ریسک و هرم آن در سبد دارایی ها

احتمالاً با مفهوم ریسک - پاداش آشنا هستید. طبق این مفهوم پذیرش ریسک بالاتر در یک سرمایه گذاری به معنای کسب سود بالاتر است اما بسیاری از سرمایه گذار ها نمی دانند چطور باید میزان ریسک را در سبد دارایی های خود تعیین کنند. در مقاله حاضر چارچوبی کلی ارائه می شود که هر سرمایه گذار با استفاده از آن می تواند به ارزیابی میزان ریسکی که باید بپذیرد، پرداخته و بفهمد این میزان ریسک چه ارتباطی با سرمایه گذاری های مختلف دارد.
● مفهوم ریسک - پاداش
این مفهوم، مفهومی کلی است که درباره هر اقدامی که بازده یا سودی بر آن مترتب است، قابل استفاده است. هر گاه شما پولی را در زمینه ای سرمایه گذاری می کنید، میزانی از ریسک، کوچک تا بزرگ وجود دارد به این معنا که ممکن است دارایی تان را از دست بدهید. در مقابل انتظار دارید سودی از این سرمایه گذاری به دست آورید که ریسک یادشده را جبران می کند. از لحاظ نظری هر چه ریسک پذیرفته شده بیشتر باشد، باید سودی که از پذیرش ریسک و سرمایه گذاری کسب می کنید بیشتر باشد و برعکس هر چه این ریسک کوچک تر است، سود سرمایه گذاری نیز کوچک تر خواهد بود.
معمولاً سرمایه گذاری ها از کاملاً محافظه کار تا بسیار ریسک پذیر قابل طبقه بندی هستند. بین این دو گروه نیز گروه های محافظه کار نسبتاً ریسک پذیر و ریسک پذیر قرار دارند. اگرچه این طبقه بندی نقایصی دارد اما در ایجاد تصویر ذهنی برای سرمایه گذاری بسیار مفید است و آنها با استفاده از این طبقه بندی می توانند نوع سرمایه گذاری خود را انتخاب کنند.
هر چه از محافظه کار دور شده و بیشتر به بسیار ریسک پذیر نزدیک می شویم بدین معنا که سرمایه گذاری های محافظه کارانه با سود پایین و سرمایه گذاری های پرریسک با سود بالا همراه است. ریسک بالا به این معناست که سرمایه گذار ممکن است سودی پایین تر از حد متوسط کسب کند اما احتمال کسب سود بالا نیز وجود دارد.
● تعیین میزان ریسک پذیری
با توجه به انواع سرمایه گذاری ها، سرمایه گذار چطور می تواند تعیین کند چه میزان ریسک قصد دارد متحمل شود؟ این پرسشی است که تمام سرمایه گذارها باید دیر یا زود به آن پاسخ دهند. در این زمینه هر سرمایه گذار ویژگی خاص خود را دارد بدین معنا که شخصاً باید در این باره تصمیم بگیرد و نمی توان الگویی واحد برای تمام افراد ارائه کرد. با این حال در ادامه به دو موضوع اشاره می شود که به سرمایه گذاران در تصمیم گیری دقیق تر در مورد میزان ریسکی که مایلند بپذیرند کمک خواهد کرد.
افق زمانی. پیش از انجام هر گونه سرمایه گذاری باید مشخص کنید چه مدت قصد دارید پول خود را در این نوع سرمایه گذاری قرار دهید. اگر ۲۰ هزار دلار برای سرمایه گذاری در نظر گرفته اید ولی طی یک سال آینده باید آن را صرف پرداخت اقساط خانه خریداری شده خود کنید، سرمایه گذاری در سهام پرریسک بهترین استراتژی نیست.
هر چه یک سرمایه گذاری پرریسک تر باشد، آسیب پذیری آن نسبت به افت و خیز قیمت ها بیشتر است بنابراین اگر افق زمانی سرمایه گذاری شما کوتاه است، ممکن است مجبور شوید سهام خود را با ضرر بالا به فروش رسانید. هنگامی که افق زمانی طولانی تر است، فرد بیشتر فرصت دارد خود را با افت و خیز قیمت ها هماهنگ کند و اگر قرار است ضرر کند، سهام خود را نفروشد. برای مثال اگر ۲۰ هزار دلار را می خواهید تا ۱۰ سال سرمایه گذاری کنید، می توانید انواع پرریسک تر سرمایه گذاری را برای خود انتخاب کنید زیرا طی این مدت قیمت سهام با آنکه افت و خیز دارد در مجموع افزایش خواهد یافت. البته هنگام تصمیم گیری درباره هر نوع سرمایه گذاری باید عوامل دیگر از جمله تورم را نیز در نظر بگیرید زیرا این عامل می تواند ارزش سبد دارایی های شما را به کلی از بین ببرد بنابراین سود سرمایه گذاری شما حتماً باید به میزان کافی بیشتر از نرخ تورم باشد.
