جمعه, ۱۰ فروردین, ۱۴۰۳ / 29 March, 2024
مجله ویستا


تکرار خیانت مردانه


تکرار خیانت مردانه
▪ حس پنهان
▪ فیلمنامه: فریدون فرهودی
▪ کارگردان: مصطفی رزاق کریمی
▪ بازیگران: حامد بهداد، محمد رضا فروتن، مهتاب کرامتی، نیوشا ضیغمی
▪ خلاصه داستان: امیر زندی که با همسرش سیمین زندگی خوبی ندارد، به طور اتفاقی با ندا آشنا می شود. برادر ندا برای اتفاقی که در گذشته برای نامزدش افتاده و منجر به مرگ او شده است، خودش را مقصر می داند و دچار ناراحتی شدید روانی است. سیمین به واسطه دخالت امیر مداوای بهرام را برعهده می گیرد و...
حس پنهان یکی دیگر از فیلمهای سینمای ایران است که موضوع خانواده و تم خیانت را بستر موضوعی داستانش قرار داده و به گونه ای هدفمند قصد دارد نیروی تخریب گر انسان ناراضی را در گرایش به خیانت و زیر پا گذاشتن ارزشها و هنجارهای خانوادگی به تحلیل بگذارد و نتایج آن را مورد انتقاد قرار دهد.
«حس پنهان» در طرح موضوع و دستیابی به هدفش، فیلم ناموفقی هم نیست و اگر چه در همه زمینه ها نتوانسته موضوعش را به درستی پرداخت کند، اما به واسطه برخی جنبه های دراماتیک آن، فیلم قابل تامل و تأثیرگذاری است.
«حس پنهان» به محض آغاز داستان شروع به ترسیم یک درام سه ضلعی می کند. ابتدا رأس این مثلث، امیر، معرفی می شود. یک کارخانه دار متمول و ناآرام و تنها!از تنهایی امیر، به ازدواج و زندگی ناموفق او با سیمین می رسیم. سیمین همسر روانپزشک امیر، رابطه خوبی با همسرش ندارد. ظاهراً به کارش بیشتر از زندگی اهمیت می دهد و از بچه دار شدن می ترسد. همین دو ویژگی دلایلی است برای نشان دادن رابطه ناموفق زن و شوهر و در ضمن بهانه ای برای ورود راس سوم مثلث که به طور اتفاقی و در پی یک حادثه و تصادف وارد داستان می شود.
حالا سه راس درام «حس پنهان» آماده تقابل و شکل گیری هستند. زن، شوهر و بهانه لازم برا ی خیانت !و باز هم طبق یک قاعده از پیش تعریف شده و معمول در سینمای ایران ، این مرد است که باید طرف لاقید و خائن داستان باشد.
فیلم رزاق کریمی تا به اینجای کار خودش را معرفی کرده، مواد و عناصر لازم را برای شروع، شکل گیری و پرداخت فراهم آورده و حالا نوبت درگیری و تقابل است.
رزاق کریمی تنها داستان تکراری خیانت ایرانی فیلمنامه فرهودی را روایت کرده است. داستان تکراری است، رابطه اشخاص سطحی و بدون پیچیدگی و قابل پیش بینی است و حتی شخص سوم(رقیب) هم به گونه ای کاملاً اتفاقی و زد و بند شده وارد داستان شده، اما چرا حس پنهان در ادامه می تواند به فیلمی جذاب و درگیر کننده تبدیل شود؟
پاسخ این پرسش را باید در شخصیت چهارم که بدون شک راس اصلی- به درستی یا به اشتباه- درام مثلثی قرار گرفته، جستجو کرد. پاسخ دوم این است: راس مثلث ارتباط بهرام است که امیر را به عنوان یک رقیب بر سر راه خواهرش می بیند؟ یا اینکه سیمین و تمایلش برای مقابله با رقیب(ندا) ارزش و اهمیت بیشتری دارد؟
پاسخ بسیار ساده است، سیمین اصلاً قادر به دخالت در رابطه به وجود آمده نیست.
