دستکاری هورمونی به نفع خانواده

داروهای ضدبارداری که امروزه در بازار دارویی کشور آمریکا موجودند، بر اساس ادعای تولیدکنندگان آنها، کاملا بی‌خطر بوده و قابل اعتماد و پرقدرت‌اند. به‌علاوه، تنوع آنها موجب شده که همه بیماران بسته به وضعیت سلامت خود، بتوانند از بارداری‌های ناخواسته جلوگیری کنند...
ترکیبات ضدبارداری، اشکال متعددی شامل قرص، برچسب‌های پوستی، مایع تزریقی، ایمپلنت، داخل واژینال و داخل رحمی‌دارند. داروهای ضدبارداری خوراکی که به تازگی وارد بازار شده‌اند، حاوی پروژستین‌های جدیدند. این پروژستین‌های جدید در مقایسه با داروهای قدیمی، ‌اثربخشی بهتری دارند و در عین حال دریافت کنندگان آن، عوارض ناخواسته کمتری را تجربه می‌کنند، اما قابل تامل است که در دسترس بودن ترکیبات ضدبارداری جدید در دهه اخیر، تغییر قابل توجهی در میزان موارد بارداری‌های ناخواسته و برنامه‌ریزی نشده ایجاد نکرده است.
متاسفانه تقریبا نیمی ‌از همه موارد بارداری‌های ناخواسته در آمریکا به سقط می‌انجامند. یک مطالعه روی ده هزار زن مراجعه‌کننده به مراکز درمانی با تقاضای سقط در این کشور نشان داده که ۴۶ درصد از این زنان طی ماهی که بارداری رخ داده است، از هیچ روش ضدبارداری استفاده نکرده‌اند.
● روش شماره یک
روش شماره یک در پیشگیری از بارداری در آمریکا، استریل‌سازی است، اما بسیاری از زنانی که در سن پیش از سی سالگی با این هدف تحت جراحی قرار می‌گیرند، بعدها از انتخاب این روش ابراز ندامت می‌کنند، زیرا آنان اطلاعی از وجود روش‌های ضدبارداری برگشت‌پذیر نداشته‌اند.
امروزه قرص‌های ضدبارداری ترکیبی، پرمصرف‌ترین روش برگشت‌پذیر کنترل بارداری در آمریکاست. به هر حال آنان که این روش را انتخاب کرده‌اند نیز اغلب تا سه ماه پس از شروع استفاده از این روش، سه یا تعداد بیشتری از قرص‌های خود را فراموش کرده‌اند، بنابراین می‌توان چنین نتیجه گرفت که داروهای موجود، نیاز واقعی زنان را تامین نکرده‌اند. به هرحال پزشکان و کلیه کارکنان بخش بهداشت و درمان کشورها باید از پیشرفت‌های اخیر در زمینه روش‌های پیشگیری از بارداری مطلع باشند و بتوانند درباره فواید و مقبولیت، عوارض جانبی و مشکلات توام با مصرف هر کدام از این روش‌ها با بیماران خود صحبت کنند.
● داروهای ادامه‌یابنده در طول چرخه قاعدگی
داروهای ضدبارداری خوراکی ادامه یابنده در طول چرخه قاعدگی، در کاهش یا حذف دوره‌های بدون هورمون نسبت به قرص‌های ضدبارداری ترکیبی ۷/۲۱ قدیمی ‌برتری دارند. به دنبال استفاده از این دسته داروها، روزهای متوالی هورمون درمانی ممکن است ۸۴ تا ۳۶۵ روز به طول بینجامد. در رژیم‌های
add-back، دوره‌های بدون هورمون ممکن است تا صفر، دو یا چهار روز به جای دوره‌های هفت روزه تقلیل یابد. در روزهای باقی مانده نیز در مقایسه با سایر روزهای قاعدگی، زنان دوز پایین‌تری از هورمون را دریافت می‌کنند.
