جمعه, ۱۰ فروردین, ۱۴۰۳ / 29 March, 2024
مجله ویستا

برنامه های اصیل اسلام در مسئله ازدواج


برنامه های اصیل اسلام در مسئله ازدواج
( والـذین یقولـون ربنا هب لنا من ازواجنا و ذرّیّاتنا قرة اعین و اجعلنا للمتقین اماماً )
« فرقان / ۷۴ »
● گفتگو برای ازدواج
در میان مسلمانان و مردم مؤمن رسم بر این است، که پس از اتمام تحقیقات خانواده پسر و دختر، جهت امر ازدواج و مِهربران، و شرایط عقد و عروسی با هم به گفتگو می نشینند.
سعی خانواده ها باید بر این باشد، که در مشورت و پاسخ سئوالات و پرسش هائی که در رابطه دختر و پسر می شود، آن سئوالات و پاسخ هائی که در چهارچوب شرع مقدس و جهت عقلائی مورد قبول است، با تمام وجود از خود صداقت نشان دهند.
سنّ واقعی دختر و پسر را بگویند، شغل پسر و دارائی وی و اخلاق و رفتار و روحیات، و طریقه معاشرت و معاشران وی را، و اینکه تحصیلات او در چه مرحله ای است به راستی و درستی بیان کنند، اگر عیب و نقصی در او هست خبر دهند، شاید آن عیب و نقص قابل اغماض باشد، و نیز خانواده دختر در پاسخ به سئوالات خانواده پسر صداقت و انصاف به خرج دهند، و از گفتن سخن راست و کلام صدق وحشت نکنند، که بیان تمام مسائل لازم راه هرگونه اشکال و بن بست را در آینده می بندد، و از پیش آمدن خسارت و تلخی و تفرقه، و به هم خوردن رابطه دو خانواده، و ایجاد بگو مگو جلوگیری می کند.
در این زمینه مکر و حیله و خدعه و تزویر و تدلیس و عیب پوشی، خلاف اخلاق و حرام شرعی، و معصیت بزرگ است، و دود این آتش در درجه اول به چشم زن و شوهر، و در مرحله دوم به چشم دو خانواده می رود.
راستی و صداقت هر دو خانواده را از زیان و خسارت، و از به بار آمدن تلخی و محنت حفظ می کند، و راه تصمیم گیری را برای هر دو طرف آسان نموده، و موجب فلاح و نجات و رستگاری است.
تدلیس و خدعه و مکر و حیله گاهی مجوّز بهم خوردن عقد، و ساقط شدن مهر، و فسخ نکاح بدون طلاق است، و این گشایشی است که اسلام به یکی از دو طرف که در معرض خدعه و تدلیس قرار گرفته اند داده است.
قرآن مجید و روایات مردم را از هر گونه خدعه و مکر و تدلیس و فریب دادن منع می کنند، و خدعه گر را مستحق عقاب الهی در دنیا و آخرت می دانند.
رسول خدا (صلی الله علیه وآله وسلم) می فرماید :
لِیْسَ مِنّا مَنْ ماکَرَ مُسْلِماً.[۱۹۲]
از ما نیست کسی که با مسلمانی مکر کند.
امیرالمؤمنین (علیه السلام) می فرماید :
الْمَکْرُ بِمَنْ ائْتَمَنَکَ کُفْرٌ.[۱۹۳]
مکر به کسی که تو را امین خود قرار داده کفر است.
و نیز آن حضرت فرمود :
مَنْ مَکَرَ حاقَ بِهِ مَکْرُهُ.[۱۹۴]
کسی که خدعه و حیله کند و نسبت به مردم مکر بورزد، زیان و ضرر مکرش خود او را خواهد گرفت.
در خطبه ۱۹۳ نهج البلاغه حضرت مولا در ویژگی اهل تقوا می فرماید :
وَ لا دُنُوُّهُ بِمَکْر وَ خَدیعَة.
نزدیک شدن اهل تقوا به مردم با کمک مکر و حیله نیست.
رسول حق(صلی الله علیه وآله وسلم) می فرماید:
اَلْمَکْرُ وَ الْخَدیعَةُ وَ الْخیانَةُ فِی النّارِ.
مکر و خدعه و خیانت در آتش جهنم است.
و نیز آن حضرت فرمود :
مَنْ کانَ مُسْلِماً فَلا یَمْکُرُ وَ لا یَخْدَعُ فَإِنّی سَمِعْتُ جَبْرَئیلَ یَقُولُ : اِنَّ الْمَکْرَ وَ الْخَدیعَةَ فِی النّارِ.
کسی که مسلمان است مکر و خدعه نمی کند، من از جبرئیل شنیدم مکر و خدعه در آتش است.
