فناوری اطلاعات در خدمت انرژی و رفع خاموشیها

تا کنون روشها و راه حل های متفاوت و گاهآ متنوعی را در جهت صرفه جوئی در مصرف انر‍‍ژی و رفع مشکلات خاموشیها از سوی مدیران اجرائی توصیه گردیده است ولی شاید بتوان اذعان نمود که این روش در صورت فراهم شدن بخشهائی از الزامات آن، از توفیقا ت اجرائی به مراتب مفیدتر و مؤثرتر برخوردار باشد.
باید قبول کرد که یکی از دلایل مهم خاموشیها و کمبود انرژی، عدم رعایت صرفه‌جویی و یا مهمتر از آن عدم وجود الگوی مصرف و فقدان اطلاع رسانی صحیح به مشترکین است، اگر الگوی مشخص و مبتنی بر ارزیابی کارشناسانه برای مشترکین مطرح گردد آنگاه می‌توان با برنامه ریزی نظامند آنان را به رعایت این الگو ملزم و یا ترغیب نمود.
تاکنون مسئولین ، مردم و مشترکین برق را در قالب توصیه های اخلاقی و یا اعتقادی به صرفه‌جویی در مصرف برق دعوت کرده اند اما هیچ معیاری را در رعایت این توصیه ها و یا عواقب آن مطرح ننموده اند. از طرفی مشترکین هم نسبت به مؤثر افتادن این توصیه‌ها به دیده تردید نگریسته و غالیاً با بی توجهی و بصورت گذرا با آنها برخورد می کنند و از خود می پرسند « آیا واقعاً این یک شعله برق تا چه حدی می‌تواند باعث جلوگیری از خاموشی گردد.» مگر نه اینکه بر طبق اعلام مکرر مدیران ذیربط کمبود انرژی ما حدود ۱۰% است پس باید بطور شفاف به مردم گفته شود که آنان چگونه و با چه روشهائی می‌توانند با صرفه جوئی اندک خود در جبران این ده درصد کمبود انرژی نقش مهم و مؤثری را ایفا نمایند.
طبیعی است که اگر خانواده ای بداند که مصرف روزانه و ماهانه آنها چقدر است و با یک برنامه ریزی محدود وقابل اجرا مصارف خانگی روشنایی و یا استفاده از وسایل برقی را با هوشمندی بیشتر و در جهت صرفه اقتصادی خانواده مورد استفاده قرار خواهد داد. که این امر مطمئناً نقش برجسته ای را در توسعه و ترویج فرهنگ مصرف در کشور دارد .
اما بزرگترین ایراد این روش نداشتن ضمانت اجرایی در پیاده کردن آن است پس باید ابزارهای لازم را برای هدایت و یا الزام مشترکین به این امر طراحی و پیاده نمود. خوشبختانه گنجینه‌ای از اطلاعات گرانبها وجود دارد که مدیران و مسئولین را می‌تواند در این امر مساعدت نموده که متأسفانه همه ما از آن غافلیم.
مثلآ همین قبوض برق و فایلهای اطلاعاتی مربوط به مصرف مشترکین و توزیع دوماهانه آن اطلاعات بسیار ارزشمند و گرانبهائی است.که بر مبنای آنها پیشنهاد میشود :
۱) شرکت توانیر و شرکتهای توزیع برق نرم‌افزاری را طراحی کنند که بوسیله آن بتوان مصرف سال گذشته و مصرف دو ماه مشابه سال جاری را بصورت مقایسه ای مشخص نماید.
۲) شرکت توانیر و شرکت‌های توزیع برق سایتی را طراحی نمایند که مشترکین بر اساس شناسه قبوض میزان مصرف هر مشترک را در سال و یا سال‌های گذشته اطلاع رسانی به او اعلام نماید.
۳) شرکت توانیر و شرکت‌های توزیع برق به مردم اعلام نمایند که کمبود انرژی و برق امسال ۱۰% و مردم باید حدود ۱۵% صرفه‌جویی نمایند که دچار کمبود برق نشوند.
۴) شرکت توانیر و شرکت‌های توزیع برق به مردم اعلام نمایند که چنانچه کسانی که میزان مصرف آنها نسبت به سال گذشته از الگوی مصرف اعلام شده فراتر رفته باشد، نسبت به مازاد مصرف مشمول جریمه های پلکانی و یا تصاعدی خواهند شد. میزان جریمه را می‌توان بطور آزمایشی تعیین و اعلام نمود.
۵) نکته مهم این پیشنهاد، طراحی نرم‌افزار و سایت اطلاع رسانی و میزان جرمه آن می‌باشد.
۶) این روش از هر زمانی می‌تواند مورد اجرا قرار گرفته و موثر باشد و به لحاظ روانی هم مردم را به نوعی در رعایت الگوی مصرف تشویق و یا ملزم خواهد ساخت.
۷) این روش به هیچگونه نیروی اضافی در اجرا نیاز ندارد.
۸) کسانی که قبوض برق سال گذشته خود را نگهداری نمی‌کنند می‌توانند از طریق سایت توانیر به مصرف خود دسترسی پیدا کنند و کسانی که این امکان را نیز ندارند بطور ناخودآگاه تلاش خود را در کاهش مصرف به عمل خواهند آورد.
البته برای راه حلهای اساسی‌تر که بخش صنعت و تولید را دچار مشکل ننموده و برنامه الگوی مصرف هم مورد اجرا قرار گیرد ، می‌توان اقدامات تکمیلی خاصی را به اقتضای نوع خدمات و تولیدات ارائه شده بعمل آورد که برای بخش صنعت و تولید هم قابل پذیرش باشد.
در پایان شاید بتوان با تعمیم دادن این روش در مصارف آب و گاز هم آن را مورد استفاده قرار داد.
با این امید که همگان با اندیشه ای عمیق ، در مصرف بهینه امکانات و نعماتی که در اختیار داریم شکرگذار بوده در سازندگی امروز و آینده روشن فردا نقش آفرین و موثر باشیم.

نویسنده: مهندس اسماعیل نظامی پور
محمدعلی مقیسه