دلایل تغییر رژیم درمانی قدیمی ‌به داروهای ضدبارداری ادامه یابنده در طول چرخه قاعدگی، عبارت‌اند از: تجربه علایم قاعدگی در طول دوره قطع هورمون، افزایش اثربخشی در زنانی که مصرف قرص را فراموش کرده‌اند و دوباره استفاده از آنها را شروع می‌کنند و نیز زنانی که ترجیح می‌دهند دفعات تجربه خون‌ریزی‌های مشابه قاعدگی‌شان کاهش یابد. طی سال‌ها، تجویزکنندگان دارو‌های تنظیم خانواده با هدف شبیه‌سازی قرص‌های ضدبارداری ادامه یابنده در طول چرخه بارداری، به تجویز مستمر قرص‌های مونوفازیک روی آوردند. هرچند اغلب بیماران ناچار به پرداخت هزینه‌های اضافه بر تامین داروهای این رژیم می‌شدند، زیرا شرکت‌های بیمه آمریکایی فقط هزینه سیزده سیکل را به طور معمول پرداخت می‌کنند.
زنانی که پیش از شروع داروهای ضدبارداری ترکیبی به دیسمنوره، نشانگان پیش از قاعدگی، اختلال پیش از قاعدگی یا آندومتریوز مبتلا بوده‌اند، با تشدید این علایم در طول دوره‌های قطع هورمون روبه‌رو خواهند شد. به علاوه به نظر می‌رسد که کاهش یا حذف دوره‌های قطع هورمون، از شدت علایمی‌ مانند حساسیت پستان‌ها، سردرد، نفخ، ‌هیپرمنوره و علایم روانی معمول قطع هورمون می‌کاهند. مورد دیگر آن است که بیماران مصرف‌کننده داروهای ضدبارداری ادامه یابنده در طول چرخه قاعدگی، میزان خون‌ریزی زنانه کمتری دارند و در نتیجه کمتر در معرض خطر کم خونی فقر آهن قرار می‌گیرند.
فایده دیگر ترکیبات ضدبارداری ادامه یابنده در طول چرخه قاعدگی، اثربخشی ثابت شده آنهاست. یک کارآزمایی بالینی تصادفی نشان داده است که رژیم‌های ضدبارداری ترکیبی مداوم، در پیشگیری از تکامل فولیکول موثرترند، اما به نظر می‌رسد داروهای ضدبارداری ادامه یابنده در طول چرخه قاعدگی، به خصوص طی ماه‌های اول شروع درمان، موجب خون‌ریزی نابه‌جا یا لکه‌بینی در طول فاز فعال هورمون درمانی می‌شوند، البته این لکه‌بینی و خون‌ریزی اغلب پس از چند سیکل برطرف می‌شود.
● ضدبارداری‌های ادامه یابنده در طول چرخه قاعدگی
داروهای ضدبارداری‌ خوراکی حاوی دزوژسترل: دزوژسترل از نسل سوم پروژستین‌هاست که در شماری از داروهای ضدبارداری ترکیبی شامل سیکلسا، اورتوسپت، میرست و دزوژن به‌کار رفته است.
ترکیبات نسل سوم در طول دهه ۱۹۸۰ تکامل یافتند و برای کاهش اثرات اندروژنی مانند هیرسوتیسم و آکنه که اغلب در خلال استفاده از قرص‌های ضدبارداری خوراکی نسل‌های قبل مشاهده می‌شدند، به بازار آمدند. اداره نظارت بر غذا و درمان آمریکا از کارخانه‌های تولیدکننده این ترکیبات خواسته که در برگه اطلاعات دارویی خود ذکر کنند این فرآورده‌ها خطر وقوع ترومبوآمبولی وریدی را تا دو برابر افزایش می‌دهند.
داروهای ضدبارداری‌ خوراکی حاوی دروزپیرنون: قرص‌های ضدبارداری ترکیبی که حاوی آنتی مینرالوکورتیکوئید دروزپیرنون هستند (یعنی یاسمین، یاز) ممکن است مانند ترکیبات پروژستین، نفخ و احتباس مایعات را که اغلب به دنبال مصرف ضدبارداری‌های ترکیبی ایجاد می‌شود، کاهش دهند.
