بزهکار Felon

▪ نویسنده و کارگردان: ریک رومن وو.
▪ موسیقی: گرهارد داوم.
▪ مدیر فیلمبرداری: دانا گونزالز.
▪ تدوین: جاناتان کیبنال.
▪ طراح صحنه: وینست رنو.
▪ بازیگران: استیون دورف[وید پورتر]، وال کیلمر[جان اسمیت]، ماریسول نیکلاس[لورا پورتر]، وینست میلر[مایکل پورتر]، آنا آرچر[مگی]، لارنل استووال[ویپر]، سم شپرد[گوردون]، جانی لویس[اسنومن]، هارولد پرینیو[ستوان جکسون]، شاون پرینس[تاد جکسون]، کریس براونینگ[دنی سامسون]، نیک چینلاند[گروهبان رابرتز]، گرگ سرانو[سرکار دیاز]، جک واکر[رئیس زندان]، نیت پارکر[سرکار کالینز].
▪ ١٠٤ دقیقه.
▪ محصول ٢٠٠٨ آمریکا.
▪ ژانر: جنایی، درام.
وید پورتر یک مرد خانواده است. او با دوست دخترش لورا و فرزندشان مایکل زندگی ساده ای را می گذراند و در صدد است با گرفتن وام کاسبی خودش را راه بیندازد. ولی یک شب ورود دزدی به خانه آنها و کشته شدن ناخواسته اش به دست وید همه رویاهای آنان را تباه می کند. دزد در خارج از خانه به قتل رسیده و مسلح نیست. همین امر باعث می شود تا وید به اتهام قتل غیر عمد محکوم و به خاطر اعتراف داوطلبانه اش محکومیتی سه ساله دریافت کند. او برای گذراندن این محکومیت به زندان ایالتی فرستاده می شود. جایی که به زودی درمی یابد برای نجات از آن باید دست به خشونت بزند. چون رئیس نگهبان های زندان، محکومین را چون گلادیاتورها به جان هم می اندازد. وید که با محکومی سابقه دار به نام جان اسمیت هم سلول شده، از او یاد می گیرد تا چگونه با شرایط جدید خو کند.
اما قبل از این کار به دنبال دسیسه ای که برای وی چیده می شود، وید بار دیگر به دادگاه فرستاده شده و به خاطر جرمی ناخواسته محکومیتی سنگین تر دریافت می کند. او اینک در حال از دست دادن همه چیز از جمله دوست دختر و پسرشان است و به نظر می رسد خود نیز در چرخه خشونت های درون زندان نابود خواهد شد. ولی جان اسمیت نقشه ای برای نجات جان وی دارد...
● چرا باید دید؟
ریک رومن وو متولد ١٩٦٨ لس انجلس است. با بدل کاری در دهه ١٩٨٠ آغاز کرده و از مشهورترین های حرفه خویش است. بعدها بازیگری، دستیار کارگردانی، نویسندگی و بالاخره فیلمسازی را با به سرانجام رساندن فیلم خروج در ١٩٩٦ تحت نام مستعار آلن اسمیتی تجربه کرده است. ٥ سال بعد اولین فیلم را با نام خود نوشته و کارگردانی کرده که در سایه نام داشت.
یک درام میهج با شرکت جیمز کان که داستانش با حرفه اصلی کارگردانش ارتباط داشت. ماجرای آدم کشی که برای کشتن یک بدلکار هالیوودی اجیر می شود و به دام عشق دختر وی می افتد. هفت سال بعد از این فیلم، شاهد دومین تجربه جدی رومن وو روی صندلی کارگردانی هستیم که بزهکار نام دارد.
بزهکار یک درام زندان است، اینکه چگونه یک مرد خانواده بر اثر اشتباه گذرش به زندان می افتد و برای حفظ بقای خویش ناچار به انجام اعمالی جنایتکارانه و خشونت آمیز می شود. چنین فیلم هایی اندک نیستند، فیلم هایی نیز که در منقبت سیستم فاسد زندان ها و زندانبان هایی که در سبعیت دست کمی از محکومین زیر دست خود ندارند هم کم نیست. بزهکار اما یک فرق جزئی با آنها دارد که بر اهمیت آن می افزاید و آن استناد به حوادثی واقعی است که در دهه ١٩٩٠ در زندان بدنام ایالتی کالیفرنیا به نام کورکوران رخ داد.
تکیه کارگردان بر واقع گرایی با وجود قالب داستانی کم و بیش آنای برگزیده شده به آن سیمایی متفاوت و منتقدانه داده که در سینمای آمریکا سنتی طولانی دارد. از شما فقط یک بار زندگی می کنید تا بروبیکر مسیری دراز پیموده شده و شاید بزهکار در مقایسه با فیلم هایی چون رستگاری در شاوشنک لقمه بزرگی نباشد، ولی بیایید به عنوان یک فیلم کوچک به آن نگاه کنیم. در چنین موقعیتی می شود فیلم و تفکر لیبرالی پشت آن را که بر ضعف های سیستم انگشت گذاشته ستود.
از سوی دیگر فیلم بر چیزهای تازه ای در ژانر زندان انگشت می گذارد و آن درگیری شدید نژادی درون زندان است. ریک رومن وو زندان را از زبان جان اسمیت یک سیستم متکی بر نژاد پرستی توصیف می کند که تبهکاران برای بقای خود ناچار به حضور در دایره قومیت ها یا نژادها می شوند. و زمانی که بفهمید کارگردان برای ساخت همین صحنه های خونین از خود زندانیان مشاوره گرفته، بر سندیت آن بیشتر پی خواهید برد.
بزهکار در شکل سنتی اش نشان از زایش جرم و جنایت در زندان ها دارد و اینکه اگر محیط این گونه مکان ها برای بازپروی مجرمان غیر حرفه ای مساعد نباشد، بعد از طی دوران محکومیتی حتی سبک تبدیل به جنایتکارانی حرفه ای خواهند شد حتی اگر از سر اجبار باشد. چون مکانیسم خشونت بار موجود آنها را میان چرخ های خود خرد خواهد کرد.
فیلم پایانی خوش دارد و با توجه به کشف و اعلام حقایق زندان کورکوران بعید نیست، چنین چیزی رخ داده باشد. اما تاکید فیلمساز بر چیدن نقشه ای دقیق از سوی جان اسمیت و کمک خواستنش از زندانبان سابقش گوردون بیشتر به تمهیدی برای خلق هیجان شباهت دارد تا دوستداران حقیقت و قانون را بی نصیب از قهرمان نگذارد. با این حال فراموش نباید بکنید که زندان روح آدمی را می کشد و به ندرت کسانی موفق به نجات خود می شوند.
فیلم با وجود بهره مندی از بودجه ای نزدیک به ٣ میلیون دلار موفق شده تا بازیگرانی نامدار را کنار هم گرد آورد و بازی های خوبی نیز از آنها بگیرد. وال کیلمر که این اواخر به ستاره ثابت فیلم های درجه دو تبدیل شده، مهارت یک بازیگر آکتورز استودیو را به نمایش می گذارد و تبدیل به ستاره اصلی این قطار سریع السیر نیمه شب آمریکایی می شود. حضور کوتاه سام شپرد نیز برای دوستدارانش غنیمت است. اگر مشتاق دیدن فیلم هایی با مایه های تند اجتماعی هستید، این هفته هفته شماست تا با کابوس هولناک وید پورتر در زندان آن را غنی تر کنید!

امیر عزتی

منبع : موج نو