۹۰ روز تا الکامپ چهاردهم

● وقتی دیگر ، شاید
دوم آذر به عنوان تاریخ برگزاری الکامپ در تقویم نمایشگاهی به ثبت رسیده، به این ترتیب تا برگزاری چهاردهمین نمایشگاه بین المللی الکترونیک، کامپیوتر و تجارت الکترونیکی تهران کمتر از سه ماه باقی مانده است. در نمایشگاه هایی مانند سبیت آلمان و جیتکس دوبی که نمونه های موفقی از نمایشگاههای فناوری اطلاعات در جهان و منطقه محسوب می شوند، رویدادها، ثبت نام غرفه ها و سمینارهای جانبی از یک سال قبل برنامه ریزی و اعلام می شوند اما در کشور ما این اقدامات در خوشبینانه ترین حالت ممکن، از یک ماه قبل از برگزاری نمایشگاه آغاز می شود. این مساله که به اعتقاد کارشناسان به ضعف در مدیریت و اجرا مربوط می شود، سبب شده که الکامپ ایرانی آن طور که باید و شاید در مقابل دیگر رقیبان خود مانند جیتکس دبی، سبیت آلمان و حتی سبیت ترکیه و باکو اصلا به چشم نیاید. امسال نیز شرکت سهامی نمایشگاه های بین المللی جمهوری اسلامی ایران که وابسته به وزارت بازرگانی است، به دلیل دعوای میان اصناف مختلف آی تی و نبود یک تشکل واحد در این حوزه، اصرار دارد اجرا و نظارت الکامپ را به عهده بگیرد. اگرچه ثبت تاریخ برپایی الکامپ در تقویم نمایشگاهی نشان از حرکت رو به رشد این نمایشگاه دارد، اما موضع گیری و دعوای فعالان صنف IT در قبال الکامپ باعث شده که در سال های اخیر این نمایشگاه سال به سال رو به افول گذارد.
● نگاهی گذرا به تاریخچه الکامپ
الکامپ برای نخستین بار، سال ۱۳۷۴ با هدف هموار کردن راه بازرگانی جهانی و نمایش توان رقابتی ایران برگزار شد و بسیاری از نهادها و سازمانهای دولتی و خصوصی کوشیدند تا این مهم محقق شود. از این سال به بعد نمایشگاه الکترونیک و کامپیوتر تهران در دوره های زمانی نامنظم و با نام های مختلف برگزار شد و هر بار یک نهاد متولی برگزاری آن بود. اما آن چه به عنوان الکامپ امروزی مطرح است، قدمتی به مراتب کوتاه تر دارد و سابقه اش به برگزاری الکامپ نهم برمی گردد . در آن سال تنها تشکل منسجم فناوری اطلاعات کشور - انجمن شرکت های انفورماتیک - نهمین نمایشگاه الکامپ را برگزار کرد که به طور قطع چنانچه این مهم تداوم می یافت می توانست دور نمای قابل توجهی برای رونق بازار
آی تی در کشور باشد. دهمین الکامپ نیز که با فعالیت این تشکل ادامه یافت، یکی از مهمترین اتفاقات تجاری فعالان فناوری اطلاعات ایرانی در آن سال ها بود که با تفاوت های محسوس نسبت به سال های گذشته افق روشنی را برایIT کشور ترسیم می کرد.