دشمنان صمیمی l ennemi intime

▪ کارگردان: فلوران امیلیو سیری.
▪ فیلمنامه: پاترک روتمان، فلوران امیلیو سیری.
▪ موسیقی: الکساندر دسپلا.
▪ مدیر فیلمبرداری: جیووانی فیوره کولته لاچی.
▪ تدوین: کریستوفر دانیلو، الیویه گاجان.
▪ طراح صحنه: ویلیام آبلو.
▪ بازیگران: بنوآ مازیمل[ستوان ترین]، آلبر دوپونتل[گروهبان دونیاک]، آئورلین رکونیگ[فرمانده وسول]، مارک باربه[سروان برتو]، اریک ساوین[گروهبان شکنجه گر]، محمد فلاق[ایدیر دانون]، لونس تازایرت[سعید]، عبدالحافظ متالسی[رشید]، ونسان روتیه[له فرانس]، لونه مکنه[آمار]، آدرین سن ژوره[لاکروا]، گیوم گویکس[دلماس]، آنتونی دکادی[روزیه].
▪ ١٠٨ دقیقه.
▪ محصول ٢٠٠٧ فرانسه.
▪ نام دیگر: العدو الحمیم، Intimate Enemies.
▪ نامزد جایزه سزار بهترین فیلمبرداری، بهترین موسیقی و بهترین صدابرداری.
▪ ژانر: درام، تاریخی، جنگی
سال ١٩٥٩. ستوان ترین داوطلبانه به الجزایر فرستاده می شود. جنگ در الجزایر میان شورشیان استقلال طلب و نیروهای فرانسوی ادامه دارد و ترین خیلی زود به سرپرستی گروهی منصوب می شود که در نزدیکی منطقه ممنوعه به عملیات مشغول هستند. او که با ایده های انسان دوستانه در سر به آنجا آمده از خشونت سربازان فرانسوی و شورشیان سخت آزرده است و شکنجه های اعمال شده از سوی همقطارانش علیه استقلال طلبان الجزایری را مترادف بربریسم می داند. اما گروهبان دونیاک با تجربه خیلی زود او را با حقایق پیرامونش آشنا می کند. دونیاک که تنها دوست و حامی ترین شده، بعد از تمرد ترین در اعدام یک زندانی سبب نجات وی می شود. اما سرنوشت بازی تازه و مرگبار دیگری برای ترین و او تدارک دیده است...
● چرا باید دید؟
فلوران امیلیو سیری ٤٣ ساله و دانش آموخته دانشگاه سوربن است. شاگرد اریک رومر و ژان فرانسوا ترانکوفسکی بوده و در سال ١٩٩٨ با نوشتن فیلمنامه یک دقیقه سکوت و کارگردانی آن شروع به کار کرده است. فیلم بعدی وی لانه زنبور یک اکشن جنایی فوق العاده مهیج و غیر منتظره برای سینمای فرانسه بود که سامی ناصری و بتوآ ماژیمل نقش های اصلی آن را بازی می کردند.
شاید همین توفیق بود که راه گشای او برای همکاری در ساخت بازی ویدیویی Splinter Cell بر اساس کتابی از تام کلنسی شد. ایرانی ها او با فیلم قبلی اش به نام گروگان-با شرکت بروس ویلیس- شناختند که در شبکه رسمی ویدیویی پخش شد. ولی گویا این فیلم آمریکایی سنخیت چندانی با وی و زمینه های مورد علاقه اش-زندگی نژادهای مختلف در فرانسه- نداشت و خوشبختانه به رجعت خوشی منتهی شده که شاه بیت کارنامه اش را رقم زده است. دشمنان صمیمی یا خودی نه فقط نقطه اوج کارنامه سیری، بلکه یکی از فیلم های مهم و قابل توجه سینمای فرانسه است که هر چند در قیاس با روزهای افتخار(Indigènes) رشید بوشارب شاید از ارزش های سینمایی کمتری برخوردار باشد، ولی بدون شک به دلیل دیدگاه انسان گرایانه اش شایسته ستایش است.
دشمنان صمیمی به معضل بزرگی می پردازد که فرانسه متمدن سال ها با آن دست به گریبان بود: استعمار و مستعمره ای به نام الجزایر و مانند بسیاری دولت ها سعی در انکار حقایق مربوط به آن داشت. قرن بیستم و جنگ جهانی دوم با خود پدیده ای به نام استقلال مستعمرات را به همراه آورد. ظهور کشورهای تازه پس از پاره پاره شده امپراطوری ها در پایان جنگ مقدمه ای بر این روند بود. اما بسیاری از استعمارگران کوشیدند تا در برابر این جبر تاریخی قد علم کنند.
فرانسه یکی از این کشورها بود که نه فقط در برابر مبارزه الجزایری ها برای گرفتن استقلال ایستاد، بلکه تا سال ها بعد وقوع جنگ مسلحانه میان نیروهای خود و جبهة التحریر الوطنی(FLN) را انکار نمود. دشمنان صمیمی نگاهی از درون به این ماجراهاست و سبعیت هر دو طرف درگیر را به خوبی تصویر می کند. هر دو طرف در خشونت و ابراز آن دست کمی از یکدیگر ندارند و فرانسوی هایی که از ناپالم برای کشتار استقلال طلبان استفاده می کنند نماد کامل وحشی گری، یعنی چیزی که ستوان ترین به آن اشاره می کند: نمی شود با بربریت به وسیله بربریت جنگید.
البته فیلم داستانی کم و بیش کلیشه ای دارد. جوانی ایده آلیست پا به دنیای تلخ واقعیت ها می گذارد و در چرخه واقعیت ها خرد و سرانجام نابود می شود. او شکنجه را نفی می کند، ولی زمانی می رسد که آن را مجاز بشمارد. در حالی که دونیاک کهنه کار که فیلم از زبان وی روایت می شود با وجود ظاهر سخت و خشن اش برای درک زجری که زندانیان می کشد خود را به دستگاه شکنجه برقی می بندد.
فیلم روی نکته دیگری انگشت می گذارد که فیلم روزهای افتخار نیز به آن پرداخته بود، یعنی سربازان الجزایری که در کنار فرانسوی ها با نازی ها جنگیدند و مانند دو نفر از شخصیت های فیلم در مونته کاسینو زخم هایی مهلک نیز برداشتند، ولی زمانی که تقاضای استقلال کردند همرزم های دیروز اسلحه به دست در برابرشان ایستادند. چون الجزایر را خانه خود می دانستند، ولی الجزایری ها به کسانی که همرزم فرانسویان شده بودند به چشم هموطن سابق نمی نگریستند. هر چند که از نظر فرانسوی ها آنها نیز تفاوتی با بقیه الجزایری ها نداشتند.
دشمنان صمیمی در مقام مقایسه با فیلم های جنگی یا اکشن کوته بینانه ای چون منطقه ممنوعه یا افیون و باتون یک فیلم فکر شده و قابل احترام است که در زمان درست ساخته شده و امتداد یک حرکت آگاهی بخش و انتقاد از خود است. فیلم بر اساس حقایق تاریخی، ولی با استفاده از شخصیت های غیر واقعی تولید شده، بازی های بسیار قوی و فیلمبرداری فیلم بسیار هنرمندانه است. آلبر دوپونتل بی تردید در حال تبدیل شدن به یک ستاره بازیگر بزرگ سینمای فرانسه است. از دست ندهید!

امیر عزتی

منبع : موج نو