اپرای قربانیان تبت

داستان «شاهزاده ون چنگ» داستانی از قرن هفتم میلادی سرزمین تبت است، که در آن پادشاه تبت با شاهزاده خانمی از چین ازدواج می کند و این دو ملت را به هم پیوند می دهد. اما داستان استقلال تبت که از سال ۱۹۵۹ آغاز شد تمامی این قرابت دیرینه را زیر پا گذاشت و دولت چین در طول این سال ها همیشه با تبتی ها مشکل داشته و در جنگ های درونی این دو دولت همواره این تبتی ها بودند که قربانی شدند، قربانی تفکرات دولت چین،
اما با گرفتن امتیاز میزبانی رقابت های المپیک همه چیز در چین شکل دیگری به خود گرفت. دولت برای ارائه تصویری مثبت و قابل قبول از کشوری که پرجمعیت ترین کشور دنیاست و همیشه درگیر مسائل سیاسی و اجتماعی بوده برنامه یی را طراحی کرد تا در زمان برگزاری رقابت ها در پکن اتفاقات و ماجراها و نمایشاتی برگزار شود تا توریست ها و کاروان های ورزشی با خاطره یی خوش شرق آسیا را ترک کنند؛ از مراسم پرزرق و برق و عجیب افتتاحیه تا برگزاری کنسرت اپرا در تشریح و توصیف روابط میان آنها و تبتی ها.
این تصمیم مبنی بر آن گرفته شده که نشان دهد برخلاف تصویر بیرونی، چین و تبت روابط دوستانه یی دارند و مشکلی بین شان وجود ندارد.
لیوکن سخنگوی مرکز تئاتر میدان فنگ می گوید که برنامه ریزی و انجام این کنسرت یک کلید راه گشا برای تبادل فرهنگی در طول المپیک پکن است، در حالی که دولت چین همواره تاکید داشته می خواهد سیاست را از ورزش جدا کند.
بخشی از این اپرای کلاسیک در وصف حال شرایط فرهنگی و روابط چین و تبت است که در آن از داستان درام قرن هفتم میلادی هم سخن به میان می آید و در قالب آواز هارمونیک اشاره به پیوند این دو ملت می کند.
لیوکن در ادامه صحبت هایش می گوید؛ «ما در تلاش هستیم تا هر دو بخش دیداری و بصری اپرا را با شکوه و تجمل زیادی به نمایش بگذاریم و در این میان تفاوتی قائل نشویم.»
شاهزاده «ون چنگ» دختر «تنگ دیناستی» امپراتور چین بود که در سن ۱۶ سالگی با پادشاه تبت ازدواج می کند و تا ۴۰ سالگی در قید حیات بوده است.
در پکن یادبودها و مجسمه های زیادی از پرتره این شاهزاده خانم که در سال های دور سمبل تفاهم و همدلی مردم چین و تبت بوده وجود دارد اما آمار قربانیان تبتی در «لهاسا» پایتخت این سرزمین که در جنگ و خونریزی با سربازان چینی در طول یک سال اخیر جان خود را از دست داده اند هیچ نشانی از این پیوند دیرینه ندارد. ۲۲ نفر انسان بی گناه قربانی یک سال گذشته درگیری دولت چین و تبت بوده اند که هیچ کس پاسخگوی آن نیست و همین خشم عمومی جهان را نسبت به دولت چین و قوانین آن برانگیخته است. به طوری که تبتی های حاضر در اروپا چند ماه پیش به نشانه اعتراض هنگام عبور مشعل المپیک از انگلیس و فرانسه دست به تظاهرات و آشوب زدند و هرج و مرج ایجاد کردند. حتی برخی از دول اروپایی معتقد بودند در حالی که هدف برگزاری المپیک پیوند دادن مردم پنج قاره کره زمین و صلح طلبی است، چین با نقض قوانین حقوق بشر شایستگی میزبانی این رقابت ها را ندارد.
در نمایش اپرای پکن ریژیو نقش پادشاه تبت را ایفا می کند و عروس اش دنگ میان است؛«این مراسم جشن ازدواج است، مراسمی سرورانگیز و فرح بخش، شاد باشید، شادتر از همیشه. این کار را بکنید و در این لحظه از هر آنچه که باید لذت کامل ببرید. حاضران عزیز خوش باشید و خوشحالی کنید...»
این بخشی از اپرای Peking است. گائو موکون کارگردانی این اپرا را به عهده دارد و به توصیه برگزارکنندگان و عوامل اجرایی دولت چین تمام تلاش خود را به کار بسته تا تصویری درست و مطبوع از چین به عنوان میزبان رقابت های المپیک نشان تماشاگران بدهد.
برای نخستین بار این پرفورمنس در سال ۲۰۰۵ و در لهاسا به مناسبت چهلمین سال جدایی تبت و استقلال این سرزمین روی صحنه رفت. گائو مطمئن نبود بتواند نمایشی متفاوت را در پکن روی صحنه ببرد اما می گوید؛«وقتی به این داستان گوش می دهید می توانید بگویید که خب یک ازدواج کامل و منطقی بین دو پادشاهی اتفاق افتاده، دختر پادشاه چین با پادشاه تبت... اما در حقیقت این پیوندی است میان مردم چین و تبت،»
طرح اجرای این اپرا نخستین بار به «ژو انلای» نخست وزیر سابق داده شد تا همزمان با برگزاری رقابت های المپیک این ماجرا به حسنه شدن تصویر بیرونی جهانیان نسبت به روابط چین و تبت کمک کند.
خواننده تبتی که به جای پادشاه می خواند درباره تفاوت های این دو اپرا می گوید؛«این فرصتی است تا اپرای تبت هم به سمع همه مردم برسد ما پیش از این هیچگاه فرصت این را در اختیار نداشتیم که بخواهیم فرهنگ، هنر و تمدن مان را به سایر مردم جهان و خارجی ها نشان بدهیم.» خبرنگاری از او پرسید از ایفای چنین نقشی خرسند است؟ وی پاسخ داد؛ «انتخاب دیگری هم داشتم؟ این فرهنگ و زبان آنقدرها که باید محبوب و مردمی نیست. حتی اپرا در میان مردم تبت هم جایگاه خاصی ندارد، پس بهتر است چنین نقشی را در کارنامه ام حفظ کنم.»
اما حتی سیاستمداران هم می دانند که این قبیل کارها و برنامه ها بسیار فرمالیته و ظاهری هستند و آنچه در عمق ماجرا اتفاق می افتد ظلمی است که بر مردم بی گناه تبت در طول این سال ها اتفاق افتاده است و در ادامه هم متوقف نخواهد شد.

شیوا آباء

منبع : روزنامه اعتماد