شناگران از خطرات مرگبار مواد روان‌گردان، نشاط‌ آور و مخدر بیشتر بدانند

این مقاله به درخواست علاقمندان و عزیزان کلوپ ورزش‌های آبی تهیه و تنظیم گردیده است، که با هم می‌خوانیم.
تأملی عمیق در این مسئله نشان می‌دهد، از عللی که امروزه جوانان به مواد ویران‌گر مخدر، و قرص‌های روان‌گردان و نشاط ‌آور گرایش نشان می‌دهند، می‌توان فقر و غنای فراوان، بیکاری، فقدان پدر و مادر و یا، یکی از آنها چه در نتیجهٔ طلاق یا فوت ـ و از همه مهم‌تر، عدم توجه خانواده‌ها به مقولهٔ بسیار مهم و حیاتی تربیت از بدو تولد تا جوانی را نام برد.
هریک از موارد مذکور، پذیرای بسیاری ازمشکلات رفتاری و اجتماعی می‌باشد؛ که در این بحث نمی‌گنجد.
به‌هر حال، قشر جوان به گمان این‌که با پناه آوردن به این مواد، به آن‌چه خواسته دست یابد. و تمامی عقده‌های درونی و زندگی خود را بر می‌چیند، در مرداب آن فرو می‌رود و به سراب هوس‌ها و انحرافات اجتماعی کشیده می‌شود.
انواع مواد و قرص‌های روان‌گردان و نشاط‌ آور انواع مواد مخدر روان‌گردان عبارتند از: Gamma hydroxy butyrate جی اچی بی، Ketamin کتامین، Rohipnol روهیپنول، Ecstasy اکستازی، Krystal کریستال و Crack کرک می‌باشد.
● جی اچ بی
این ماده از سال ۱۹۹۰ در آمریکا به منظور حالت سرخوشی، تسکینی و تقویت عضلات و سپس با سوءاستفاده از آن برای بدنسازی در آمریکا مورد استفاده قرار گرفت.
به دنبال مصرف جی‌ اچ بی ممکن است مصرف‌کننده، دچار کما و تشنج شود. مصرف این دارو، توأم با الکل می‌تواند سبب تهوع و اختلالات تنفسی نیز به وجود آورد.
● کتامین
کتامین در حقیقت به‌عنوان یک مادهٔ بیهوش‌کننده مورد استفاده قرار می‌گیرد. این ماده از سال ۱۹۷۰ برای مصرف پزشکی و دامپزشکی مورد تأئید واقع شد و به‌صورت قانونی به فروش رسید.
۹۰ درصد کتامین که به‌صورت قانونی به فروش می‌رسد برای بیهوش کردن حیوانات به کار می‌رود.
راه‌های مصرف کتامین، روش تزریقی و نیز استنشاق سریع آن مانند روش استعمال کوکائین است. (ژورنال پزشکی، سال نهم، شماره ۹۹ سال ۱۳۸۲).
● اکستازی
یکی از جدیدترین داروهای مهم خانوادهٔ (آمفتامین) است که در سال ۱۹۱۴ توسط کمپانی داروئی (merck) به‌عنوان داروی کاهش‌دهندهٔ اشتها به بازار عرضه شد.
در سال ۱۹۷۱ به منظور کمک به بیماران روانی به کار گرفته شد. در سال ۱۹۸۶ به علت ایجاد عوارض خطرناک مغزی در حیوانات ممنوع گردید.
● طرز تأثیر دارو
این دارو روی نرون‌های عصبی که ماده سروتونین، عامل ارتباط آنها به یکدیگر است تأثیر می‌گذارد؛ با توجه به این‌که سروتین نقش مهمی در تنظیم خلق‌وخوی، پرخاشگری، خواب، حساسیت به درد و کنترل درجه حرارت بدن دارد، مصرف آن روی عملکرد موارد فوق اثر گذاشته و به‌طور موقت آنها را مختل می‌کند. بعد از مصرف، شخص احساس گرفتگی کرده و همهٔ پدیده‌های زندگی مانند صداها و احساسات، به میزان قابل توجهی مبالغه‌آمیز می‌شوند.
