مادر و الفبای شخصیت کودک

تا گوشه ای از تقویم، روزی را به نامی ننویسند یادمان نمی آید که آدم هایی هستند که با آن عنوان در این دیار دارند زندگی می کنند. این جمله را یک بار دیگر هم در مطالب نوشته بودم ولی امروز هم دوباره نوشتم تا دوباره یادآوری کنم که چقدر ما فراموش کار شده ایم و چقدر از نزدیک ترین آدم ها تا دورترین شان را فراموش می کنیم و از یاد می بریم.
می دانم که دانسته اید که می خواهم از چه کسی امروز برایتان حرف به میان بیاورم ولی برای اطمینان خاطر می گویم که بدانید حرف های امروزخانواده و سلامت مادر است. مادری که سلامت تمام افراد خانواده در گروی سلامت اوست و باز هم اوست که ضامن سلامت تک تک اعضای خانواده است. حتما می دانید که خانواده به عنوان یک نهاد فراگیر اجتماعی، هسته اولیه جامعه را سامان می دهد و از ارکان مهم جوامع بشری کانون خانواده است که هسته مرکزی و شیرازه آن جامعه محسوب می شود. خانواده، این نهاد مقدس و جاودانه در پیشرفت و توسعه مادی و معنوی جوامع بشری سرنوشت ساز است. خانواده یک واحد اجتماعی است که نشانه های آن اقامت مشترک در یک مکان، همکاری اقتصادی و پذیرش مسئولیت در پیدایش و تربیت فرزندان می باشد.خانواده در مفهوم کلی خود پدیده ای جهانی است.حتی هنگامی که خانواده از دو نفر یعنی مادر و فرزند تشکیل شده باشد، شبکه ای از روابط برقرار است.
● مادر و هستی من
؛حجت الاسلام صالح نژاد در گفت و گو با ما در ابتدای سخن می گوید: زن آیینه تمام نمای شخصیت انسان است. او مظهر پرورش است و صفت الهی پروردن از جانب خدای خویش را به ودیعه دارد. این وجود سراسر نیاز، خود نیازمندان را غنا می بخشد، آنان را به کمال معنوی سوق می دهد تا با احاطه بر کلیات هستی و شناخت برهانی به مبدا و غایت وجود دست یابند. آنان را به جایگاهی می رساند که جز قداست و پاکی چیزی نیست.در مکتب قرآن، انسانیت را ابتدا تزکیه لازم است، سپس افشاندن بذر آموزش. در مقام تعیین این دو عامل ارزشمند قرآن ابتدا تربیت را توصیه می کند، تا تزکیه بر آن مقدور شود. تربیت نفس که باید از خاستگاه ایجاد و جایگاه تولد مهیای پاکی و عفاف شود رسالتش به عهده اولین مربی حیات یعنی مادر است. وجود ناتوانی به امانت به وی سپرده می شود تا به حول و قوه الهی وی را صاحب توان و قدرت کند. (الله الذی خلقکم من ضعف ثم جعل من بعد ضعف قوه) این توانمندی می تواند در مسیر هدایت یا ضلالت باشد وزن بیشترین نقش را در استقرار هر یک از دو مسیر فوق در تکامل شخصیت انسان دارد. همراهی تعلیم و تربیت با تزکیه نفس، سازنده انسانی است والا یعنی همان انسان صاحب علم و تقوا و من می خواهم بگویم که امروز هر آن چه که هستی از وجود مادری است که روزی تو را به هستی آورد، حتما می دانی که تو از نیستی به این مرتبه رسیده ای، هر چند که آن روزها را به یاد نمی آوری.
● مادر و پایه گذاری ها
؛وجود آدمی یا همان هسته اول در وجودی به نام مادر شکل می گیرد. من یا تو در وجود یک آدم شکل می گیریم و آهسته، آهسته به حیات و حیاط می آییم. تا به حال نشسته ای نگاهی به خودت بیندازی و بعد نگاهی به مادرت و سپس یکی یکی مشابهات را دریابی، درست است که اجتماع بشری خیلی وقت ها تو را به اجبار از این واقعیت ها می خواهد دور کند ولی حقیقت این است که تو هر آن چه که هستی و هر پایه ای که داری خشت اولش در وجود مادرت و به واسطه او بنیان نهاده شده است. دکتر صالح نژاد در ادامه گفت و گو در این رابطه نظرش این است که: زن پایه گذار وجود و حیات آدمی است. در پی ریزی اساس و ساختار شخصیت انسان، زن معماری نقش آفرین و هنرمندی چیره دست است. او با رفتار خود آینده طفل را رقم می زند و این گونه است که به معراج رفتن مرد از دامن زن میسر می شود. ادیان الاهی، حکما و دانشمندان در این امر اتفاق نظر دارند که بشر در سایه تربیت صحیح به سعادت می رسد و یا در مسیر توفان های ضلالت و گمراهی در چنگال شقاوت گرفتار می آید و نیز متفق القول اند که آن بخش از تعلیم و تربیت که به دوران کودکی و طفولیت فرد مربوط می شود از اهمیت بیشتری برخوردار است، به گونه ای که دوران کودکی را پدر حیات آدمی دانسته اند.
