برنامه ارتقاء در ۵ گام

برپایه اطلاعات جمع‌آوری شده در بازدید از استخرهای حدود ۴۰ مجموعه ورزشی و مجتمع مسکونی واقع در نقاط مختلف تهران می‌توان به این نتیجه رسید که در حالی‌که اختلافات جزئی در کیفیت آب به دلیل تجهیزات و طول عمر دستگاه‌ها و هم‌چنین برنامه بهره‌برداری و نگهداری سیستم وجود دارد، مشکلات کیفیتی آب این استخرها مشابه می‌باشد.
مشکلات مشترک این استخرها را می‌توان به شرح زیر گروه‌بندی نمود:
۱) عدم شفافیت مطلوب و بالا رفتن کدورت آب به‌خصوص در سانس‌های آخر روز.
۲) وجود میکرو ارگانیزم‌های مضر از جمله Candida Albicancs با وجود مصرف بالای کلر.
۳) استشمام بوی نامطبوع کلر در محوطه استخر.
مشکلات فوق گواه این واقعیت است که استخرهای بررسی شده دارای هر سه گروه آلودگی: فیزیکی، میکروبی و شیمیائی می‌باشند!
در پی چاره‌جوئی، صاحبان و مسئولین این استخرها عموماً تحت تأثیر تبلیغات فروشندگان قرار می‌گیرند و به امید حل مشکلات مذکور مبادرت به خرید دستگاهی می‌نمایند که متأسفانه اکثراً کارساز نبوده و غالباً به‌جای معجزه، مشکلات جدیدی نیز به سیستم موجود اضافه می‌نماید و به این دلیل پس از مدتی مجدداً از چرخه تصفیه خارج می‌شوند.
این تجربیات باعث دلسردی و ناباوری مسئولین نسبت به امکان حل معضل کیفیت آب استخر می‌گردد.
با بررسی علمی فرآیند تصفیه و گندزدائی استخر با شناخت استانداردهای کشورهای غربی می‌توان به روشنی علل این مشکلات و راه حل آن را شناسائی نمود.
در ادامه پارامترهای کلیدی تصفیه استخر بررسی گردیده و راهکارهای بهبود کیفیت آب استخر در ۵ گام ارائه می‌گردد.
مزیت روش گام‌به‌گام پیشنهادی، بهبود چشم‌گیر کیفیت آب پس از تکمیل هر مرحله بدون تحمیل هزینه سنگین مالی و زمانی به صاحبان استخرها می‌باشد.
ضمناً هر گام زیربنای گام بعدی را آماده می‌سازد.
● گام اول:
▪ اصلاحات ضروری اولیه
در این گام با هزینه نسبتاً اندکی شفافیت آب بهبود یافته و تأثیر گندزدائی کلر بالا می‌رود.
در این مرحله با نصب یک دستگاه، مواد فلوکولانت به‌صورت دائم و یکنواخت به مدار تصفیه افزوده شده و در نتیجه چربی‌ها و مواد کلوئیدی از آب استخر حذف می‌شود.
علاوە‌بر این با نصب دستگاه تنظیم pH مجهز به سنسور،pH آب استخر به‌صورت online اندازه‌گیری شده و به‌صورت خودکار اسید مورد نیاز به آب تزریق می‌شود به‌نحوی که pH آب در حدود ۷ تثبیت می‌گردد.
این امر باعث می‌شود که کلر کارائی ضدعفونی خود را به‌دست آورد.
● گام دوم:
▪ بهبود فرایند فیلتراسیون
فیلتر شنی یکی از مهم‌ترین تجهیزات مدار تصفیه می‌باشد که با وجود سادگی و شباهت ظاهری انواع مختلف، اهمیت آن را نباید نادیده گرفت.
وظیفه فیلتر شنی زلال‌سازی آب استخر از طریق جداسازی مواد معلق و هم‌چنین جذب مواد کلوئیدی بعد از تزریق فلوکولانت می‌باشد. پارامترهای مختلف؛ از جمله ارتفاع مفید، قطر، جنس بدنه فیلتر شنی و مواد داخلی آن و هم‌چنین هیدرولیک فیلتر شامل نحوه توزیع و جمع‌آوری آب در داخل آن، عوامل مؤثر در تصفیه می‌باشند.
