پارک فناوری

فناوری اطلاعات یکی از مباحث روز دنیا است که کشور ما نیز مستثنی از این مقوله نمی باشد. در این میان یکی از بحث های قابل توجه پارک فناوری است. پارک فناوری پایگاهی است ملی یا محلی برای جذب، ابداع، توسعه و نشر تکنولوژی نوین، یا افزایش قابلیتها و بهینه‌سازی تکنولوژیهای بومی در جهت تقویت توان نوآوری کشور، و از طریق متمرکز کردن عناصر اصلی درگیر در چرخه نوآوری، یعنی دانشگاهها، مراکز پژوهشی و صنایع خرد و متوسط متکی بر تکنولوژی پیشرفته، در یک پایگاه. اهداف عمده هر پارک فناوری را می توان به صورت زیر مطرح نمود :
۱) ارتقا و بهبود موجودی تکنولوژیکی صنایع کشور، به منظور بسط و توسعه قدرت رقابت آنها در بازارهای داخلی و بویژه بین‌المللی
۲) کاهش زمان مورد نیاز در فرآیند تجاری کردن دستاوردهای پژوهشی، بویژه برای شرکتها و صنایع نوپا و آسیب‌پذیر
۳) کمک به بسط تخصصهای بین رشته‌ای
۴) تشویق به ایجاد شرکتهای کوچک و متوسط متکی بر تکنولوژیهای پیشرفته.
۵) ایجاد ارتباط بین صنایع، مؤسسات دولتی، دانشگاهها و مراکز تحقیقاتی
۶) آسان‌سازی همکاری و تشریک مساعی بخشهای دولتی و خصوصی
پارکهای فناوری هند و سنگاپور دو نمونه قابل بحث در این زمینه اند. البته ایران نیز با راه انداری پارک فن آوری پردیس در حال پیوستن به این موج جدید می باشد. در این قسمت سعی شده تا شرح مختصری بر این سه نمونه آورده شود.
● پارکهای فناوری هند
کشور هند با توجه به اهمیت تکنولوژی‌های نوین و در قالب سیاستهای فناوری اطلاعات اقدام به راه‌اندازی پارک‌های نرم‌افزاری نموده تا در این پارک‌ها بسترسازی‌های لازم را جهت ورود به بازارهای جهانی فراهم آورد. پارک‌های تکنولوژی نرم‌افزار هند به بیش از هزار شرکت داخلی و چند ملیتی فعال در زمینه تکنولوژی اطلاع‌رسانی کمک کرده تا بر مشکلات محلی غلبه نمایند. ارایه تسهیلات توسط این پارک‌ها، روند فعالیت‌های این شرکت‌ها را تسهیل نموده است. برای نمونه می‌توان به تسهیلات ذیل اشاره کرد:
- معافیت کامل واردات از حقوق گمرکی
- معافیت از مالیات بر درآمد به مدت ۱۰ سال
- ارایه شبکه‌های اختصاصی جهت ارتباطات اطلاعاتی
- مترکز نمودن کلیه کارهای اداری دولتی در یک مکان
- ارایه کلیه تعهدنامه‌های گمرکی و تأییدیه‌های صادراتی در یک مکان
علیرغم کلیه فعالیت‌هایی که توسط پارک‌های نرم‌افزاری به منظور توسعه صنایع نرم‌افزاری صورت گرفته، مقامات کشور معتقدند اقدامات بیشتری باید انجام پذیرد. آنها می‌خواهند صنایع نرم‌افزار ازنرخ رشد بالایی برخوردار بوده و در عین حال زیرساخت‌های مورد نیاز نیز توسعه یابند.در این رابطه، استاندار کارناتاکا در کنفرانس تکنولوژی‌های اطلاعاتی که اخیراً در آنجا برگزار شد، اعلام کرد که به منظور تأمین تسهیلات مورد نیاز صنعت نرم‌افزار، چهار اداره دولتی تجدید ساختار یافته و با هم یک اداره تکنولوژی اطلاعات (IT) را تشکیل خواهند داد. این عمل موجب خواهد شد کلیه مجوزها، تأییدیه‌ها و مدارک مورد نیاز در این صنایع در یک مکان ارایه شوند. متخصصین امر معتقدند، پارک‌های نرم‌افزاری هند، به عنوان رابطی میان دولت و صنعت عمل می‌کنند و قادر هستند اکثر نیازهای شرکت‌های تکنولوژی اطلاعاتی را رفع نمایند. به گونه‌ای که این شرکت‌ها برای رفع این نیازها احتیاج به عوامل بیرون از پارک نخواهند داشت.