در آموزشگاه بزرگ حیات نقش اول در تعیین ساختار شخصیت کودک برعهده مادر است. او محور عاطفی خانواده را دردست قدرت خویش دارد و محبتش سبب رشد عاطفی می شود. حاصل این ویژگی و نقش پذیری کودک از افعال و اقوال مادر است، که آینده او را معنی می بخشد و از طریق تجلی صفات ثانویه می تواند، انسان هایی وارسته و زنان و مردانی بزرگ و با فضیلت به حیات اجتماعی و تاریخ بشری تقدیم و نقش مستقیم خود را در صحنه های سیاسی، اجتماعی و فرهنگی ایفا کند.
یا این که براساس مضامینی از نظر اسلام مطرود و براساس تقلید و تزریق فرهنگ بیگانگان و سرسپردگان کودک را از بدو تولد از دامن پرمهر و محبت خویش جدا کند و با اشتغالاتی بی اساس و مبتذل و به دور از منزلت علمی و فرهنگی و شخصیتی زن، دختران و پسرانی بیمارگونه و انسان هایی با عقده های روانی و مشکلات اخلاقی، وابسته به فرهنگ غرب و شرق، بی ثبات، بی اراده و ... تحویل جامعه دهد.حجت الاسلام صالح نژاد در ادامه می افزاید: دامن مادر اولین کلاس درس و بهترین محل تربیت کودک است، خانواده نخستین جایگاه آموزش و پرورش اوست. ظهور و بروز استعدادهای زیستی، فکری و عاطفی وی تحت الشعاع این کانون قرار دارد و از گرمی وجود مادر نشات می گیرد و کمال می یابد، به نحوی که آثار آن تا پایان حیات در نشئه روح باقی خواهد ماند.
● مادران و خانه و خانواده
مادران هستند که نقش پایداری و بقای خانه و خانواده را رقم می زنند و به دنبال آن محیط دنیا را از آلودگی ها و ناپاکی ها پاک می کنند.حجت الاسلام صالح نژاد در این باره می گوید: مادران در خانواده محور و مدار سامان بخشی به امور خانواده و آرمان های اصیل آن هستند. آنان مایه سکون، سلامتی، تعادل، تحکیم، آرامش و انس نظام خانواده اند.زن کانون خانوادگی را به وجود می آورد و انتقال دهندگان اصلی فرهنگ ها در طی قرون و اعصار زنان خانواده بودند. این زنان هستند که با انتقال فرهنگ و سنن اجتماعی باعث اعتلای دین ، فرهنگ و هنر در جامعه شده اند.در رساله حقوق به نقل از فرمایش امام زین العابدین(ع) این چنین روایت شده که: و اما حق مادرت این است که بدانی او تو را از جایی برداشته که کسی، کس دیگر را برنمی دارد و از میوه دل خود به تو داده که کسی به کس دیگر نمی دهد و تو را با تمامی اعضای وجود خویش نگهبان بوده است و باکی نداشته که خود گرسنه ماند اما در عوض تو را سیر گرداند و خود تشنه ماند تا تو را سیراب سازد و خود برهنه باشد و تو را بپوشاند و خود در آفتاب باشد و تو را در سایه نگاه دارد و به خاطر تو بیداری می کشد و تو را از گزند گرما و سرما دور دارد پس جز به یاری خدا و توفیق او از عهده سپاس برنخواهی آمد.
شاید بد نباشد که باتوجه به این فرمایش و البته نکات ارائه شده اگر در ارتباط با مادرمان آن که باید می بودیم، نبودیم تلاش کنیم که باشیم و البته تلاشی مضاعف نیز داشته باشیم که خودمان هم مادرانی نمونه باشیم برای فرزندانمان، مادرانی که هستی می آفرینند و هستی را به سمت تعالی بشرهدایت می کنند .

منبع : روزنامه خراسان