این زمینه رئیس گروه برنامه ریزی راهنمایی و مشاوره خانواده آموزش و پرورش نیز با تاکید بر اهمیت راهنمایی والدین و دانش آموزان در دوران تحصیل گفت: ۱۴۵ مرکز مشاوره خانواده در مناطق آموزش و پرورش سراسر کشور فعالیت می کنند.
این در حالی است که با وجود ۱۴ میلیون دانش آموز قطعا با کمبود مراکز مشاوره یا حضور فیزیکی مشاوران در مدارس روبه رو هستیم. ناهید ابراهیم زاده با بیان اینکه فعالیت مراکز مشاوره از سال ۱۳۷۱ آغاز شده است گفت: از آن زمان تاکنون تنها ۱۴۵ مرکز مشاوره در ۷۱۶ منطقه آموزش کل کشور راه اندازی شده است. وی بیشترین تعداد مرکز مشاوره را با ۱۸ مورد متعلق به استان تهران دانست و اظهار داشت: امکانات و اعتبارات لازم برای گسترش این مراکز وجود ندارد به همین دلیل نمی توانیم مراکز مشاوره را به تناسب جمعیت دانش آموزی در تمام مناطق راه اندازی کنیم.
رئیس گروه برنامه ریزی و مشاوره خانواده در خصوص اعتبارات اختصاص یافته به مراکز مشاوره آموزش و پرورش گفت: در سال گذشته ۳۶۱ میلیون تومان به این مراکز تعلق گرفت که به دلیل مشکلات اعتباری آموزش و پرورش با عدم افزایش آن مواجه شده ایم.
از آنجا که جایگاه مشاوره و راهنمایی با توجه به مشغله های روز افزون جوامع روز به روز پررنگ تر و نیاز افراد به مراجعه به این مراکز به ویژه مراکزی که اطمینان بیشتری به آنها دارند افزایش می یابد آمارها نشان می دهد استقبال از مراکز مشاوره و راهنمایی وزارت آموزش و پرورش هر سال بیشتر می شود؛ هر چند ۱۴۵ مرکز مشاوره این وزارتخانه با توجه به وجود ۷۲۰ منطقه آموزش و پرورش در سطح کشور و نیاز مردم ناکافی است.
● افزایش سطح کیفی و کمی مراکز مشاوره و راهنمایی
یکی از عوامل استقبال خانواده ها از مراکز مشاوره و راهنمایی وزارت آموزش و پرورش حق مشاوره پایین این مراکز است به طوری که تمام خانواده ها با هر سطح درآمد می توانند از خدمات این مراکز استفاده کنند. دکتر فریبرز حمیدی، معاون سازمان مرکزی انجمن اولیا و مربیان نیز در این باره معتقد است: به طور میانگین در هر استان سه مرکز و درتهران ۱۸ مرکز مشاوره و راهنمایی وجود دارد اما این میزان کافی نیست و باید گسترش یابد. وی هدف از تاسیس و توسعه مراکز مشاوره در کشور را کمک به تعادل و استحکام خانواده برای مشارکت بهینه در امر تعلیم و تربیت دانش آموزان برشمرد و پیشگیری از بروز اختلالات و مشکلات خانوادگی، تحصیلی، تربیتی و سطح آگاهی و معلومات خانواده ها از وضعیت تحصیلی فرزندانشان را امری ضروری توسط مسئولان امر دانست و اظهار داشت: ارائه خدمات مکمل از قبیل مشاوره و ارجاع خانواده ها به مراکز تخصصی مشاوره و راهنمایی تحصیلی را از جمله اهداف مورد توجه این وزارتخانه باید برشمرد. حمیدی با اشاره به آغاز فعالیت مراکز مشاوره از سال ۷۱ از ابلاغ آیین نامه این مراکز که به تایید وزیر آموزش و پرورش رسیده خبر داد و گفت: آیین نامه جدید مراکز مشاوره و راهنمایی آموزش و پرورش در چهار فصل و ۳۱ ماده تدوین شده است که در یکی از مهمترین موارد این آیین نامه بر روز آوری استاندارد های مراکز و ارائه راهکارهای علمی برای رسیدن به این مطلوب تاکید شده است. همچنین راهکارهایی توصیه شده تا فرهنگ مشاوره در جامعه ترویج پیدا کند و نهادینه شود.
● مراکز مشاوره آموزش و پرورش همچنان در اختیار این وزارتخانه است
از آنجا که ریشه های راهنمایی و مشاوره در بنیان هر جامعه و فرهنگ آن نهادینه شده است علاوه بر تعریف علمی و تخصصی آن باید در بطن جامعه نیز از نو تعریف شود. مشاوره باید هماهنگ با ارزش های فرهنگی و اخلاقی و اعتقادی و آداب و رسوم مطلوب هر جامعه ارائه شود. آمارها بیانگر آن است که مراجعه به مراکز مشاوره آموزش و پرورش نسبت به مراکز مشاوره خصوصی افزایش قابل توجهی را نشان می دهد، به این معنی که مردم دوست دارند به مراکزی مراجعه کنند که به آن اطمینان خاطر دارند و بر همین اساس نگرش مثبتی در بین خانواده ها برای طرح مشکلات و مسائل خود در این مراکز دیده می شود. معاون سازمان مرکزی انجمن اولیا و مربیان در این خصوص با تکذیب واگذاری مراکز مشاوره آموزش و پرورش به بخش خصوصی گفته است: با وجود مشکلاتی که برخی مراکز در تامین هزینه های خود دارند به طوری که ساختمان ۱۰ درصد از این مراکز استیجاری است اما این مراکز با توجه به استقبال و اطمینان مردم از آنها به بخش خصوصی واگذار نمی شود. وی همچنین بر نگرش مثبت مسئولان آموزش و پرورش در توسعه مراکز مشاوره تاکید کرد و گفت: با آگاهی از مسائل و مشکلات دانش آموزان، خانواده ها و جامعه، گسترش مراکز مشاوره مورد توجه است، در همین زمینه تلاش می شود هر سال ۱۰ مرکز جدید در کشور آغاز به کار کند. این در حالی است که معاون مشاوره و بهداشت وزیر آموزش و پرورش معتقد است مشاوره جایگاه خود را در آموزش و پروش به دست نیاورده است. وی برنامه ریزی صحیح را عامل ارتقای این امر می داند و علت یابی و آسیب شناسی این حوزه را یکی از راه های رسیدن به جایگاه واقعی مشاوره در آموزش و پرورش عنوان می کند. بهنام حکمتی اظهار داشت: نظام مشاوره و راهنمایی منبعث از اهداف آموزش و پرورش است و این نظام آموزشی نیز برگرفته از نظام جمهوری اسلامی و خواسته های مردم است که باید متناسب با این اهداف حرکت کرد.