مسائل مربوط به تدلیس، و مخفی کردن عیوب مرد یا زن، و خدعه و حیله و خلاصه آنچه که مرد یا زن را در ادامه زندگی، یا طلاق، یا رها کردن بدون طلاق، و مدیون بودن مرد نسبت به مهر، یا ساقط شدن مهر و صداق آزاد می گذارد در جلد صدم بحار چاپ مؤسسه وفاء بیروت صفحه ۳۶۱ به بعد و در رسائل عملیه مراجع بزرگ در بخش ازدواج به طور مفصل آمده است.
● وجوب پرداخت مِهر و صداق
پس از گفتگوی صادقانه بین دو خانواده، یا عروس و داماد، بنا بر اصول شرعیه در مسئله صداق در حدّی که افراط و تفریط در کار نباشد توافق نمایند.
البته به هر مقدار که در مهر و صداق آسان گیری شود، و اندازه آن را در حد اعتدال قرار دهند بیشتر موجب خوشنودی حق است.
اولیای اسلام برای اینکه زمینه ازدواج دختران و پسران بهتر و راحت تر فراهم شود، سفارش اکید نموده اند که در مسئله مهر و صداق سخت گیری نشود.
خانواده ها تصور نکنند مهر سنگین باعث استحکام زندگی و تداوم آئین نکاح است، چه بسا دخترانی که با مهر سنگین به خانه پدر برگشتند و به خاک ذلت نشستند، و آرامش روحی خود را از دست دادند.
در این امور به رحمت و لطف و عنایت حضرت حق تکیه کنید، و از آنچه باعث درد سر و تحقیر و توهین در آینده برای یکی از دو طرف است بپرهیزید.
چون در مسئله مهر توافق حاصل شد، و به رضایت طرفین اصلی یعنی عروس و داماد اندازه آن معین گشت، به محض اجرای صیغه عقد نصف آن دین واجب بر عهده شوهر، و نصف دیگر پس از عروسی و زناشوئی و هم خوابگی بر عهده مرد به عنوان دین شرعی مستقر می گردد، چنانچه همان وقت عقد پرداخت شود، ذمه شوهر آزاد، و زن به حق شرعی و قانونی خود رسیده.
جوانان به این معنی توجه داشته باشند، که مهر و صداق پرداختش بر عهده آنان لازم، و امساک از رساندنش به صاحب حق حرام و گناه بزرگ است.
وجوب ادای مهر حقیقتی است که در قرآن مجید در سوره مبارکه بقره آیات ۲۳۶ ـ ۲۳۷ و ۲۴۱ و در سوره نساء آیه ۴ و سوره قصص آیات ۲۷ و ۲۸ و سوره احزاب آیه ۴۹ به آن تصریح شده، و کسی را نمی رسد که در این زمینه و در زمینه های دیگر کمترین ستمی به زن روا دارد.
رسول خدا (صلی الله علیه وآله وسلم) فرمود :
مَنْ ظَلَمَ اِمْرَأَةً مَهْرَها فَهُوَ عِنْدَ اللّهِ زان یَقُولُ اللّهُ عَزَّ وَ جَلَّ یَوْمَ الْقِیامَةِ: عَبْدی زَوَّجْتُکَ أَمَتی عَلی عَهْدی فَلَمْ تُوفِ بِعَهْدی وَ ظَلَمْتَ أَمَتی فَیُؤْخَذُ مِنْ حَسَناتِهِ فَیُدْفَعُ اِلَیْها بِقَدْرِ حَقِّها، فَإِذا لَمْ تَبْقَ لَهُ حَسَنَةٌ أُمِرَ بِهِ اِلَی النّار بِنَکْثِهِ لِلْعَهْدِ إِنَّ الْعَهْدَ کانَ مَسْؤُولاً.[۱۹۵]
کسی که مهر زن را ظالمانه نپردازد، نزد خداوند زناکار محسوب می شود، روز قیامت حضرت حق به او خطاب می کند، بنده من کنیزم را بر اساس پیمانی که با تو بستم « عقد و ازدواج » به تو تزویج نمودم، به پیمان من وفا نکردی، و بر او ستم روا داشتی، سپس به اندازه حق زن از حسنات مرد برداشته در پرونده همسرش می گذارند، و چون حسنه ای به اندازه پرکردن حق زن نماند، به گناه پیمان شکنی به آتشش می برند، عهد و پیمان مسئولیت دارد.
امام صادق (علیه السلام) می فرماید :
السُّراقُ ثَلاثَةٌ :
مانِعُ الزَّکاةِ، وَ مُسْتَحِلُّ مُهُورِ النِّساءِ، وَ کَذلکَ مَنِ اسْتَدانَ وَ لَمْ یَنْوِ قَضاءَةُ.[۱۹۶]
دزدان سه طایفه اند :
آنان که از پرداخت زکات بخل میورزند، کسانی که خوردن و به غارت بردن مهر زن را حلال می دانند، و مردمی که قرض می گیرند و خیال ادای آن را ندارند.