یکی از این پارکهای نرم افزاری پارک نرم افزاری کرالا است. در راه‌اندازی پارک نرم‌افزاری کرالا دو دسته اهداف کمی و کیفی مد نظر بوده اند. اهداف کیفی به دنبال آن بودند که بسترهای مناسب و زیرساخت‌های مورد نیاز صنعت IT در کرالا به نحوی توسعه یابند که این پارک محیط مناسبی برای شروع و یا توسعه کسب و کار در این صنعت محسوب شود. اهداف کمی متعددی نیز در نظر گرفته شدند که موارد ذیل از آن جمله‌اند:
- رساندن نرخ برخورداری از کامپیوترهای شخصی (PC) به ده نفر در هر هزار نفر تا سال ‏۲۰۰۱‏‏
- اتصال تمامی دانشگاه‌های استان به اینترنت تا سال ۲۰۰۰ و اتصال تمامی مدارس تا سال ۲۰۰۲
- نوسازی و انسجام بخشیدن به فعالیت‌های دولتی با استفاده از IT
- ایجاد یک کمیته هماهنگی به ریاست مقام اول استان برای نظارت، هدایت و دستیابی به اهداف فوق.
برای رسیدن به اهداف مورد نظر مقامات پارک نیز امکاناتی در نظر گرفتند که موارد زیر نمونه‌هایی از آنها می‌باشند:
۱) دسترسی سریع به اینترنت از طریق Vsatهای مستقر در پارک
۲) ارایه تسهیلات کنفرانس شامل چهار آمفی‌تئاتر و اتاق‌های کنفرانس
۳) کتابخانه و مرکز اطلاع‌رسانی شامل بیش از ۱۵۰ مجله بین‌المللی
۴) ساختمان‌های پیش‌ساخته، دارای مدول‌های منعطف و قابل تغییر
۵) هزینه پایین برای شروع کسب و کارهای جدید و وجود انکوباتور برای بالا بردن نرخ بقای شرکت‌های جدید
۶) عدم نیاز به هرگونه مجوز استانی
۷) برخورداری از نیروی انسانی متخصص
۹) رایه مشوق‌های سرمایه‌گذاری و معافیت‌های مالیاتی
۱۰) ارایه امکاناتی همچون امکانات مناطق آزاد.
در کل می‌توان گفت پارک‌های نرم‌افزاری هند عملکرد موفقی داشته‌اند و توانسته‌اند صادرات قابل توجهی را صورت دهند به گونه‌ای که در سال ۱۹۹۹، صادرات نرم‌افزار این کشور بالغ بر ۹/۳ میلیارد دلار بوده است.