پس از آن سال، الکامپ که می توانست نمونه نزدیکی به جیتکس و یا حتی سبیت باشد، به دلیل رقابت تشکل ها و سندیکاهای فعال حوزه فناوری اطلاعات برای مطرح شدن اسمی، به نمایشگاهی نه تنها داخلی بلکه محلی تبدیل شد و پس از آن سال دیگر نتوانست رونق گذشته خود را باز یابد. مشکلات مالی، انحصار دولتی، تحریم برخی نهادها و دودستگی های صنفی باعث شد که فعالان صنفIT به جای این که اصل موضوع را دریابند و به گسترش توان تجاری کل فناوری اطلاعات ایرانی بیاندیشند، به اقامه دعوی علیه یکدیگر برخاستند تا در میان این کشمکش ها، برگزاری نمایشگاه های بعدی مجددا به دست دولت بازگردد. شرکت سهامی نمایشگاه ها سال های گذشته نیز مانند امسال، متولی برگزاری نمایشگاه بود و الکامپ یازدهم، دوازدهم و حتی سیزدهم که می توانست رویداد مهمی در صنعت آی تی کشور باشد، به دلیل نزاع این صنف بسیار کمرنگ برگزار شد. به جرات می توان گفت که الکامپ قربانی اختلاف نظر صنفی میان سازمان نظام صنفی و مجمع تشکل های فناوری اطلاعات شد.این مجمع از گردهمایی شش تشکل تخصصی فعال در زمینه فناوری اطلاعات کشور به وجود آمده است. در سایه تحریم شرکت های بزرگ و غیاب آن ها در نمایشگاه الکامپ، تنها شرکت های جوان و نوپا بودند که توانستند فرصتی برای عرض اندام و معرفی خویش به دست آورند . الکامپ سیزدهم علاوه بر تمام تفاوت ها، یک تفاوت اساسی با دو دوره برگزار شده قبل داشت: تشکل های صنفی فناوری اطلاعات کشور بار دیگر برای عرض اندام و سهم خواهی بیشتر روبه روی یکدیگر قرار گرفتند که در راس آن ها باید از سازمان نظام صنفی رایانه ای و مجمع تشکل های فناوری اطلاعات نام برد. تحلیلگران بر این باورند که عدم استفاده از تجارب و تخصص در برگزاری نمایشگاه الکامپ که زمانی قرار بود به بزرگترین و معتبرترین نمایشگاه منطقه در حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات تبدیل شود، باعث بی اعتمادی شرکت های بخش خصوصی به این رویداد مهم شده است. آن ها معتقدند که قبل از شروع الکامپ باید تعریف دقیقی از شرکت کننده ها، نمایشگاه و بازدیدکنندگان وجود داشته باشد، در غیر این صورت برگزاری الکامپ هیچ سودی نخواهد داشت و ادامه این سیاست ها بیش از هر چیزی به ضرر توسعه کاربری فناوری اطلاعات در کشور خواهد بود.
● نمایشگاه دهم، نقطه عطف برگزاری الکامپ
به اعتقاد اکثر کارشناسان و تحلیلگران، ایران از نقطه ‏نظر حوزه IT در سطح خاورمیانه دارای بزرگترین بازار بالقوه است. این امر سبب می شود که برپایی نمایشگاه هایی چون الکامپ نه تنها این بازار بالقوه را رونق بخشد، بلکه شرکت های خارجی را برای دستیابی به این بازار به تکاپو وادارد. اما آنچه که در این میان باعث افت مطلق این بازار شده،
دو دستگی ها و عدم انسجام صنفی است که نه تنها باعث رونق این بخش نمی شود، بلکه روز به روز پسرفت آن را نیز به همراه داشته است.بخش خصوصی که به راحتی تجربه موفق الکامپ دهم را پشت سر گذاشته، فراموش نکرده که زمانی موفقیت نسبی دست یافتنی است که به صورت یک دسته و واحد به یک موضوع پرداخته شود. البته این امر مستلزم آزادی عمل از سوی مدیران دولتی است که تاکنون برسر این بخش سایه گسترانیده و اجازه فعالیت را به آن نمی دهد. سهیل مظلوم، نایب رییس سازمان نظام صنفی رایانه ای، برگزاری نمایشگاه الکامپ دهم را نقطه