حضرت رضا (علیه السلام) از پدران بزرگوارش از رسول خدا (صلی الله علیه وآله وسلم) روایت می کند :
إِنَّ اللّهَ تَعالی غافِرُ کُلِّ ذَنْب إِلاّ مَنْ جَحَدَ مَهْراً أَوِ اغْتَصَبَ أَجیراً أَجْرَهُ
أَوْ باعَ رَجُلاً حُرّاً.[۱۹۷]
خداوند متعال آمرزنده هر گناهی است مگر گناه انکار مهر زن، یا غصب دستمزد اجیر، یا فروش انسان آزاد.
حضرت صادق (علیه السلام) فرمود :
أَقْذَرُ الذُّنُوبِ ثَلاثَةٌ : قَتْلُ الْبَهیمَةِ وَ حَبْسُ مَهْرِ الْمَرْأَةِ، وَ مَنْعُ الاَْجیرِ أَجْرَهُ.[۱۹۸]
پلیدترین گناه قتل نفس، خودداری از پرداخت مهر، و نپرداختن اجرت مزدور است.
از جانب اولیاء اسلام به زنان باکرامت توصیه شده، اگر زمینه مناسبی در برنامه بخشیدن مهر به شوهر ببینند، از این مرحله عالی اخلاقی که نشان جود و کرم و سخاوت و بزرگواری است چشم پوشی نکنند.
در روایت بسیار مهمی از رسول خدا آمده :
ما مِنْ اِمْرَأَة تَصَدَّقَتْ عَلی زَوْجِها بِمِهْرِها قَبْلَ أَنْ یَدْخُلَ بِها إِلاّ کَتَبَ اللّهُ لَها بِکُلِّ دینار عِتْقَ رَقَبَة قیلَ یا رَسُولَ اللّهِ فَکَیْفَ الْهِبَةُ بَعْدَ الدُّخُولِ ؟ قالَ : إِنَّما ذلِکَ مِنَ الْمَوَدَّةِ وَ الاُْلْفَةِ.[۱۹۹]
زنی که در زمان عقد، قبل از آنکه حق هم بستری و زناشوئی انجام بگیرد، مهرش را به شوهر ببخشد، به هر دیناری ثواب یک بنده آزاد کردن در نامه عملش ثبت می شود، گفته شد یا رسول اللّه اگر بعد از انجام عروسی این بخشش انجام بگیرد چگونه است، فرمود هبه مهر پس از عروسی نتیجه محبت و انس است.
● جهاز عروس
در میان مردم مؤمن و مسلمان رسم است که از باب پدری و بزرگتری، و لطف و محبت، و عشق و علاقه، بزرگ خانواده، و ولیّ دختر، برای فرزند دلبند، و نور چشم عزیز خود، جهاز تهیه می کند.
در این زمینه، باید به خانواده عروس و داماد این معنا را توجه داد، که داماد عزیز و خانواده محترمش قناعت را که اخلاق انبیاء و اولیاء و حقیقتی محبوب خداوند است از یاد نبرند، و آنچه را خانواده عروس به اندازه توان و قدرت خود به دنبال دختر فرستادند با چشم عنایت و محبت و با دیده قناعت بنگرند، تا خدای نخواسته، قدم سرزنش و تحقیر، و سرکوفت، و حمله به شخصیت افراد، در سرزمین زندگی وارد نگردد. و پدر محترم عروس در تهیه جهاز شأن انسانی، و موقعیت اجتماعی خود و خانواده طرف را لحاظ کند، و از طرفی از اسراف در این مسئله بپرهیزد که خداوند دشمن مردم مسرف است.
نیازی نیست که جهازی وسیع، و اشیائی گران قیمت، و اجناسی فوق العاده تهیه شود، و خرج جهاز خارج از حدود شرعی و عرفی صورت گیرد، و دین و بدهی کمرشکنی به خاطر تهیه جهاز به جای ماند.
در این مسئله حتماً از چشم همچشمی، و نظر به جهاز اسرافی دیگران دوختن بپرهیزید، و کاری نکنید، که جوانان توقعشان نسبت به جهاز سنگین زنده شود، و تنها سراغ دخترانی بروند که پدرانشان از ثروت باد آورده بهره مندند، و برای سایرین در مسئله ازدواج درد سر و مشکلات لاینحل بوجود بیاید، که این همه خلاف انسانیت، و مورد نفرت حق و موجب عذاب و گرفتاری در روز قیامت است.
جهاز را از مال حلال، و ثروت پاک تهیه کنید، که عبادت واجب عروس و داماد در لباسها و فرشها و خانه تهیه شده صحیح و شرعی باشد.