اثر دارو ۴۰ دقیقه پس از مصرف شروع و تا ۶ ساعت ادامه دارد. (دکتر داودی)
▪ نشانه‌های مصرف اکستازی
ـ احساس سرخوشی، نشاط و توهم کاذب
ـ افزایش هیجانات
ـ احساس عاطفه، دوست داشتن و عشق
ـ افزایش تمایلات جنسی
ـ احساس رها بودن از هر قید و بند و اندوه و ...
ـ احساس همدردی و تشخیص احساس طرف مقابل
ـ این علائم، این دارو را از دیگر داروها متمایز می‌سازد.
● عوارض ناشی از مصرف اکستازی (کوتاه‌ مدت و بلند مدت)
▪ عوارض کوتاه مدت: افزایش فشار خون و ضربان قلب، انقباض عضلات، تهوع، افزایش درجه حرارت بدن که باید با نوشیدن آب زیاد، از آسیب شدید وارده به کلیه جلوگیری کرد.
▪ عوارض طولانی مدت: در طولانی مدت روی جسم و روان اثر می‌گذارند.
از عوارض جسمانی می‌توان نارسائی قلب، کلیه، اختلالات شدید مغزی و مرگ را نام برد.
▪ عوارض روانی: از عوارض روانی می‌توان به افسردگی طولانی مدت، احساس ترس شدید، وابستگی به آن و به هم خوردن تعادل خواب اشاره کرد.
در صورتی‌که از دارو بیش از یک قرص استفاده شود، می‌تواند موجب مرگ ناگهانی گردد به‌خصوص اگر با داروهای دیگر توأم باشد.
علت مرگ ناگهانی در نتیجهٔ افزایش دمای زیاد بدن، کاهش آب بدن، سکتهٔ مغزی، نارسائی قلبی و کبدی و لخته شدن خون در بدن می‌باشد؛ ضمناً باید متذکر شد که اثر دارو در کلیهٔ مصرف‌کنندگان یکسان نیست.
● کریستال
متامفتامین دراکسی‌افلاین، ماده‌ای است محرک روان، برای بیمارانی که مشکل خواب یا کمبود تمرکز دارند، تجویز شده و به‌صورت غیرقانونی نیز، به‌عنوان مواد مخدر مصرف می‌شود. (سالومه ابطحی، نامهٔ شرق، ۹۲۸)
متامفتامین در سال ۱۸۹۳ در کشور ژاپن از افلاین ساخته شد؛ و در جنگ جهانی دوم به نام دیگری مورد استفادهٔ ارتش آلمان قرار گرفت و حتی بزرگان ارتش، آن را به‌صورت شکلات، جهت افزایش هوشیاری خلبانان استعمال کردند.
بعدها این ماده در آمریکا افزایش یافته و برای درمان بی‌خوابی، پارکینسون، الکلیسم و چاقی مفرط به مبتلایان تجویز گردید. در سال‌های اول قرن بیست و یکم، فراگیری مصرف آن در شهرهای کوچک، یک فاجعهٔ ملی آفرید.
کمترین اثر متامفتامین، تغییر ظاهری و فیزیکی معتاد است؛ چون مصرف دارو باعث تنگی عروق می‌شود و در نتیجه بافت‌ها، کم‌خون و دچار صدمات جبران‌ناپذیری می‌شود. صورت پر از جوش می‌شود و، به علت کم شدن گلبول‌های سفید، زخم‌ها دیر التیام می‌یابند.
مصرف این دارو موجب آزادسازی مقادیر زیادی دوپامین در مغز و سبب احساس سرخوشی شدید می‌گردد. آن‌گاه گیرنده‌های عصبی، دوپامین را از بین می‌برند و دیگر حس سرخوشی غیرممکن می‌گردد.
استعمال این دارو باعث افزایش فشار خون، قند خون و درجه حرارت بدن می‌شود. به‌علاوه بر مکانیسم‌های شیمیائی اعصاب مانند تنظیم ضربان قلب، اشتها، تمرکز، خلق و خوی، و هوشیاری مصرف‌کننده اثر سوء می‌گذارد.