عطفی در کشور و خاورمیانه می داند که به برتری بازار ایران در خاورمیانه شدت بیشتری ‏بخشیده است. وی با یادآوری این که بیش از ۳۰ هزار بازدیدکننده از طریق سایت برای حضور در الکامپ ثبت نام کردند، می گوید: این نمایشگاه از نظر متراژ و تعداد شرکت ‏کننده به ترتیب یک و هیجده درصد نسبت به گذشته خود با رشد همراه بوده است. حضور تعداد زیادی از وزارتخانه ها و دستگاه های دولتی در دهمین نمایشگاه الکترونیک، کامپیوتر و تجارت الکترونیکی (الکامپ ۲۰۰۴) نشان دهنده عزم جدی بخش دولتی در توسعه و کاربری فناوری اطلاعات و ارتباطات بود. مظلوم با بیان این که شورای عالی اطلاع رسانی، شورای عالی انفورماتیک، وزارت آموزش و پرورش، وزارت تعاون، وزارت صنایع و معادن، سازمان میراث فرهنگی و گردشگری، مرکز آمار ایران، خبرگزاری جمهوری اسلامی، استانداری تهران و سایر استانداری ها، وزارت جهاد کشاورزی، وزارت بازرگانی و وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح از جمله نهادهای دولتی حاضر در این نمایشگاه بودند، می گوید: سازمان مدیریت و برنامه ریزی، مرکز امور مشارکت زنان، صدا و سیما، وزارت مسکن و شهرسازی، سازمان مناطق آزاد، سازمان هواپیمایی کشوری، سازمان پژوهش های علمی و صنعتی، سازمان تبلیغات اسلامی، سازمان آموزش فنی و حرفه ای، مرکز اطلاعات و مدارک علمی کشور، فناوری اطلاعات ناجا، وزارت نفت، گمرکات کشور و بازرسی کل کشور از دیگر نهادهای دولتی بودند که در دهمین نمایشگاه الکامپ حضور داشتند. به اعتقاد وی در هیچ برهه ای از زمان، دستگاه های دولتی تا این اندازه از نمایشگاه های فناوری اطلاعات و ارتباطات استقبال نکرده بودند و این نشان از حرکت جدی دولت در جهت توسعه کاربری فناوری های نوین در ادارت و نهادها و موفقیت نسبی طرح تکفا داشت.به اعتقاد برخی کارشناسان تشکیل غرفه دولت الکترونیکی نیز یکی از جذابیت های نمایشگاه دهم محسوب می شد. از همان مراحل اول ثبت نام در نمایشگاه برای خرید غرفه های نمایشگاهی، کارها از طریق اینترنت انجام شد و به واسطه بهره برداری از خدمات آی تی فروش غرفه ها شفاف و صریح و سریع صورت گرفت. پس از الکامپ دهم، دیگر خبری از فروش الکترونیکی غرفه ها و جایگیری آن ها نبود و به نظر می آید که امسال هم مانند گذشته خبری نباشد. نایب رئیس سازمان نظام صنفی به رکورد فروش غرفه ها در الکامپ دهم اشاره می کند و می گوید در نیم روز اول فروش غرفه ها به ۱۱ هزار مترمربع رسید و افراد در همان بدو ورود به ستاد ثبت نام رفته و پس از پرداخت وجه بلافاصله می توانستند از طریق وب سایت بفهمند غرفه شرکت کجا قرار دارد. وی می افزاید: فرصتی پیش می آمد تا شرکت های تازه وارد برای توسعه کار خود بتوانند در جوار شرکت های بزرگ باشند، شرکت ها بتوانند با فاصله زمانی مناسب آدرس غرفه خود را در اختیار بازدیدکنندگان بگذارند و فرصت کافی برای طراحی غرفه های جذاب و متفاوت را داشته باشند.
