داروهای دریایی

داروهای دریایی Sea Drugs ترکیبات فعال و مهمی هستند با شبکه‌های اتمی حیرت انگیز و شاخه‌داری که هیچ داروسازی تاکنون اندیشه و رویای ساختن آنها را به ذهن خود نیاورده است.
این داروها از ارگانیسم‌های آبزی به دست می‌آیند که در اعماق دریاها و اقیانوس‌ها زندگی می‌کنند، جاهایی که به دلیل پیشرفت‌های حیرت‌انگیز اخیر در تکنولوژی دستیابی، بررسی و تحقیق در مورد آنها امکان‌پذیر شده است. برخی از این داروها را آبزیان دریایی به عنوان سم برای دفع دشمنان خود به کار می‌برند و برخی دیگر جزئی از مواد هیدروکلوئیدی تشکیل دهنده‌ی آبزیان دریایی به خصوص انگلهای دریایی هستند مهم‌ترین داروهای دریایی که تاکنون کشف، بررسی و سنتز شده‌اند عبارتند از:
۱) Adenine Arabinoside این دارو با منشاء دریایی از اسفنج‌ها به دست می‌آید و در درمان سرطان و هرپس ویروس مورد استفاده قرار می‌گیرد و به علت کمیاب بودن اسفنج مولد آن به طور صناعی نیز سنتز شده است.
۲) Agar از تغلیظ و جوشاندن انواع جلبک‌های قرمز مخصوصاً Gelidium از تیره Gracilariaceae به دست می‌آید. این جلبک بیشتر در نواحی ساحلی آسیا‌ی شرقی و سواحل آمریکای شمالی و اروپا رشد می‌کند ولی بیشتر محصول تجاری آن توسط کشورهای ژاپن، اسپانیا، پرتغال، مرکز آمریکای جنوبی و ایالات متحده‌ی آمریکا عرضه می‌شود از این دارو در پزشکی برای معالجه‌ی یبوست‌های مزمن استفاده می‌شود.
۳) Algin این ترکیب ازجلبک‌های قهوه‌یی به دست می‌آید. این دارو به صورت پودر سفید یا مایل به زرد، زبر یا نرم، بی‌رنگ و بی‌مزه دیده می‌شود قسمت اعظم این دارو Alginic Acid و Manoronic Acid است که میزان آن در جلبک‌های مختلف متغیر است این ترکیب به عنوان چسباننده قرص‌ها، سوسپانسیون کننده در فرآورده‌های آرایشی و در صنایع دندانسازی مورد استفاده قرارمی‌گیرد.
۴) Bryostatin این ترکیب تنها در یک میلیونیم درصد آبزیان دریایی وجود دارد و Kinase-C را که واسطه‌ی رشد سلولهای سرطانی است تحت تأثیر قرارمی‌دهد.
۵) Caragen این دارو از جلبک‌های قرمز مختلف مخصوصاً نوعChondrus Crispus و Gigartina Mamilosa از تیره‌ی Gigartinaceae به دست می‌آید. این الگها معمولاً روی تخته‌سنگهایی که در عمق کم دریا قرار گرفته‌اند رشد می‌کنند برداشت محصول در بعضی کشورها در پاییز و در بعضی دیگر مثل آمریکا در تابستان انجام می‌گیرد. در پزشکی از این دارو به عنوان مسهل ‌و نرم کننده‌ استفاده می‌شود به علت وجود گرده استرسولفوریک در ترکیب این دارو در درمان زخم پپتیک مورد استفاده قرارگرفته است.
۶) Cytosin Arabin از اسفنج‌های بسیار کمیاب استخراج می‌شود و در درمان سرطان از آن استفاده می‌شود.
۷) Didemin از Tunicates که موجودات لوله‌یی شکل بی‌مهره هستند و در دریای کارائیب یافت می‌شوند به دست آمده است. این دارو تحت بررسی علیه سرطانهای پروستات و مغز است.
۸) Dolastatine این دارو از Sea Hare که آبزی از خانواده‌ی حلزونها است و Limpet که ازآبزیان نرم تن می‌باشد به دست می‌آید و به عنوان داروی ضد سرطان تحت بررسی‌می‌باشد.
۹) Halicondrin تحت بررسی به عنوان داروی ضد سرطان است و از اسفنج‌های ساکن به دست می‌آید. این اسفنج درآبهای کانادا یافت می‌شود و ترکیب حاصل از آن بسیار قوی‌تر از بعضی از ترکیبات شیمیایی صناعی ضد سرطان می‌باشد.
۱۰) Halamon دارویی تحت بررسی و تحقیق علیه بعضی از انواع سرطان است و از جلبک‌های قرمز که در سواحل دریای فیلیپین یافت می‌شوند به دست می‌آید. این دارو طی یک برنامه‌‌ی جامع روی داده‌های سلولی سرطانی در حال آزمایش است.

دکتر شهره فتاح پور
دکتر سعید رضا شیخی
داروساز

منبع : هفته نامه پزشکی امروز