تمایل به فعالیت‌های شدید فیزیکی و فرو رفتن در آب بسیار، از آثار دیگر این ماده است.
استفادهٔ طولانی و بی‌رویه از این دارو، به روان‌پریشی و در موارد خاص منجر به مرگ می‌شود.
● کراک
کراک، ترکیب اصلاح‌شده‌ای از کوکائین هیدروکلراید (کوکائین پودر شده) است.
کراک کوکائین، مخلوطی از کوکائین با جوش شیرین و آب است که با هم جوشانده و خشکانیده می‌شود.
مادهٔ به‌دست آمده به‌صورت قطعه یا سنگ مانند درآورده می‌شود که گاهی به آن (راک) گفته می‌شود.
این شکل دارو چون هنگام حرارت و دود کردن صدای ترق تروق تولید می‌کند، کراک نامیده می‌شود.
اثر دارو، بلافاصله پس از مصرف، ظاهر می‌گردد؛ و ۱۰ الی ۱۵ دقیقه ادامه دارد.
این دارو را، ابتدا به علت گرانی، فقط افراد پول‌دار و متمول مصرف می‌کردند، ولی امروزه با قیمت ارزان در دسترس استعمال‌کنندگان قرار گرفته است.
دارو به‌صورت بسته‌های پلاستیکی یا داخل شیشه که معمولاً حاوی ۳۰۰ الی ۵۰۰ میلی‌گرم است (برای مصرف دو یا سه مرتبه کافی می‌باشد) عرضه می‌شود.
اثرات این ماده مانند سایر مواد دقیقاً قابل پیش‌بینی نیست، ولی دیده شده که دارو برای نخستین یا چندمین مرتبه مورد استفاده قرار گرفته، و موجب مرگ استعمال‌کننده شده است.
▪ طرز عملکرد کراک
با یک دم زدن از کراک، مرکز لذت در مغز تحریک می‌شود، حالت از خود بی‌خود شدن شدید و احساس خوشی، مانند برنده شدن در یک رقابت، شنا در دریا، مورد ستایش قرار گرفتن و ... را به وجود می‌آورد.
سلول‌های عصبی، مرکز لذت مغز را می‌سازند و با دوپامین، ارتباط برقرار می‌کنند؛ این مولکول به‌عنوان پیام‌رسان عصبی از یک نرون (سلول عصبی) به نرون دیگر می‌رود.
▪ اثرات زیان‌بار قابل پیش‌بینی کراک: (بدون توجه به میزان مصرف دارو)
ـ ناتوانی و علیلی
ـ افزایش تعداد حرکات قلب
ـ ایجاد ضربان شدید شکمی ـ قلبی
ـ حملهٔ قلبی
ـ پیدایش قدرت تحمل سریع از آثار مصرف این ماده نیز می‌باشد.
● علائم و عوارض داروهای نشاط‌ آور
طبق نظر دکتر شهبازی تأثیر داروهای نشاط آور در کمتر از یک ساعت در مصرف‌کننده اثر می‌گذارد. که به‌صورت احساس لذت مضاعف، ظاهر شده و شخص در تخمین فاصله‌ها، شنوائی، بینائی و حس لامسه نیز دچار توهم می‌شود؛ امیدوار می‌شود و خود را در دنیای دیگر می‌یابد که گوئی همهٔ آرزوهای خود را دست‌یافتنی می‌پندارد.
طبق نظر ایشان با توجه به آشفتگی، کج‌خلقی، پرخاشگری، بدبینی و ... در صورت قطع مصرف دارو، بسیاری از خانم‌های افراد معتاد، در این مقطع، تقاضای طلاق می‌دهند. بدبین می‌شوند، اتهام می‌زنند و حتی روی به خودکشی می‌آورند.
به گفتهٔ ایشان اگرچه نمی‌توان به‌طور دقیق گفت، چه مدت پس از مصرف این قرص‌ها، اعتیاد حاصل می‌شود، که این موضوع بسته با شخصیت و حالات روانی ـ جسمانی اشخاص، متفاوت است؛ با این‌حال آمارها نشان می‌دهد که پس از مصرف ۵ الی ۱۰ عدد، اعتیاد ایجاد می‌شود؛ که در صورت قطع آنها بدون علائم جسمانی مهم، زندگی استعمال کننده کاملاً مختل می‌گردد.