● آمارهای خوب برای الکامپ دهم
به طور کلی الکامپ دهم آمارهای خوبی به دست آورد و بخش خصوصی از این آزمایش سربلند بیرون آمد. ۴۲۲ شرکت کننده داخلی و خارجی در این نمایشگاه حضور داشتند و با توجه به فرصت اندک برای برگزاری نمایشگاه، به واسطه بازاریابی که در جیتکس صورت گرفته بود، شرکت کنندگانی از ترکیه، دبی، چین و چند کشور دیگر نیز حضور داشتند.تمامی خدمات جنبی نمایشگاه مانند درخواست کارت شناسایی غرفه داران و کارت پارکینگ به صورت اینترنتی بود. علاوه بر این از بازدیدکنندگان الکامپ دهم برای نخستین بار ثبت نام اینترنتی به عمل آمد. در الکامپ دهم برای تشویق مردم به استفاده از اینترنت برای ثبت نام و تبلیغ این فرهنگ، کسانی که تا شب قبل از نمایشگاه موفق به ثبت نام اینترنتی می شدند و کدی دریافت می کردند که با ارائه آن، بدون پرداخت وجه می توانستند پنج نوبت از نمایشگاه بازدید کنند. به رغم وجود سایت فعلی، در سایت اطلاع رسانی الکامپ دهم بخش های مختلفی نظیر اخبار و اطلاعات به روز، آخرین وضعیت سالن ها و ثبت نام، مراحل ثبت نام و جزوه اطلاعات و مقررات وجود داشت که توانست به امر اطلاع رسانی و شفاف سازی امور ثبت نام و جانمایی نمایشگاه کمک شایان ذکری کند.با همکاری شورای عالی اطلاع رسانی یک فوروم برای روزهای دوم و سوم نمایشگاه طراحی شده بود که در این فوروم افراد صاحبنظر می توانستند بحث های نظری خود را در حوزه IT مطرح کنند که همین بحث ها محور کار IT را در طول سال تشکیل می داد. همچنین ستاد ویژه ای برای ارائه عکس و اخبار لحظه ای نمایشگاه به کلیه خبرگزاری ها و نشریات تشکیل شده بود که در ابعاد وسیعی توانست اخبار نمایشگاه را در سطح رادیو، تلویزیون و نشریات انتشار دهد.می توان گفت که فعالیت های ارزنده این ستاد منجر به جلب مشارکت کننده های خارجی و داخلی زیادی برای سال نمایشگاه بعدی شد، که البته با توجه به تغییرات شدید در نحوه برگزاری سال های بعد، این تلاش ناتمام ماند. بروشورها و راهنمای نمایشگاه که در قطع A۲ چاپ شده بودند، برای اولین بار کلیه خدمات نمایشگاهی به بازدیدکنندگان را معرفی کردند. این بروشورها از کیوسک های اطلاع رسانی در اختیار بازدیدکنندگان قرار می گرفت. از دیگر اقدامات انجام شده در الکامپ دهم دعوت ویژه از دانشگاه های تهران بود و هر روز، چند سرویس اتوبوس، دانشجویان و استادان را در دو نوبت صبح و بعد از ظهر جهت بازدید از نمایشگاه جابه جا می کرد.همچنین در الکامپ دهم مانند الکامپ نهم و در راستای ایجاد اشتغال، فرم کاریابی نیز در نمایشگاه توزیع شد. به اعتقاد اکثر کارشناسان راه اندازی سیستم شبکه بی سیم نیز از دیگر ویژگیهای الکامپ دهم به شمار می رفت . و نکته قابل توجه این که بنا بر آمار و اطلاعات موجود، نمایشگاه الکامپ دهم با بیش از ۱۷ هزار متر مربع مساحت باعث رشد ۵/۲ درصدی حجم بازار IT شد.