● ضرورت مشاوره برای دانش آموزان برای جلوگیری از افت تحصیلی
ایرج وحدانی یکی از کارشناسان مشاوره معتقد است مشاوره تحصیلی به دانش آموزان باعث می شود ویژگی ها و استعدادهای خود را بهتر بشناسند و به شرایط و خصوصیاتی که یا توجهی به آنها نداشته و یا میزان توجه آنان کم بوده است با دقت بیشتری بنگرند ودر صورت وجود نواقصی درعملکردشان آنها را شناسایی و راه حل هایی برای رفع این نواقص ارائه کنند. به این ترتیب دانش آموزان می توانند عملکرد بهتری نسبت به قبل در زمینه درسی داشته باشند و اشکالات احتمالی را نیز رفع کنند. دکتر سبحانی کارشناس مشاوره و راهنمایی تحصیلی نیز در خصوص نقش مشاوره در کاهش افت تحصیلی دانش آموزان اظهار داشت: بسیاری از دانش آموزان به خاطر شرایط ویژه ای که با آن مواجه هستند درمعرض افت تحصیلی قرار دارند و برخی از آنان افتان و خیزان تجربه هایی از افت تحصیلی داشته اند. وی تصریح کرد: برخی از این علل فردی هستند مانند انگیزه خود دانش آموز، روش های مطالعه و برنامه ریزی و علایق و استعدادها که مشاوره تحصیلی برای این دسته از دانش آموزان اهمیت بسزایی دارد و دانش آموز می تواند در جریان مشاوره تحصیلی علت افت ها و شکست های خود را بهتر بشناسد و به عنوان احیای نیروهای بالقوه دانش آموزان در تمام مسیر تحصیلی شان قلمداد می شود.
● نقش مشاوره را باید جدی گرفت
با استناد به گزارش ها و آمارهای اعلام شده در خصوص تاثیر مشاوره و راهنمایی به این نکته پی می بریم که همه کارشناسان در یک مسئله اتفاق نظر دارند و آن نقش مشاوره و راهنمایی در جلوگیری یا کاهش افت تحصیلی و شناخت استعدادهای دانش آموزان است. پس با این تفاسیر می توان گفت چنین امری در کوتاه مدت میسر نمی شود، بنابراین نباید به امید روزی که معلوم نیست چه زمانی فرا می رسد دست روی دست گذاشت و این مساله را نادیده گرفت زیرا به گفته خود مسئولان هنوز مناطقی وجود دارند که در سیتسم آموزشی خود فاقد این نعمت هستند. به این ترتیب انجام طرح های اصولی و ساختاری برای رفع این معضل اجتماعی، آموزشی و پرورشی باید در دستور کار متولیان امر آموزشی و پرورشی قرار گیرد. از سویی تنها خبر جدی که در این زمینه اعلام شد افت تحصیلی ۸‎/۶ درصدی در دوره راهنمایی است که مدیر کل آموزش و پرورش راهنمایی اخیرا با اظهار تاسف از عدم بهبود سیستم ارزشیابی و مشاوره در مقطع راهنمایی خبر از برنامه ریزی آموزش و پرورش برای کاهش۵/۱ درصدی افت تحصیلی در این مقطع در سال تحصیلی جدید با اتخاذ تدابیر ارزشیابی در این دوره را داده است که شاید بتوان از افت شدید تحصیلی مشهود در نظام آموزشی تا حدی جلوگیری به عمل آید؛ با این اوصاف اجرای طرح فوق حتی در حد مطالعاتی را هم توسط وزارت آموزش و پرورش باید به فال نیک گرفت اما آنچه مشهود است این است که اختصاص اعتبار ۳۶۱ میلیون تومانی در سال گذشته به مراکز مشاوره آموزش و پرورش جوابگوی این امر مهم نمی باشد و به تبع همین مشکلات اعتباری آموزش و پرورش مراکز مشاوره و راهنمایی هیچ گاه بیش از این گسترش نخواهند یافت، بنابراین اعتبارات و امکانات لازم جهت اجرای طرح های گسترده برای ارائه مشاوره و راهنمایی دانش آموزان و اولیای آنان در مدارس کشور به ویژه شهرستان ها و استان ها بسیار ضروری است چرا که با آینده تک تک دانش آموزان و فرزندان مردم و حتی خود مسئولان امر در ارتباط است.
فاطمه تورانی
منبع : روزنامه جوان


همچنین مشاهده کنید