خود را به خاطر فرزندان و توقعات بیش از اندازه آنان به درد سر دچار نکنید، و محض آنان راه عقاب و عذاب قیامت را به روی خود باز منمائید.
● الگوی الهی و معنوی در جهاز عروس
علامه مجلسی در احوالات حضرت زهرا (علیها السلام) در کتاب باارزش بحار از قول حضرت صادق (علیه السلام) روایت می کند :
امیرالمؤمنین از زندگی مادی جز یکی دو دست لباس، یک شتر، یک شمشیر، و یک زره چیزی نداشت، درآمد روزانه او از کار کردن در باغ و زمین کشاورزی دیگران تأمین می شد، چون برای خواستگاری سیده زنان آفرینش به محضر رسول حق آمد، حضرت به او فرمود برخیز و زره را بفروش، زره را فروختم، پولش را در دامان رسول حق ریختم نه من گفتم چه مقدار است، و نه آن حضرت اندازه اش را از من پرسید.
مشتی از پولها را به بلال مرحمت کرد و فرمود با آن برای دخترم عطر تهیه کن، و قسمتی را به ابوبکر داد و فرمود لباس و اثاث منزل آماده نما، به عمار و جمعی از اصحاب فرمود او را در خرید لباس و اثاث خانه کمک کنید، آنچه خریده شد عبارت بود از :
۱ )پیراهن : هفت درهم
۲ ) چارقد : چهار درهم
۳) چادر سیاه خیبری
۴ ) یک تخت طناب پیچ
۵) یک جفت تشک که روکش آن کتان مصری و داخل آن لیف خرما و پشم گوسپند بود.
۶ ) چهار بالش که روکشش چرم طائف و درونش پوشال بود.
۷ ) یک پرده پشمین
۸ ) یک حصیر
۹ ) آسیای دستی
۱۰ ) یک طشت مسی
۱۱ ) یک مشک آب
۱۲) یک قدح
۱۳ ) یک دولچه آب
۱۴) یک آفتابه
۱۵) یک خم سبز رنگ جهت نگهداری آب یا مواد خوراکی
۱۶ ) چند کوزه سفالین.
وقتی تمام اجناس را نزد رسول خدا (صلی الله علیه وآله وسلم) آوردند زیر و رو کرد و فرمود : خداوند برای اهل بیت مبارک کند.[۲۰۰]
آن مرد خدا در نوشتارش نوشته : این اجناس مختصر جهاز دختری بود که پدرش قدرت و محبوبیّتی مافوق تصور داشت، و یارانش به جای زر و سیم، جان و سر نثارش می کردند، ولی نه دامادش را دچار غصه قرض کرد، و نه بیت المال مسلمانان را که باید صرف مسکین و یتیم و مصالح عمومی شود، خرج خودنمائی و تجملات بیجا نمود، و نه سطح هزینه ازدواج را بالا برد، تا دیگران با الگو گرفتن از او در طول تاریخ دچار زحمت و رنج و محنت و غصه و اندوه شوند.
از همه مهمتر، آنقدر صفا و صمیمیت و یکرنگی و پاکی در کار بود، که وقتی خودش را از تهیه جهاز که وظیفه اخلاقی او بود عاجز دید، به داماد باکرامت پیشنهاد فروش زره داد، تا با قیمت آن جهاز و اثاث منزل تهیه کند، و این عمل را به هیچ عنوان موجب سرافکندگی و آبروریزی خود ندانست، و داماد باکرامت هم آنقدر صفا و پاکی و سلامت و نورانیت داشت، که کمترین سخنی تحت این عنوان که جهاز به عهده پدر دختر است به زبان نیاورد، و خیال آن را هم بر دل پاک و الهی خود نگذراند.
نتیجه این ازدواج یازده امام معصوم، و محصول این شجره طیبه از آن زمان تا کنون هزاران فقیه، دانشمند، حکیم، شاعر، عارف، عاشق حق، مرجع تقلید و انسانهای مؤمن است، ازدواجی که از نظر برکت و برکات در تمام دوران هستی نمونه ندارد.
● دعا در آستانه عروسی
مناجات با خدا، و دعا و تضرّع و زاری به پیشگاه حضرت او در تمام اوقات مطلوب، و به عنوان عبادت ارزیابی شده.
از جمله اوقات دعا، و دست برداشتن به سوی حق پیش از انجام مراسم عروسی است.
دعا در این زمان به اجابت نزدیک است، و زمینه تحقق آرزوهای مشروع آماده است.