● همزمانی الکامپ و تله کام
امسال نیز الکامپ و تلکام به طور همزمان برگزار می شود. به اعتقاد کارشناسان ادغام نمایشگاه های با موضوع مخابراتی و رایانه ای می تواند نتیجه موفقی داشته باشد، به شرط این که مدیریتی یک دست و یکپارچه پشت سر آن باشد. اما نمایشگاه امسال با دو مدیریت متفاوت برگزار می شوند و به نظر می رسد با توجه به شباهت موضوع دو نمایشگاه، رقابت فشرده ای بین شرکت دولتی سهامی نمایشگاه بین المللی و شرکت خصوصی پالارسامانه (برگزار کننده تله کام) برای جذب شرکت هایی که در سالهای گذشته در هر دو نمایشگاه حضور داشتند، آغاز شده باشد. اگرچه به اعتقاد دولتمردان برگزاری هم زمان نمایشگاه الکامپ و تله کام باعث می شود آسان تر به اهداف چشم انداز ۲۰ ساله نظام در بخش IT برسیم، اما بی تردید رسیدن به این مهم نیازمند انسجام بخش خصوصی و واگذاری امور به این بخش خواهد بود. طبق اعلام آخرین مهلت ارسال فرم و پرداخت صد در صد هزینه مشارکت در الکامپ تا دوم آبان ماه، تحویل فضا برای غرفه خودساز ۲۶ تا ۲۹ آبان ماه و تحویل غرفه برای چیدمان و آماده سازی سی ام آبان ماه در نظر
گرفته شده است.بر این اساس افتتاح آزمایشی نمایشگاه نیز اول آذر و آخرین مهلت جمع آوری وسایل وتخلیه غرفه ها ساعت ۲۰ هفتم آذرماه خواهد بود. این نمایشگاه چهار روزه قرار است در زمینه ارائه و پشتیبانی سخت افزاری، تولید و ارائه رایانه های غیر سخت افزاری، تولید و ارائه دستگاه های جانبی، تولید و ارائه قطعات و ملزومات، تولید و پشتیبانی نرم افزارهای سفارش مشتری، ارائه و پشتیبانی بسته های نرم افزاری و CD اطلاعاتی تولید داخل، ارائه و پشتیبانی
نرم افزارهای خارجی(SE) و سیستم ها، خدمات شبکه های اطلاع رسانی، شبکه داده ها، مشاوره و نظارت بر اجرای طرح های انفورماتیکی و خدمات پشتیبانی فعالیت کند.
● سخن آخر
چهار سال از برگزاری الکامپ دهم گذشته و روز به روز بر سرعت رشد تکنولوژی های روز افزوده شده و کشورها در حال سبقت گرفتن از یکدیگر هستند؛ اما آنچه که در کشور ما هنوز نتوانسته شکل مدونی به خود بگیرد، برگزاری نمایشگاه الکامپ توسط یک نهاد واحد و به طور قطع سپردن امور به بخش خصوصی است. در پی برگزاری نه چندان موفق نمایشگاه الکامپ در سال های گذشته و مشکلات پیرامون آن که ریشه در اختلاف بخش خصوصی و مدیریت دولتی دارد، اگر نمایشگاه امسال وضع بدتری نسبت به سال قبل نداشته باشد، بهتر هم نمی تواند باشد و به طور قطع به دلیل سوءمدیریت، از مشکلات گذشته بی نصیب نمی ماند.چرا که کمتر از سه ماه به برگزاری چهاردهمین نمایشگاه کامپیوتر کشور، که یکی از مهمترین رویدادهای داخلی برای بخش خصوصی به شمار می رود، مانده اما هیچ نشانی از حضور پررنگ و برگزاری نمایشگاهی بزرگ نیست. به هر ترتیب فرصت چندانی تا الکامپ چهاردهم باقی نمانده است. در این زمان باقی مانده باید عینک بدبینی را کنار گذاشت و به برپایی نمایشگاهی در حد و شایسته شرکت های ایرانی فکر کرد تا برگزاری این نمایشگاه عمر صنعت فناوری اطلاعات کشور را تضییع نکند و پایان آن تنها به جمله "الکامپ به کار خود پایان داد " ختم نشود.

نویسنده: معصومه بخشی پور

منبع : ماهنامه تحلیلگران عصر اطلاعات