اصول مدیریت خانواده

هر خانواده در حکم سلولی برای تشکیل پیکره جامعه است و حیات و سلامت مجموعه، ضامن سلامت و حیات اجتماعی جامعه می‌باشد افزون بر این مورد هر جامعه‌ای نیازمند تحول و اصلاحات منطقی و رو به رشد است در این خصوص یکی از اهرم‌ها، مدیریت کلان اجتماعی و ایجاد اصلاحات اجتماعی و تحولات خانوادگی و بسترسازی مناسب برای مدیریت موفق خانواده‌ها و سرایت این تحولات به کل جامعه است.
مدیریت خانواده دارای نظام برنامه‌ای دقیق و نیازمند به اعمال روش‌های عالمانه ،‌خردمندانه و مورد تائید منابع دینی است. که ما در این مقاله به برخی از این روش‌ها اشاره می‌کنیم.
● اصل تقدم آرامش بر آسایش و خوشبختی بر خوشی .
آرامش هدیه‌ای آسمانی است که در آشیانه قلب جا می‌گیرد ولی آسایش نعمتی است زمینی که مربوط به جسم است اولی روح نواز و دیگری جسم نواز است . قرآن کریم پس از بیان قانون زوجیت بین انسان‌ها عنوان می‌کند که ثمره این پیوند سکونت و آرامش است به همین دلیل اصل اولیه و حاکم مقابل احترام در نظام خانوادگی باید اصل حاکمیت آرامش باشد .
از دیدگاه روایات اهل بیت مواردی که سبب کسب امنیت و آرامش می‌شوند عبارتند از :
۱) حلم و بردباری
۲) علم وشناخت حقایق
۳) عدالت محوری
۴) احسان و نیکی به دیگران
۵) ذکر و یادخداوند در همه حال
۶) حسن خلق و متانت شخصیت داشتن
۷)پرهیز از رقابت‌های منفی ،‌حسادت و رذایل .
● اصل رضایت از زندگی
یکی از اصول مدیریت زندگی کسب مهارت رضایتمندی از خود، از خدا ،‌از همسر ،‌از فرزندان و ... می‌باشد. تلاش برای راضی بودن از همه و راضی کردن همه به شرط اینکه با رضایت خدا منافاتی نداشته باشد تلاشی مقدس و سعادت آفرین است . کسانی که به تقدیر الهی راضی می‌شوند دیگر از چیزی ناخشنود نمی‌شوند.
حضرت علی (ع) می‌فرماید : هر کس به قضا راضی شد زندگی‌اش پاک و گوارا می‌گردد .(غررالحکم، ص۱۰۴)
برای راضی شدن از زندگی به این پیام‌های تربیتی توجه کنید :
۱) دنیاست جایی که باید همه تقاضاها و انتظارات برآورده شود نامش بهشت است .
۲) توکل به حلال مشکلات را فراموش نکنید .
۳) دنیا محل آزمایش است به امتحانات وآزمایش‌های زندگی توجه کنید .
۴) از هنر کوچک شماری مشکلات دنیوی بهره ببرید .
۵) چهره ظاهری سختی‌ها شما را فریب ندهد . به باطن زیبا ،‌سازنده و پرفایده آنها بنگرید .
● اصل آرمان گرایی
از یک منظر خانواده‌ها به دو گروه آرمان گرا و غیر آرمان ‌گرا تقسیم می‌شوند . غالبا بیشتر خانواده‌ها غیرآرمانی و فاقد پشتوانه فلسفی و معنوی لازم برای زندگی خود هستند و به دنبال کسب آرمان و زندگی ارزشی نیز نیستند . در این میان خانواده‌های محدودی بر خلاف اکثریت زندگی خود را با آرمان‌ها و ایده‌های بزرگ معنوی و غیردنیایی آغاز می‌کنند و ادامه می‌دهند و البته بهای چنین زندگی آرمانی و ارزشمندی را نیز می‌پردازند .
در یک جمع بندی یک خانواده آرمانی مشخصه‌های زیر را دارد :
۱) فرهنگی بودن اعضای خانواده و حاکم بودن علم و عرفان در زندگی
۲) معامله‌گری با خدا و آمادگی برای هجرت و جهاد در راه خدا .
۳) هم پیمانی با امام زمان (عج) و تحصیل محبت خدا ،پیامبر اکرم(ص) و اهل بیت (ع)
● اصل آراستگی و زینت
یکی از مهارت‌های مهم در مدیریت خانواده حفظ شادابی ،تازگی واستمرار قابلیت‌های محیط خانوادگی برای دوست با یکدیگر ‌،دوست داشته شدن و پذیرفته شدن است . از جمله عواملی که به این امر کمک می‌کند رعایت آراستگی و زیبایی ، ‌آرایش و پیرایش خود و زیباسازی محیط زندگی است . این اصل نه تنها در زندگی بلکه در هر نوع مدیریتی یکی از نقش‌های کارکردی مدیر موفق می‌باشد .
آراستگی مرد برای همسر و آرایش زن برای شوهر از اموری است که باعث نشاط و شادمانی فردی و هم باعث دلبستگی بین زن و مرد می‌شود .
علاوه بر مسئله زیباسازی فردی،‌زیباسازی محیط زندگی ،‌ اتاق‌ها،‌ آشپزخانه ، راهروها ‌اتاق خواب و حیاط منزل با استفاده از اصول زیباسازی محیط به شرط پرهیز از تجملات اضافی بسیار حائز اهمیت است.
● اصل گفتگو ومذاکره
یکی از راههای تقویت روابط خانوادگی نشست‌های خانوادگی می‌باشد . پیامبر در حدیثی در این مورد می‌فرماید نشست مرد ،‌نزد زن و فرزندش نزد خدا محبوب‌تر از اعتکاف او در مسجد من “مسجدالنبی” است . “ میزان الحکمه ،‌حدیث ۷۸۸۴”
همچنین می‌فرماید: این جمله مرد به زن که “ دوستت دارم “ هرگز از دل زن بیرون نمی‌رود .”میزان الحکمه ،‌حدیث ۷۸۷۳"
در هر خانواده‌ای لازم است زن وشوهر پاره‌ای وقت خود را به نشست‌های صمیمی و گفتگوهای دو جانبه اختصاص دهند همچنان که لازم است پدر و مادر زمانی را به همنشینی با فرزندانشان اختصاص دهند چرا که :
۱) گفتگو یک نیاز عاطفی است .
۳) راهی برای تخلیه عقده‌های روانی و گشودن عقده‌های درونی است.
۳) راهی موثر برای تبادل اطلاعات است .
۴) راهی برای بیان آرزوها و اهداف است .
۵) عاملی برای شناخت یکدیگر و ایجاد تفاهم خانوادگی است .

اعظم بهرامی تتماج
منابع:
-۱ مدیریت خانواده مهدی مینی پور

منبع : روزنامه رسالت