امیرالمؤمنین (علیه السلام) می فرماید : کسیکه قصد ازدواج دارد دو رکعت نماز بجای آورد، و سوره حمد و یس را قرائت کند، و پس از پایان نماز به حمد و ثنای حق برخیزد و بگوید :
أللّهُمَ ارْزُقْنی زَوْجَةً صالِحَةٌ، وَدُوداً، وَلُوداً، شَکُوراً، قَنُوعاً، غَیُوراً، اِنْ اَحْسَنْتُ شَکَرَتْ، وَإِنْ اَسَأْتُ غَفَرَتْ، وَاِنْ ذَکَرْتُ اللّهَ تَعالی اَعانَتْ، وَاِنْ نَسیتُ ذَکَرَتْ، وَاِنْ خَرَجْتُ مِنْ عِنْدِها حَفِظَتْ، وَاِنْ دَخَلْتُ عَلَیْها سَرَّتْ، وَاِنْ اَمَرْتُها اَطاعَتْنی، وَاِنْ اَقْسَمْتُ عَلَیْها اَبَرَّتْ قَسَمی، وَاِنْ غَضَبْتُ عَلَیْها اَرْضَتْنی یا ذَالْجَلالِ وَ الاْکْرامِ هَبْ لی ذلِکَ فَإِنَّما أَسْأَلُکَ وَ لا اَجِدُ إِلاّ ما قَسَمْتَ لی، فَمَنْ فَعَلَ ذلِکَ اَعْطاهُ اللّهُ ما سَأَلَ.
خداوندا همسری شایسته، با محبت، فرزندآور، سپاسگزار، قانع، باغیرت به من مرحمت فرما، چون به او نیکی کنم شکر کند، اگر در حقش به اشتباه و خطا بدی کنم گذشت نماید، اگر تو را یاد کنم کمکم دهد، اگر فراموش کنم یادآوری نماید، چون از نزدش بروم خودش و حیثیت مرا حفظ کند، به وقتی بر او وارد شوم خوشحال شود، امرش کنم از من فرمان ببرد، سوگندش دهم، به سوگندم پای بندی کند، چون بر او خشم گیرم خوشنودم نماید، ای صاحب جلال و کرم این خواسته ها را به من ارزانی دار، من از تو خواستم، و نمی یابم جز آنچه را مقدر من نمائی، آنگاه امیرالمؤمنین فرمود، هر کس در آستانه ازدواج چنین قدمی بردارد با عنایت و لطف حق به خواسته هایش برسد.
● آداب و اوقات عروسی
گروهی از خانواده ها تصور می کنند، عقد و عروسی مجوزی برای انجام هر کاری است، که امیال و شهوات آنان اقتضا می کند.
در زمان عقد و عروسی فرزندان خود، بنابر درخواست آنان، یا دوستان دو زوج، یا اقوام دست به محرّمات الهی می زنند، و به خیال خود خوشی و لذت بیشتری را برای مجلس فراهم می نمایند.
در حالی که عقد و عروسی باید توأم با وقار، و حفظ کرامت و شخصیت، و به دور از محرمات و گناهان، و عوامل تحریک شهوات باشد، تا موجبی برای جلب رحمت حق، و عاملی برای تحقق برکات الهی شود.
موسی بن جعفر (علیه السلام) فرموده : پرهیز از لذات و خوشیهای غیرحرام به هیچ عنوان لازم نیست.
البته به وقت عقد و عروسی باید شاد بود، و عوامل و علل مشروع همچون خواندن با صدای نیکو، مزاح، انجام برنامه های خنده آور را از یاد نبرد.
خواندن اشعار حکیمانه، سرودهای بامفهوم و معنادار، شعارهای شاد کننده، و انجام مراسمی که معمولاً در عرف زنان مسلمان در اینگونه مجالس بوده هیچ مانع شرعی ندارد، بیدار ماندن هم طبیعی این محافل است.
رسول حقّ می فرماید : بیداری تا دیر وقت در سه برنامه بی اشکال است :
خواندن قرآن، طلب دانش، رساندن عروس به خانه شوهر.[۲۰۱]
اسلام عروسی را به هنگام شب بهتر می داند، چنانکه عروسی حضرت زهرا به شب برگزار شد.
جابر انصاری می گوید: چون رسول الهی فاطمه را برای علی عقد فرمود، گروهی از کوته نظران به حضرت اعتراض آوردند، که شما دخترت را به مهر اندک به علی دادی، فرمود این عقد به اراده من نبود، خداوند علی را به زهرا تزویج فرمود.
شب عروسی رسول حق استر سپید و سیاه خود را حاضر نمود، قطیفه ای روی آن انداخت و به فاطمه فرمود: سوار شو، به سلمان امر کرد، مهار شتر را بکش، و خود از پشت سر آن را می راند، در میان راه صدای فرود آمدن چیزی شنید، نظر فرمود، دید جبرئیل و میکائیل هر کدام با هفتاد هزار فرشته از جایگاه رفیع خود فرود آمده اند، سبب آمدن آنان را پرسید، پاسخ دادند، آمده ایم زهرا را تا خانه علی بدرقه کنیم، سپس تبریک گفتند و صدای تکبیر از فرشتگان بلند شد، و رسول الهی هم اللّه اکبر گفت، از این جهت همراه عروس اللّه اکبر گفتن سنت شد.[۲۰۲]
آری مراسم عروسی، و آداب شب شادی را باید چنان تهیه کرد، که باعث نزول فرشتگان و برکات حق شود.