مقدار سرمایه گذاری قابل از میان رفتن. برای مشخص کردن میزان ریسکی که می توانید متحمل شوید، باید تعیین کنید از میان رفتن چه میزان پول در حد توانایی شماست. سرمایه گذار های خوش بین ممکن است به این نوع روش عادت نداشته باشند اما این روش به شما کمک می کند واقع بینانه وارد بازار مالی شوید. فقط به میزانی که می توانید از دست دهید سرمایه گذاری کنید، مجبور نخواهید بود به سبب نیاز فوری به پول نقد یا از ترس از میان رفتن سرمایه خود به فروش شتاب زده و مسلماً به ضرر دارایی های خود بپردازید.
کارشناسان معتقدند هرچه پول بیشتری بتوانید سرمایه گذاری کنید، می توانید ریسک بیشتری بپذیرید. برای مثال دو سرمایه گذار را در نظر بگیرید که اولی ۵۰ هزار دلار و دومی پنج میلیون دلار سرمایه خالص دارد. اگر هر دو نفر ۲۵ هزار دلار از سرمایه خود را سرمایه گذاری کنند، نفر اول از کاهش قیمت سهام بیشتر تاثیر خواهد پذیرفت بنابراین افت قیمت ها او را وادار می کند سهام خود را با ضرر بفروشد. همچنین اگر هر دو نفر به پول نفت نیازمند شوند، سرمایه گذار اول مجبور است دارایی سرمایه گذاری شده خود را بفروشد اما نفر دوم می تواند از دیگر منابع مالی اش استفاده کند. به این ترتیب هنگام سرمایه گذاری برای تعیین میزان آن همواره احتمال های آینده از جمله نیازهای فوری تان را پیش بینی کنید و به میزانی سرمایه گذاری کنید که به هر دلیل مجبور نباشید قبل از پایان افق زمانی تان آن را بفروشید.
● هرم ریسک سرمایه گذاری
پس از تصمیم گیری درباره میزان ریسکی که می توانید در سبد دارایی های خود بپذیرید، می توانید از روش تشکیل هرم برای انتخاب نوع سرمایه گذاری های خود استفاده کنید. البته این کار باید پس از تعیین میزان ریسک و افق زمانی انجام شود. از این هرم می توان به عنوان ابزاری برای تخصیص دارایی ها استفاده کرد. در بازارهای مالی انواع ابزارهای سرمایه گذاری وجود دارد. در راس هرم آن دسته از ابزارها قرار دارد که سرمایه گذاری در آنها ریسک و سود بالا دارد. در قاعده هرم کم ریسک ترین انواع سرمایه گذاری از جمله اوراق قرضه دولتی، حساب های سپرده بانکی با سود مشخص و... وجود دارد. در میانه این هرم نیز ابزارهای سرمایه گذاری با ریسک متوسط و طبعاً سود متوسط نظیر اوراق قرضه با درآمد بالا که از سوی شرکت ها منتشر می شود، سهام شرکت های معمولی و... وجود دارد. قاعده هرم بزرگ ترین بخش بازارهای مالی را تشکیل می دهد زیرا اکثر سرمایه گذار ها ترجیح می دهند سود مشخص و کم ریسکی داشته باشند. در واقع انتخاب ابزارهای سرمایه گذاری از بخش راس و بخش میانی مربوط به کسانی است که اطلاعات بیشتری از سهام و بازار مالی در اختیار دارند. کسانی که از ابزارهای سرمایه گذاری در راس هرم ریسک استفاده می کنند، باید آن میزان از سرمایه خود را به آن اختصاص دهند که اگر از میان رفت، تبعات جدی برایشان نداشته باشد. همچنین معمولاً سرمایه گذاری در این بخش باید بلندمدت باشد زیرا افت و خیز قیمت ها در ابزارهای سرمایه گذاری آن زیاد است. اگر قرار باشد با هر کاهش قیمت فرد مجبور باشد دارایی خود را بفروشد، ضرر خواهد کرد.
تنوع سرمایه گذاران. سرمایه گذاران از لحاظ میزان ریسکی که مایلند در سبد دارایی های خود داشته باشند، بسیار متفاوت هستند. همین تنوع باعث می شود هر سرمایه گذار مجبور باشد شخصاً درباره اختصاص دارایی های خود به سرمایه گذاری های مختلف هرم ریسک تصمیم بگیرد، برای مثال کسانی که مایلند ریسک بیشتری بپذیرند، می توانند از ابزارهای سرمایه گذاری در راس هرم بیشتر خریداری کنند و برعکس کسانی که ریسک گریز هستند، باید قاعده هرم را برای خود بزرگ تر انتخاب کنند.
بسیار مهم است که سرمایه گذار ها با ریسک ذاتی در هر سرمایه ای و بازارهای مالی آشنا باشند و بدانند این ریسک چطور بر سود و زیان آنها تاثیر می گذارد. سرمایه گذاری آگاهانه مستلزم تحقیق درباره انواع سهام، اوراق قرضه و... نیز شناخت منابع مالی و ریسک بازار است. سرمایه گذار ها برای یافتن آن دسته از ابزارهای سرمایه گذاری که با میزان ریسک پذیری شان تناسب دارد و نیز به حداکثر رساندن سود سرمایه گذاری باید تا حدودی بدانند چه مدت قصد دارند پول خود را در نوعی خاص از سرمایه گذاری قرار دهند و چه میزان پول را اگر از دست بدهند، دچار خطرات جدی نخواهند شد.

محمدعلی آذری نیا
منبع: www.investopedia.com

منبع : روزنامه سرمایه