رابطه بین حجم تخمدان،‌ تعداد فولیکول در هر تخمدان و شاخص توده بدنی (BMI) در پاسخ بیماران مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک به داروی کلومید

سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS)‌، یکی از شایع ترین علل ناباروری در زنان می باشد و کلومید به عنوان داروی ساده و قابل دسترس جهت درمان در این بیماران استفاده می شود. طبق آمار جهانی حدود ۲۵- ۱۵% افراد به کلومید مقاوم بوده و به دوز بالای دارو نیز پاسخ نمی دهند. این مطالعه به منظور یافتن ارتباط عدم پاسخگویی تخمدان به کلومید و بعضی عوامل کلینیک و پاراکلینیک در بیماران (PCOS) مراجعه کننده به پژوهشکده رویان از خرداد ۱۳۷۷ تا اردیبهشت ۱۳۷۹ انجام گرفت. در مجموع ۵۳ بیمار با سندرم تخمدان پلی کیستیک، با حداقل ۵ سال سابقه ناباروری، با سن بین ۲۵ تا ۳۵ سال بطور تصادفی انتخاب شدند. علایم شایع این افراد علاوه بر ناباروری، قاعدگی نامرتب، هیرسوتیسم بود. آزمایشات FSH و LH و تستوسترون، FBS، انسولین ناشتا، آندروستندیون،‌ ۱۷ آلفا هیدروکسی پروژسترون، دهیدرواپی آندروسترون سولفات انجام شد. شاخص توده بدنی (BMI)، حجم تخمدان و تعداد فولیکول اولیه در هر تخمدان بعنوان پارامترهای مورد بررسی تعیین گردید. پس از سونوگرافی ترانس واژینال روز سوم سیکل، بیماران ۲ سیکل تحت درمان با کلومید قرار گرفتند (سیکل اول، از روز ۵ تا ۹ سیکل روزانه Mg ۱۰۰ کلومید تجویز شد و در صورت عدم پاسخگویی در سیکل بعد کلومید به میزان روزانه mg ۱۵۰ تجویز گردید) بیماران از نظر وقوع تخمک گذاری به دو گروه (گروه ۱ دارای تخمک گذاری و گروه ۲ بدون تخمک گذاری) تقسیم شدند. پس از مقایسه گروه ها با آزمون t – student test نتایج حاصل نشان داد، میانگین حجم تخمدان در گروه یک (Mean ±SD) ۸.۶±۴.۳ میلی متر لیتر و در گروه دو ۸.۷۴±۳.۷ میلی لیتر بود. میانگین شاخص توده بدنی در گروه یک ۲۸.۰±۳.۸ و گروه دو ۲۹.۷۲±۴.۳۶ بود که تفاوت معنی داری بین دو گروه مشاهده نشد. ولی در گروه یک ۷۲.۴% افراد و در گروه دو، ۴۵.۸% افراد داری کمتر از ۱۰ عدد فولیکول در هر تخمدان بودند که اختلاف فوق از نظر آماری معنی دار بود (P<۰.۰۵). بین حجم تخمدان و شاخص توده بدنی و پاسخگویی به کلومید رابطه معنی داری وجود نداشت، ولی بین تعداد فولیکول اولیه در هر تخمدان و پاسخگویی به کلومید رابطه معنی داری وجود داشت که شاید بتوان با در نظر گرفتن تعداد فولیکول اولیه هر تخمدان احتمال پاسخگویی را پیش بینی کرد.

طاهره معدنی
مهناز اشرفی
مهناز یاونگی

منبع : پایگاه اطلاعات علمی