حضرت صادق (علیه السلام) فرمود :
زُفُّوا عَرائِسَکُمْ لَیْلاً . . .[۲۰۳]
عروس را شب به خانه شوهر ببرید.
حضرت رضا (علیه السلام) فرمود :
مِنَ السُّنَّةِ التَّزْویجُ بِاللَّیْلِ لاَِنَّ اللّهَ جَعَلَ اللَّیْلَ سَکَناً وَ النِّساءُ اِنَّما هُنَّ سَکَنٌ.[۲۰۴]
عروسی در شب روش رسول خدا است، چه اینکه خداوند شب را مایه آرامش قرار داده، و زن هم آرامش خاطر است.
إِنَّهُ صَلَّی اللّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ اَمَرَ بَناتُ عَبْدِ الْمُطَّلِبِ وَ نِساءَ الْمُهاجِرینَ وَ الاَْنْصارِ اَنْ یَمْضینَ فی صُحْبَةِ فاطِمَةَ وَ اَنْ یَفْرَحْنَ وَ یَرْجُزْنَ وَ یُکَبِّرْنَ وَ یَحْمَدْنَ وَ لا یَقُولَنَّ ما لا یَرْضَی اللّهُ.[۲۰۵]
رسول خدا (صلی الله علیه وآله وسلم) فرمان داد دختران عبدالمطلب و زنان مهاجر و انصار شب عروسی حضرت زهرا(علیها السلام) دنبال آن دختر فرزانه حرکت کنند، شادی نمایند، شعر بخوانند، اللّه اکبر و الحمد للّه گویند، و از چیزی که خدا راضی نیست در گفتار خود بپرهیزند.
غذا دادن به مهمانان که زحمت کشیده و دعوت دو خانواده را پذیرفته اند از نظر اسلام مستحب است.
رسول حق فرموده :
لا وَلیمَةَ اِلاّ فی خَمْس : فی عُرْس، اَوْ خُرْس، اَوْ عِذار، اَوْ وَکار، اَوْ رَکاز، فَالْعُرْسُ التَّزْویجُ، وَ الْخُرْسُ النِّفاسُ بِالْوَلَدِ، وَ الْعِذارُ الْخِتانُ، وَ الْوَکارُ الرَّجُلُ یَشْتَرِی الدّارَ، وَ الرَّکازُ الرَّجُلُ یَقْدَمُ مِنْ مَکَّةَ.[۲۰۶]
ولیمه نیست جز در پنج برنامه : ازدواج، تولد فرزند، ختنه، خرید خانه، و بازگشت از مکه.
روایت شده در شب عروسی حضرت زهرا پیامبر فرمود : یا علی به احترام همسرت غذائی عالی تهیه کن، سپس اضافه فرمود و گفت : گوشت و نانش از ما، خرما و روغنش از شما، امیرالمؤمنین فرماید : من خرما و روغن خریدم، و پیامبر آستین بالا زد خرما را در روغن خرد کرد و به هم زد تا به صورت « حیس »[۲۰۷] در آمد، و قوچی فرستاد سر بریدیم و نان زیادی پختند و فرمود : یا علی هر که را خواهی دعوت کن، من رفتم مسجد فریاد زدم دعوت ولیمه فاطمه را بپذیرید.[۲۰۸]
رسول خدا در رابطه با دعوتی که از انسان برای شرکت در عروسی می شود فرمود :
اِذا دُعیتُمْ اِلَی الْعُرُساتِ فَاَبْطِئُوا فَإِنَّها تُذَکِّرُ الدُّنْیا، وَ اِذا دُعیتُمْ اِلَی الجَنائِزِ فَاَسْرَعُوا فَإِنَّها تُذَکِّرُ الاْخِرَةَ.
چون به عروسی دعوت شدید عجله نکنید که عروسی یادآور دنیا و زندگی ظاهری است، و زمانی که به تشییع جنازه دعوت شدید بشتابید که یادآور آخرت است.
خانواده ها باید مجالس عقد و عروسی را به گونه ای ترتیب دهند، که اولاً برای بچه ها و نوجوانان و جوانان بدآموزی و زمینه ترغیب و تشویق به گناه و معصیت نداشته باشد، و در ثانی مردم مؤمن و زنان مؤمنه ای که دعوت شده اند، بتوانند با خیال راحت شرکت کنند.