دروزپیرنون می‌تواند به احتباس پتاسیم بینجامد و در نتیجه به ‌هیپوکالمی ‌منتهی شود، البته این اختلال در تمام بیماران شایع نیست، اما آن گروه از بیماران که داروهای تجمع‌دهنده پتاسیم مانند داروهای ضدالتهاب غیراستروییدی، دیورتیک‌ها، مهار کننده‌های ACE، آگونیست‌های آنژیوتانسین دو و کلرید پتاسیم را به طور هم‌زمان دریافت می‌کنند، در معرض خطر وقوع ‌هیپرکالمی‌هستند.
● ضدبارداری‌های جویدنی
داروی فمکون آهن حاوی ۳۵ میکروگرم اتینیل‌استرادیول و ۴/۰ میلی‌گرم نوراتیندرون، یک قرص طعم‌دار است که می‌توان آن را جوید یا بلعید. امتیاز این دارو نسبت به سایر داروهای مشابه، سهولت مصرف است. هفت قرص قهوه‌ای رنگ در دوره قطع هورمون مصرف می‌شوند که حاوی ۷۵ میلی‌گرم فروس فومارات هستند.
● ضدبارداری‌های خوراکی ترکیبی در سالمندان
زنان در سنین قاعدگی اغلب دچار گرگرفتگی و خون‌ریزی‌های غیرعملکردی می‌شوند. هورمون درمانی جایگزین می‌تواند علایم وازوموتور و خون‌ریزی را درمان کند، اما جلوی تخمک‌گذاری را نمی‌گیرد. بیمارانی که در طول مصرف ضدبارداری‌های خوراکی ترکیبی، دچار گرگرفتگی می‌شوند، می‌توانند دارویشان را به ترکیبات ضدبارداری ادامه‌یابنده در طول چرخه قاعدگی تغییر دهند.
استفاده از داروهای ضدبارداری خوراکی ترکیبی در زنان سالمند، در عین حال که از بارداری جلوگیری می‌کند، فواید دیگری مانند افزایش تراکم استخوان و کاهش خطر سرطان تخمدان و آندومتر را هم به دنبال خواهد داشت.
● رژیم‌های ۷/۸۴
▪ Seasonale (سیسونال): ۳۰ میکروگرم اتینیل استرادیول + ۱۵/۰ میلی‌گرم لوونورژسترل
▪ Jolessa (ژولسا): ۳۰ میکروگرم اتینیل استرادیول + ۱۵/۰ میلی‌گرم لوونورژسترل
▪ Quasense (کواسنس): ۳۰ میکروگرم اتینیل‌استرادیول + ۱۵/۰ میلی‌گرم لوونورژسترل
▪ Seasonique (سیاسونیک): ۸۴ قرص حاوی ۳۰ میکروگرم اتینیل‌استرادیول + ۱۵/۰ میلی‌گرم لوونورژسترل و سپس ۷ قرص حاوی ۱۰ میکروگرم استرادیول
● رژیم‌های ۴/۲۴
▪ Yaz (یاز): ۲۰ میکروگرم اتینیل‌استرادیول + ۳ میلی‌گرم دروزپیرنون
▪ Loestrin (لواسترین): ۲۴ قرص حاوی ۲۰ میکروگرم اتینیل‌استرادیول + ۱ میلی‌گرم نوراتیندرون‌استات و سپس ۴ قرص حاوی ۷۵ میلی‌گرم فروس‌فومارات
● رژیم ۵/۲/۲۱
▪ Mircette (میرست): ۲۱ قرص حاوی ۲۰ میکروگرم اتینیل‌استرادیول + ۱۵/۰ میلی‌گرم دزوژسترل و سپس ۲ قرص دارونما و سپس ۵ قرص حاوی ۱۰میکروگرم اتینیل‌استرادیول
▪ Kariva (کاریوا): ۲۱ قرص حاوی ۲۰ میکروگرم اتینیل‌استرادیول + ۱۵/۰ میلی‌گرم دزوژسترل و سپس ۲ قرص دارونما و سپس ۵ قرص حاوی ۱۰میکروگرم اتینیل استرادیول
● رژیم پیوسته
▪ Lybrel (لیبرل): ۳۶۵ قرص حاوی ۲۰ میکروگرم اتینیل‌استرادیول + ۰۹/۰ میلی‌گرم لوونورژسترل

دکتر شیرین میرزازاده

منبع : هفته نامه سپید