پارک علمی سنگاپور
این پارک در ۱۹۸۰ توسط دولت سنگاپور ساخته شده است، سهامداران در پارک عبارتند از: سونی، اکسون موبایل شیمیایی، سیلیکون گرافیک، موسسه میکروالکترونیک، شورای ملی علم و تکنولوژی ، شرکت جان هوپکینز فوجی زیراکس، موتورولا الکترونیک و ... این پارک جهت ایجاد نقطة عطفی برای تحقیق ، توسعه، ‌ابتکار در سنگاپور و منطقه است. کمپانی‌هایی که به پارک جذب شده اند به دلیل محیط مناسب هدایتگر و جذاب، آن بوده است. علاوه بر این وجود سرویسهای اجتماعی و تفریحی شناخته شده و انجام واکنشهای معمول و غیر معمول بین صنایع آکادمیک و گروههای تحقیق در پارک مشوق شرکتها بوده است. پارک علمی شماره یک محدودة‌۳۰ هکتاری است که ۲۵۴.۰۰۰ متر مربع آن ساخته شده است. ساختمان شماره ۲ دارای سطحی حدود ۲۰ هکتار است و ۸۰% آن ساخته شده است و بقیه آن تا پایان ۲۰۰۱ کامل می شود.
● پارک فن‌آوری پردیس
پارک فن‌آوری پردیس نیز در اردیبهشت‌ماه ۱۳۸۰ توسط دفتر همکاریهای فن‌آوری ریاست‌جمهوری تأسیس گردید. این پارک در ۲۰ کیلومتری شمال شرق تهران قرار دارد و مساحت کنونی آن ۲۰ هکتار می‌باشد. سیاست‌گذاری پارک به عهده هیات امنایی متشکل از دفتر همکاریهای فن‌آوری و دانشگاه صنعتی شریف است. مدیریت پارک وظیفه دارد سیاستهای مصوب هیات امناء را به اجرا گذارد. پارک فن‌آوری پردیس از هرگونه همکاری بین‌المللی و سرمایه‌گذاری خارجی در پارک درخصوص فناوریهای پیشرفته و خدمات مورد نیاز پارک استقبال می‌کند.
الف) رسالتهای پارک:
پارک فن‌آوری پردیس مأموریت دارد با تشویق و حمایت مراکز تکنولوژیکی، آنها را در توسعه فناوری و رقابت مؤثر در بازار جهانی حمایت کند. اهداف پارک بصورت کامل در منشور پارک تدوین شده است که خلاصه آن در هفت بند ذیل بیان می‌گردد:
۱) تجاری سازی نتایج تحقیقات و تحقق ارتباط صنعت و دانشگاه
۲) کمک به ایجاد و حمایت از مؤسسات و شرکت‌های تحقیقاتی و مهندسی نوپا متکی بر نوآوری
۳) افزایش قدرت رقابت و رشد صنایع متکی بردانش
۴) کمک به جذب سرمایه‌گذاری خارجی و تسریع روند انتقال فنّاوری
۵) ایجاد محیطی جهت شناسایی و ارائه توانمندی‌های تکنولوژیکی کشور
ب) بخش‌های مختلف طرح جامع پارک:
۱) بخش تحقیق و توسعه شرکت‌های خصوصی (منطقه شرکت‌ها)
۲) فضاهای باز و عمومی
۳) مجتمع مرکزی پارک
۴) ستاد مدیریتی پارک و بخش فن بازار
۵) انکوباتور (مرکز رشد)
۶) مراکز کارگزاری، اطلاع‌رسانی، آزمایشگاه، سالن نمایشگاه و کنفرانس و...
۷) مراکز خدمات عمومی و شهری
ج) خدمات عمده‌ای که پارک ارائه می‌کند:
۱) خدمات اطلاع ‌رسانی و اینترنت
۲) خدمات بازاریابی و مدیریتی
۳) خدمات اسکان
۴) خدمات آموزشی
۵) خدمات بانکی، مالی و بیمه‌ای
۶) خدمات عمومی و شهری
۷) خدمات نمایشگاهی و برگزاری سمینار
۸) خدمات مشاوره‌ای
۹) خدمات آزمایشگاهی و کارگاهی
د) گروه‌بندی فعالیتهای تکنولوژیکی پارک:
۱) بخش الکترونیک و انفورماتیک
۲) بخش مکانیک و اتوماسیون
۳) بخش شیمی و بیوتکنولوژی

منبع : انجمن علمی دانشگاه شیخ بهایی