مجلسی که موافق شرایط اسلامی برپامی شود، وحدود الهی درآن حفظ می گردد، کلاس درسی برای جوانان و محل نزول رحمت حق برای اهل آن مجلس است.
● آداب زفاف
در زمینه زفاف و زناشوئی در قرآن مجید و روایات آدابی بیان شده، که رعایت آنها به سود زن و مرد و فرزندان آنهاست.
به سفارشاتی که در این زمینه از رسول خدا و اهل بیت در معتبرترین کتابهای حدیث آمده توجه نمائید :
عروس وقتی به خانه داماد آورده شد اخلاق اقتضا می کند داماد کفش عروس را از پا درآورد، پای عروس را بشوید، از در خانه تا جائی که ممکن است آب پاشی کند، که با این برنامه هفتاد هزار رشته فقر از خانه قطع می گردد، و هفتاد هزار رشته از برکت خانه را می پوشاند، هفتاد فرشته رحمت بالای سر عروس به پرواز درآید که برکت آن تمام زوایای خانه را می گیرد، عروس از بیماریهائی چون جنون، جذام، برص تا زمانی که در آن خانه باشد در امان می ماند.
در هفته اول عروسی، عروس از خوردن شیر، سرکه، گشنیز، سیب ترش خودداری نماید، زیرا این چهار در رحم او اثر منفی گذاشته و ممکن است او را نازا کند.
رسول خدا فرمود : اگر زن در موقع خوردن سرکه به ایام عادت بنشیند پاک شدنش را از عادت کُند می نماید، گشنیز زمان عادت را شدت می دهد، و زائیدن را بر او سخت می کند، سیب ترش عادت را به سرعت قطع می کند، و ماندن خون در رحم تولید بیماری می نماید.
از آمیزش در اول ماه و وسط و آخر ماه خودداری شود، زناشوئی در بعد از ظهر انجام نگیرد.
سخن در آن وقت، و نظر دوختن کراهت شدید دارد، به وقت زفاف در فکر زن دیگر بودن برای روحیه و فرزندی که بوجود می آید بسیار مضرّ است.
لباس مختصر به تن داشتن برای مرد و زن به وقت زفاف به اخلاق و وقار نزدیک تر است.
ایستاده عمل کردن برنامه حیوانات، و موجب ناراحتی است.
از برنامه زفاف در شب عید فطر، و عید قربان و زیر درخت، و روبروی خورشید، و بین اذان و اقامه، و شب پانزده شعبان و روی بام، و شب سفر پرهیز شود.
زفاف و عروسی در شب دوشنبه و ابتدای شب سه شنبه و شب پنج شنبه و روز پنج شنبه و شب جمعه و عصر جمعه دارای منافع مادی، و منافع بسیار مهم معنوی است.
در اوقاتی که از زفاف و زناشوئی منع شده، احتمال پدید آمدن زیان و ضرر برای فرزند از قبیل : جنون، جذام، حماقت، چشم چپی، گنگی، کوری، بخل، زن صفتی، جدائی و تفرقه، عقیمی، شش انگشتی، چهارانگشتی، فقر، حرص بر تجاوز به جان مردم، کوردلی، بدصورتی، و کودنی، خواهد بود.
و در زمانهائی که به آن سفارش شده، واقعیاتی برای فرزند از قبیل، حفظ قرآن، رضایت به قضای حق، ایمان، ایمنی از عذاب، مهر و عاطفه، رقّت قلب، جود و سخاوت، پاک زبانی، علم و دانش، سلامت دین و دنیا، و رسیدن به مقام اولیاء اللهی تحقق خواهد یافت.
این سلسله مسائل را نمی توان با ابزار مادی، و وسائل طبی تشخیص داد، حقایقی است که رسول باکرامت اسلام به عنوان وصیت و سفارش خطاب به امیرالمؤمنین داشتند، و از آن حضرت خواستند این سفارش مرا در زمینه مسئله زفاف و زناشوئی حفظ کن چنانکه من بعد از شنیدن از جبرئیل بر حفظ آن اقدام نمودم.[۲۰۹]
از در جا انجام شدن برنامه زناشوئی منع شده، زیرا در جا عمل کردن ستم نمودن به زن است، این برنامه پس از مقدماتی که از نظر روانی و جسمی برای زن یا مرد سودمند است باید انجام بگیرد.