در صورتی‌که عمل فیلتراسیون و بک‌واش به‌درستی انجام نشود، سیلیس‌ها به‌هم چسبیده و در کمترین زمان ظرفیت و کارائی فیلتر به‌نحو فاحشی کاهش می‌یابد.
در این گام عملکرد فیلتر شنی بررسی شده و اقدامات اصلاحی انجام می‌گردد.
● گام سوم:
▪ بهینه‌سازی فرایند کلرزنی
روش دستی و یا تزریق کلر، خواه یکنواخت و یا به‌صورت بچ، با میزان مصرف که با عوامل مختلف از جمله آب و هوا و تعداد شناگران و بار آلودگی آنها دائماً در حال تغییر می‌باشد، تطابق نداشته و در نتیجه میزان کلر آب با روش‌های دستی در بعضی مواقع بیش از اندازه لازم و در مواقع دیگر ناکافی خواهد بود.
روش متداول و تأئید شده امروز برای کنترل و تنظیم مقدار کلر آزاد استخر، استفاده از سیستم‌های اندازه‌گیری online کلر آزاد آب استخر و تزریق مقدار مورد نیاز در تمامی مدت تصفیه می‌باشد.
در این گام، سیستم‌های سنتی و ناکارای کلرزنی با سیستم خودکار اندازه‌‌گیری ـ کنترل و تزریق کلر تعویض می‌گردد.
● گام چهارم:
▪ حذف آلودگی‌های شیمیائی
با وجود رعایت بهداشت و استفاده از دوش، مواد آلی مختلفی (از جمله عرق ـ آب دهان ـ ادرار ـ چربی ـ شوره سر ـ بیماری‌های پوستی ـ قارچ پا ـ مواد آرایشی ـ پمادهای داروئی) توسط شناگران وارد آب می‌شود که با کلر استخر ترکیب شده و گروه تری‌هالومتان‌ها و کلرآمین‌ها را تشکیل می‌دهد.
گروه اول سرطان‌زا بوده و گروه دوم عامل بوی کلر در استخرها و موجب خشکی پوست و مو، سوزش چشم و انواع حساسیت می‌گردد.
در این گام ترکیبات مضر کلر به وسیله ازن‌زنی تجزیه و نابود می‌شود و در نتیجه کیفیت آب به‌نحو چشم‌گیری بهبود می‌یابد.
لازم به ذکر است که این دستگاه‌ها در نابودی ویروس‌ها و اسپورها و میکرو ارگانیزم‌هائی که نسبت به کلر مقاوم هستند نیز تأثیر کامل داشته و در نتیجه کیفیت بیولوژیکی آب را نیز بهبود می‌بخشند.
لازم به تأکید است که کاربرد این دستگاه‌ها نیازمند تخصص و دانش فنی مخصوص خود بوده و عوامل مختلف از جمله نوع، کیفیت ساخت، ظرفیت دستگاه، تجهیزات تکمیلی، محل و نحوه نصب، در کارائی و اجرای غیرکارشناسانه همواره نتایج منفی به بار می‌آورد.
● گام پنجم:
▪ اتوماسیون
از این فراتر می‌توان با نصب سیستم مدیریت هوشمند کلیه تسهیلات مجموعه، از جمله استخرها، جکوزی‌ها، سونا، نورپردازی، آبشار و سایر تجهیزات جانبی را از اطاق فرمان کنترل و تنظیم نمود. نصب این سیستم به‌عنوان ابزار مدیریت می‌تواند هزینه‌های کاربری را نیز به‌صورت مؤثر کاهش دهد.

منابع:
۱) استاندارد DIN آلمان ۱۹۶۴۳.
۲) استاندارد بهداشت عمومی استخر و جکوزی آلمان ۰۱/۲۰۰۳. Richtlinie.Nr
۳) سمینار کارشناسی شرکت دینوتک آلمان Dinotec profiseminar

منبع : مجله دنیای ورزشهای آبی