به‌عنوان مثال، از جمله اختلالات فیزیکی حاصله از اکستازی شامل گرفتگی عضلات، فشرده شدن غیر ارادی دندان‌ها بر روی یکدیگر، تهوع، تاری دید، ضعف و احساس سرما می‌باشد. (دکتر مهدی پریدری ـ ژورنال پزشکی ـ سال نهم ـ شمارهٔ ۹۹ سال ۸۲)
مصرف هم‌زمان روهیپنول با الکل، سبب عدم کنترل تمایلات مصرف‌کننده در مقابل هوس‌ها و غرایز جنسی می‌شود.
مصرف روهیپنول موجب نوعی فراموشی می‌شود و در نتیجه وقایع و حوادثی را که در طول مصرف دارو بر او گذاشته است را به‌خاطر نمی‌آورد. مواردی از مرگ و میر دراثر استعمال روهیپنول همراه با الکل و دیگر مواد تسکینی گزارش شده است. مصرف این ماده در آمریکا تأئید نشده است و واردات آن ممنوع است.
خوشبختانه وجود این دارو در ایران گزارش نشده است.
● نتیجه
تأملی کوتاه بر آن‌چه گذشت، کافیست تا ذهن آگاه و بیدار درک نماید، داروئی که می‌خواهد برای التیام دردها و فشارهای زندگی خویش انتخاب نماید، نه‌تنها کارساز نیست؛ بلکه زهری بسیار کشنده و پتکی سنگین است که توسط خود بر جسم و روح شخص فرود می‌آید.
از دیدگاه روان‌شناسی شخصیت سه عامل وراثت، محیط و خود، در شخصیت افراد نقش به‌سزائی دارند؛ اگر عامل وراثت که بسیار مهم و حیاتی است را به علت خارج از بحث بودن، کنار بگذاریم، عامل محیط، با توجه به پیشرفت و گسترش بسیار وسیع وسائل ارتباط جمعی، صنعت و غیره... که دهکدهٔ جهانی را ترسیم نموده، افکار و اعمال اشخاص را تحت کنترل خود درآورده است که البته برخی از روان‌شناسان عامل محیط را از مؤلفه‌ٔ (خود) مؤثرتر و اساسی‌تر قلمداد می‌کنند.
اما انسان از آن‌جائی که خلیفهٔ‌اللهٔ می‌باشد و صفات خداوندی در وجودش نهفته است، می‌تواند با تکیه بر ذات مقدس حضرت حق، با امید و اعتماد به نفس (خودباوری)، بر مشکلات و هجمهٔ ناملایمات زندگی غلبه کند.
لذا ابتدا به پدر و مادران توصیه می‌شود در تربیت فرزندان خود کوشا بوده و همان‌طور که به رشد و نمو جسمی آنها اهمیت می‌دهند، ایمان، امید، ظرفیت فکری، روانی و صبر در برابر مشکلات را در عزیزان خود ارتقا دهند.
و اما از جوانان خواهشمندیم که اگر به هر انگیزه‌ای حال، ارضاء حس کنجکاوی، خوش‌گذرانی، فرار از موقعیت‌ها و فشارهای روحی ـ روانی و ...، خواهان استفاده از مواد مخدر، نشاط آور و مخدر هستند، و سپس، نگاهی سطحی به معتادین بیاندازند و سپس تصمیم بگیرند.
حضرت علی (ع) می‌فرمایند: ”بگذار وقایع گذشته راهنمای تو در وقایع آینده باشد، چراکه امور همیشه به هم شبیهند“.
لازم به ذکر است که آنها نیز با چنین انگیزه‌ای وارد شدند؛ با یک نخ سیگار...

دکتر پرویز حکمتی
Dr. P. Hekmati
(عضو کلوپ نویسندگان آی و سرپرست کلوپ موجودات آبزی)

منبع : مجله دنیای ورزشهای آبی