او تنها شخصیت منفعل و ناتوانی است که حتی پس از پی بردن به رابطه همسرش با ندا، نمی تواند کاری انجام بدهد. همچنان که می فهمد و برای حل مشکل خود تنها به یک شام درست کردن ساده و نگاه های ملتمسانه اکتفا می کند.
اما در نقطه مقابل و درست برعکس سیمین، شخصیت پیچیده و سرشار از نیروهای بالقوه و انگیزه و پیش زمینه های منطقی وجود دارد که به عنوان قوی ترین شخصیت فیلم اهمیت می یابد و اصلاً حس پنهان فیلم را هم در خود نهفته دارد.
بهرام، شخصیتی پیچیده و دارای پیش زمینه های منطقی رفتار است. اول آنکه پیشتر معشوقش را در یک حادثه رانندگی از دست داده و خودش را مقصر می داند. بهرام یک عاشق واقعی است و به خاطر عشقش دچار بحران روحی و روانی شده است.
پس به عشق و نیروی وفاداری به آن اهمیت می دهد و بر اساس این منطق می تواند در مقابل خیانت امیر به سیمین و همچنین خیانت خواهرش به یک خانواده قرار بگیرد.از سوی دیگر بهرام پیشتر و در نوجوانی به دلیل رابطه پدرش با زنی دیگر با خانواده ای از هم پاشیده مواجه بوده و بنابراین تأثیرات روحی و روانی خیانت به خانواده را نیز به صورت بالقوه در رفتار و انگیزه هایش پنهان دارد. این حس پنهان فیلم رزاق کریمی است.
اگر شخصیت بهرام را از فیلم حذف کنیم، ماجرا باز هم همان رابطه زناشویی بدون تحلیل و بی پشتوانه است و یک خیانت کاذب و آبکی که قرار است فرجامی تلخ یا ملودراماتیک داشته باشد. اما وجود بهرام با بازی خوب حامد بهداد، فیلم رزاق کریمی را نجات می دهد. رابطه امیر و سیمین و همچنین عشق بدون دلیل و آبکی ندا به امیر را فراموش کنید- به عنوان ضعفهای بزرگ فیلم- تنها چیزی که تعلیق و بعد دراماتیک را برای حس پنهان به وجود می آورد، حضور مرموز بهرام به عنوان یک بیمار وفادار به عشق روانی است که همه انگیزه ها و دلایل لازم را برای تعلیق ایجاد کردن در داستان و به سرانجام رساندن آن با خود به همراه دارد.
به جز این، فیلم تنها موقعیتهای ضعیفی دارد که سیمین را با شکست در زندگی مواجه می کند و بهانه ای می شود تا امیر با اتومبیل شیک و مدل بالایش به دل کویر بزند و...
فیلم مصطفی رزاق کریمی تنها به واسطه حضور یک شخصیت قوی و دارای پشتوانه و انگیزه های منطقی و قابل تأثیرگذاری از سقوط به ورطه سطحی پردازی نجات پیدا می کند و این امر به سادگی اهمیت شخصیت پردازی و قرار دادن توجیه و انگیزه در مورد رفتارها و اعمال اشخاص داستان را ثابت می کند.
حس پنهان اگر چه مثل همه فیلمهای مشابهش خیانت تکراری مردانه ایرانی را مطرح می کند، به واسطه قدرت داشتن در تنها یک حوزه از ساختار داستانش به فیلم خوبی تبدیل شده که می تواند به برخی پرسشهای مخاطبانش پاسخ گوید و از این بابت رویدادهایش را توجیه کند.
پایان تلخ و شیرین فیلم هم یک ملودرام خانوادگی را نتیجه داده که مسلماً رضایت و دلسوزی و در نتیجه آنها درگیر سازی تماشاگر را به دنبال می آورد.
مهدی نصیری
منبع : روزنامه قدس


همچنین مشاهده کنید