توازن میان منافع دولت ها و کارکرد بازار کار دشواری نیست

علی رغم اینکه پدیده جهانی شدن موجب محدود شدن ابزارهای سیاسی دولت ها در کاهش پیامدهای منفی فعالیت های اقتصادی می گردد، طرفداران همکاری اقتصادی بر این باورند که ایجاد توازن میان منافع دولت ها و کارکرد آزاد بازار سهل است.
نیروی بازار موتور محرک تجارت است، اما حوزه بازرگانی بین المللی و قانونمند کردن آن مستلزم مجموعه ای از قواعد و نهاده هاست.
نقطه آغازین برای نیل به این هدف و وارد شدن به بازرگانی بین المللی عموما آن است که اجازه دهیم بازار خود هنجارها و قواعد این رابطه را تعیین کند.
طرفداران همکاری اقتصادی معتقدند که ایجاد توازن میان دولت ها و کارکرد آزاد کار دشواری نیست، علی رغم اینکه پدیده جهانی شدن موجب محدود شدن ابزارهای سیاسی دولتی ها در کاهش پیامدهای منفی فعالیت های اقتصادی می شود، اما هرگز این توان را کاملا از میان نمی برد.
تجربیات ناگوار ناشی از مشکلات اقتصادی دهه های ۱۹۲۰ و ۱۹۳۰ در شکل گیری نظام اقتصادی جهانی پس ازسال ها ۱۹۴۵ بسیار موثر بود.
همچنین حذف تعرفه های بالا مجموعه ای از نهادهای اقتصادی را ایجاد کردند که مشوق قابلیت پیش بینی و درنتیجه رشد در تجارت بین الملل بود.
بدین ترتیب تجار می توانستند برای آینده برنامه ریزی کنند و بنگاه ها با اطمینان به سرمایه گذاری بپردازند.
۲۳ کشور عضو الویه گات تا ماه مه ۲۰۰۸ به ۱۵۲ عضو در سازمان جهانی تجارت افزایش یافته اند و تنها یک قدرت مهم جهانی یعنی روسیه مشمول قواعد تجارت چند جانبه نیست.
هیچ یک از اعضای سازمان جهانی تجارت تاکنون اقدام به خروج از این سازمان نکرده است و هنوز هم صفی طولانی برای عضویت کشورهای جدید در آن وجود دارد. این سازمان مجمع اصلی داوری و مذاکره در خصوص موضوعی است تجارت بین المللی است و تقریبا تمامی اختلاف میان اعضای آن با موفقیت حل و فصل می شود.
نکته بسیار مهم اینکه تنها دعاوی انگشت شماری به اعمال تحریم های تجاری انجامیده و به ندرت به روابط گسترده تر بین المللی لطمه وارد آورده است.
● کاهش تبعیض و افزایش فرصت های دسترسی به بازار در تجارت بین الملل
آزاد سازی مستمر تعرفه ها از سال ۱۹۴۷ به این سو و عضویت تقریبا تمامی کشورهای جهانی در سازان جهانی تجارت بهترین نمونه های موفقیت نظام گات (WTO ) است کشورهای متقاضی عضویت در سازمان جهانی تجارت با الزاما بسیار سختگیرانه ای رو به رو هستند که نشان از گسترش قابل توجه موضوعات تحت مشمول نظام تجارت چند جانبه دارد.
تدوین قواعد تجارت بین الملل، عمق و گسترده قواعد حاکم بر تجارت سرمایه گذاری بین المللی طی ۶۰ سال دوره حیات گات و سازمان جهانی تجارت افزایش چشمگیری یافته است هر چند کشورهای عضو بعضا با محتوای این قواعد موافق نبوده اند اما هیچ کس منکر ارزش قواعد چند جانبه در تحکیم اعتماد و قابلیت پیش بینی در تجارت و کمک به کاهش نقش قدرت در تعیین عواید حاصل از تجارت نیست.
ترویج شفافیت در قوانین و مقررات داخلی، نظام گات و سازمان جهانی تجارت از طریق موافقت نامه های مختلف گات با ملزم ساختن اعضا یه انتشار مقررات حاکم بر تجارت و اطلاع دادن هر گونه تغییر در آن ها به افزایش شفافیت در قوانین و مقررات داخلی مرتبط با تجارت انجامیده است. ساز و کار بررسی سیاست های تجاری هم نقش مهمی در تضمین شفافیت ایفا می کند.
حل و فصل اختلافات تجاری از دیگر راهکارهای حل چالش و وارد به بازار جهانی است، تفاهم نامه حل و فصل اختلاف سازمان جهانی تجارت قابلیت اجرای بی سابقه ای به موافقت نامه های این سازمان بخشیده است نظام حل و فصل اختلاف این سازمان یکی از موفق ترین و پر مشغله ترین ساز و کارهای حل و فصل اختلاف میان دولت ها در تاریخ حقوق بین الملل است.
روند تحولات در روابط میان کشورهای صنعتی و در حال توسعه تنها به تجارت محدود نمی شود. افزایش همگرایی های جهانی علاوه بر تجارت در حوزه های عالی، فناوری و فرهنگ نیز دیده می شود. البته نباید فراموش کرد که ما در جهانی دو قطبی ساده ای زندگی نمی کنیم که از کشورهای توسعه یا فته در یک سو و کشورهای در حال توسعه در سوی دیگر تشکیل شده باشد. هر دوی این گروه ها هم در داخل خود به شدت متنوع اند، بنابراین به نظر می رسد که هم گرایی ها با تقویت متناسب زیر ساخت های موجود برای اداره جهان همراه نبوده است و این خود موجب شکل گیری شکاف در حاکمیت جهانی گردیده است.
هدف اصلی این تحقق شناسایی مشکلات اساسی موثر بر کارکرد نظام تجارت جهانی به طور عام و سازمان جهانی تجارت به طور خاص در سال های اولیه قرن ۲۱ است. همان طور که خواهیم دید این مشکلات جنبه های مختلف سیاسی، سیاسی اقتصادی دارند.
ظهور و سقوط حمایت از باز کردن بازار، مدیریت نظام چند قطبی برای اداره اقتصاد جهانی، تعریف مرزهای سازمان جهانی تجارت، عدالت و انصاف و توسعه، چند جانبه کردن موافقت نامه های تجارت توجیهی، پنج چالش اصلی فراروی نظام تجارت جهانی و مسائلی که برای سیاست گذاران ایجاد می شود./۱۴۴

منبع : خبرنگاری ایسکانیوز