صنعت نفت و دیدگاه‌ها

تاریخ کهن کشورمان به ویژه در یکصد سال اخیر همواره با تحولات صنعت نفت گره خورده است و صنعت نفت از عوامل اصلی در تغییرات و رویدادهای سیاسی ، اجتماعی و فرهنگی و اقتصادی بوده است.یکی از کارشناسان نفت جمله پر مغزی فرموده است که< بدون شناخت دقیق تاریخ نفت ، به واقعیات تاریخی ایران نمی توان دست یافت. >در منطقه خاور میانه نیز نقش نفت در منازعات و درگیری ها هیچگونه بحث و اختلاف نظری را بر جای نمی نهد و یادمان نرفته است جنگ سال ۱۹۹۱ خلیج فارس به نام جنگ نفت شهرت یافت .
در رابطه با اثرات مثبت یا منفی نفت در توسعه کشور نقطه نظرات مختلفی را تا کنون شنیده ایم .عده ای نفت و درآمدهای نفتی را مایه سستی جوامع معرفی کرده اند و عده ای دیگر آن را منشاء خدمات و توسعه فراوان ارزیابی نموده اند که در این مقاله قصد واکاوی دقیق این موضوع را نداریم . آنچه که واقعیت دارد این است که خدمات صنعت نفت را به رشد و توسعه کشورمان نمی توانیم نادیده بگیریم و باید با تقویت برنامه ریزی ها و بهره مندی مطلوبتر از درآمدهای نفتی هر یک به سهم خود از این فرصت خدادادی که در جای جای این سرزمین پر برکت وجود دارد ، استفاده بهینه ببریم . صنعت نفت کشور تاریخ سرشار از افتخاراتی را دارد که باید به آن بالید و آنها را گرامیداشت . نقش سازنده اعتصابات کارکنان صنعت نفت را چگونه می توان بعنوان یک اهرم فشار قوی بر پیکره رژیم ستم شاهی و فراهم ساختن پیروزی انقلاب شکوهمند اسلامی نادیده گرفت ؟ نقش صنعت نفت کشور را در پیشگامی رشد و توسعه سایر صنایع کشور چگونه می توانیم از محاسبات خود حذف نمائیم و بالاخره ، عمران و آبادانی کشور را باید تا حدود زیادی حاصل تلاش صنعت گران نفت بدانیم . صدور خدمات فنی و عملیاتی این صنعت به خارج از مرزهای کشور از دیگر ابعاد درخشان ارمغان های این صنعت است .
از سپیده دم ۵ خرداد سال ۱۲۸۷ تاکنون این صنعت همواره پرچمدار نوآوری و ابداع شیوه ها وسیستم های مطلوب در زمینه های مختلف بوده است . تشکیلات و ساختار نوین سازمانی ، شیوه های مطلوب خدمات رسانی ، الگوهای خدمات رفاهی و ورزشی و فرهنگی ، تاسیس نهادهای ارتباطی و انتشاراتی در درون سازمان ، ساختار منظم مالی و تکنیکهای دقیق مالی ، انظباط و نظم مثال زدنی نیروی انسانی و دهها پدیده دیگر ، همگی در تاریخ حیات این صنعت نهفته است و مصادیق عینی آنرا همچنان می توان به عیان مشاهده کرد . شاید در این میان بتوان صنعت حفاری کشور را اولین حلقه نفت دانست که به قدمت صنعت نفت در کشور ما دارای دیرینه و تاریخ است به همین روست که شاید در تصاویری که بیانگر تاریخ یکصد ساله نفت باشد ، چاه شماره ۱ و دکل حفاری همواره به قاب دیدگان نشسته است و در اذهان حک شده است و از این روست شاید هنرمندان و طراحان گرافیست به حق نمای دکل حفاری را همواره بعنوان سمبل صنعت نفت برگزیده اند و از آن در فرآورده های انتشاراتی و مکتوب خود ، سود جسته اند . استقلال صنعت نفت کشور را باید در حلقه های نخستین و پایه ای آن جستجو کرد که صنعت حفاری است و این اتفاق در مسیر تاریخ صنعت نفت ، سرانجام پس از پیروزی انقلاب اسلامی رخ داد و با خروج شرکتهای حفاری خارجی ،تشکلی قوی از حفار مردان ایرانی بوجود آمد و پایه های رشد این صنعت و استقلال مورد انتظار این صنعت به حقیقت پیوست .صنعت حفاری نیز با مقابله جدی کلیه محدودیت ها ، لحظه ای از رشد باز نماند و دامن برکت آفرین خود را روز به روز در عرصه های مختلف کشور گستراند بطوریکه بدنبال تاسیس شرکت ملی حفاری ایران مولود مبارک دیگری پای به عرصه نهاد که امروزه آن را بنام شرکت حفاری شمال می شناسیم .
شرکتی که آوازه حضور و توانایی اش مرزهای آبی کشور را نیز در نوردیده و می رود تا پایان سالجاری با بکاری ۱۱ دستگاه حفاری خشکی و ۴ دستگاه حفاری دریایی تلالوی بیشتری را آشکار سازد . و چه زیباست که ادامه تاریخ این صنعت پس از یک قرن که تمام اوراق آن در صفحات جنوبی کشور رقم خورده است ، اینک شرکت حفاری شمال کمر همت بر می بندد تا آغازگر تاریخ درخشان دیگری در شمال کشور باشد و بوسه مته حفاری را بر بستر و اعماق دریای خزر بنشاند . مسجد سلیمان اگر نقطه شروع تاریخ صنعت حفاری کشور بوده است امروزه هیچ نقطه دیگری پایان بخش این تاریخ نیست و اگر هر جای این مرز و بوم و حتی فراسوی آن ، حفار مردان توانمندی را طالب باشد ، دکلهای قامت افراشته و دستان پرتوان حفارمردان کشورمان را شاهد خواهد بود . شاهدی که نظاره گر تاریخی درخشان از گذشته این صنعت خواهد بود و بر امروز آن افتخار خواهد ورزید و به فردا و فرداهای این صنعت و مردان، سخت کوشش ریسمان محکم امید و امید و امید را به دل خواهد بست .

داریوش چهرازی

منبع : هفته نامه دانش نفت