رسول حق می فرماید :
ثَلاثَةٌ مِنَ الْجَفاءِ : اَنْ یَصْحَبَ الرَّجُلُ الرَّجُلَ فَلا یَسأَلُهُ عَنْ اِسْمِهِ وَ کُنْیَتِهِ، اَوْ یُدْعَی الرَّجُلُ اِلی طَعام فَلا یُجیبُ اَوْ یُجیبُ فَلا یَأْکُلُ، وَ مُواقَعَةُ الرَّجُلِ اَهْلَهُ قَبْلَ الْمُلاعَبَةِ.[۲۱۰]
سه برنامه از موارد ستم است : مردی با مردی همنشین شود، از اسم و کنیه اش نپرسد، انسان به مهمانی دعوت شود، اجابت ننماید، یا اگر اجابت کرد از غذای دعوت کننده نخورد، و بدون مقدمات عاطفی، و جسمی عمل زناشوئی انجام بگیرد.
امام ششم فرمود :
ثَلاثٌ مِنْ سُنَنِ الْمُرْسَلینَ : اَلْعِطْرُ، وَ اِحْفاءُ الشَّعْرِ، وَ کَثْرَةُ الطَّرُوقَةِ.
سه چیز از روش انبیاء الهی است. استعمال بوی خوش، کوتاه کردن مو، و زیاد پاسخ گفتن به نیاز جنسی زن.[۲۱۱]
امیرالمؤمنین (علیه السلام) می فرماید : کناره گرفتن از زن، و محروم نمودن او از ارضاء غریزه جنسی موجب عذاب قبر است.[۲۱۲]
زفاف در ایام عادت معصیت، و منع آن بیش از چهار ماه بدون عذر، یا بدون رضایت همسر حرام و موجب عقاب، و در حال جنابت مکروه است.
علی (علیه السلام) می فرماید از انجام عمل جنسی به طور درجا خودداری کنید، زیرا برای زن نیازهای عاطفی و جسمی هست، او را در این زمینه یاری دهید، سپس اقدام به برنامه زناشوئی کنید، هرگاه به طور ناگهانی چشم شما به زن نامحرم افتاد، و زیبائی او برای شما شگفت آور بود، بلافاصله نزد همسر خود بروید، زیرا خداوند همان را که در آن نامحرم قرار داده، به همسر شما مرحمت فرموده، که گذشت از دیده دوختن به زن نامحرم، و نزد همسر خود رفتن راه شیطان را برای تسخیر قلب می بندد.
اگر همسر نداشتید بدون فاصله دو رکعت نماز بخوانید، و خداوند را زیاد حمد کنید، و بر پیامبر و آلش صلوات فرستید، آنگاه ازفضل حضرت حق مدد بجوئید، که خداوند مهربان از باب رأفت خود، آنچه که شما را بی نیاز کند به شما حلال می کند.[۲۱۳]
ثواب پاسخ گوئی به نیاز جنسی زن به اندازه ای است که انسان را شگفت زده می کند، در روایت بسیار مهمی آمده، رسول باکرامت اسلام به مردی فرمود :
اَصْبَحْتَ صائِماً، قالَ، لا قالَ فَعُدْتَ مَریضَاً ؟ قالَ: لا قالَ فَاتَّبَعْتَ جَنازَةً ؟ قالَ لا قالَ فَاَطْعَمْتَ مِسْکیناً ؟ قالَ لا قالَ : فَارْجِعْ اِلی اَهْلِکَ فَاَصِبْهُمْ فَإِنَّهُ عَلَیْهِمْ مِنْکَ صَدَقَةٌ.[۲۱۴]
امروز را روزه ای ؟ گفت : نه، آیا مریضی را عیادت نموده ای ؟ گفت : نه، به تشییع جنازه ای رفته ای ؟ عرضه داشت نه، فرمود : از کار افتاده ای را طعام داده ای ؟ گفت : نه، فرمود : پس به خانه برگرد، و حق زناشوئی با همسرت را به انجام برسان که این برنامه از جانب تو برای او صدقه است!!
از مجامعت در صورتی که طفلی در آن مکان باشد باید پرهیز کرد، زیرا از نظر روانی و اخلاقی برای کودک زیانبار است، و به فرموده امام ششم احتمال بوجود آمدن زمینه زنا برای او در آینده باشد.[۲۱۵]
با شکم پر از این عمل باید پرهیز داشت، زیرا زیان جسمی دارد.[۲۱۶]
از عمل زفاف، در زمانی که طفل شیرخواره در گهواره است و می بیند بپرهیزید.[۲۱۷]
راستی اسلام از نظر مسائل اخلاقی و عاطفی و تربیتی، بخصوص در مسئله رعایت حق زنان، و اشراف به تمام زوایای حیات، و شئون زندگی چه مکتب با عظمت، و از نظر دید و بصیرت نسبت به واقعیات فردی و خانوادگی و اجتماعی، و همه امور مادی و معنوی چه آئین شگفت آوری است، آری باید اینچنین باشد زیرا تجلّی وحی و دانش حق و بینش پیامبر و اهلبیت است نه برخاسته از فکر
محدود زمینی.
منبع : پایگاه اطلاع رسانی تبیان زنجان


همچنین مشاهده کنید