پرتفوی سهام میزبان مخابرات

نوزدهم مردادماه پنج درصد از سهام شرکت مخابرات ایران به منظور کشف قیمت در بازار سهام عرضه شد تا بالاخره طلسم ورود شرکت مخابرات به بورس شکسته شود. بر اساس مصوبه اسفندماه ۱۳۸۵ هیات وزیران و اصلاحیه مورخ مردادماه ۸۶ آن، شرکت های زیرساخت و فناوری اطلاعات از شرکت مخابرات ایران منفک و مخابرات مشمول واگذاری به بخش خصوصی از طریق عرضه سهام در بورس شد. اما نوزدهم مرداد پس از ثبت افزایش سرمایه شرکت مخابرات ایران از مبلغ ۳۶ هزار و ۹۶۷ میلیارد و ۱۵۹ میلیون و ۳۳۰ هزار و ۲۷۲ ریال به مبلغ ۴۵ هزار و ۸۷۳ میلیارد و ۶۵۵ میلیون و ۶۵۲ هزار ریال و پس از مدت ها پیگیری و بحث تعداد دو میلیارد و ۲۹۳ میلیون سهم در بازار سهام عرضه شد. این تعداد از سهام شرکت مخابرات برای نخستین بار پس از پذیرش و درج نام شرکت در فهرست شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار در تابلوی اصلی بازار اول و در نماد «اخابر» و توسط ۴۷۰ ایستگاه معاملاتی عرضه شد. این در حالی است که از کل سهام شرکت، در نهایت ۲۰ درصد دولتی باقی خواهد ماند. به علاوه ۲۰ درصد هم در اختیار تعاونی های کارگزاری عدالت به منظور سهام عدالت و پنج درصد از سهام هم به عنوان سهام ترجیحی در اختیار کارکنان شرکت قرار می گیرد،اما مابقی سهام نیز از طریق بورس به عموم عرضه می شود،هر چند که برخی از کارشناسان در خصوص ارزندگی سهم در این قیمت ها با تردید صحبت می کنند. زیان انباشته شرکت های زیرمجموعه مخابرات و تعداد بالای سهام موجود در بازار و احتمال نرسیدن به حجم مبنا از دیگر مواردی است که سهامداران این شرکت باید آن را مدنظر قرار دهند.
● روند عرضه
از مدتی پیش و پس از اعلام زمان قطعی واگذاری سهام مخابرات،فعالان بازار اقدام به جمع آوری نقدینگی خود و تبدیل برخی از سهام به پول نقد کردند. به طوری که در چند روز کاری پیش از عرضه،بازار از حجم معاملات بالایی برخوردار نبود و بیشتر سهام با صف فروش های طویلی همراه شده بودند. هر چند که در روند عرضه اولیه سهام مخابرات نیز سهامداران حقوقی نسبت به سهامداران حقیقی تمایل بیشتری برای خرید سهام مخابرات داشتند. نماد شرکت مخابرات به عنوان هفتمین شرکت مشمول اصل ۴۴ در حدود ساعت ۲۸/۱۰دقیقه بازگشایی شد. نخستین قیمت پیشنهادی برای این سهم ۱۰۰۰ ریال بود. پس از آن قیمت های پیشنهادی ۱۰ ریال ۱۰ ریال و بسیار آرام افزایش یافت،به طوری که جدول بهترین تقاضاهای خرید به نماد شرکت مخابرات ایران اختصاص یافت اما قیمت ها از ۱۱۹۳ ریال بالاتر نرفت. در حالی که قیمت های پیشنهادی با قیمت مورد نظر سازمان خصوصی سازی فاصله داشت و این سازمان در قیمت های پیشنهادی حاضر به عرضه نبود تا اینکه در ساعت ۵۰/۱۲ عرضه و تقاضای ۱۵۰۰ ریالی وارد سامانه معاملات شد. در این قیمت پنج درصد عرضه شده معامله شد تا هر سهم این شرکت ۱۵۰ تومان کشف قیمت شود. هنگام عرضه این تعداد از سهام، سیستم معاملات بسیار کند شده بود. بنابراین سهام در چهار بلوک عرضه شد. با عرضه پنج درصدی سهام مخابرات ارزش بازار هشت میلیارد دلار افزایش یافت و به ۷۵ میلیارد دلار رسید. همچنین با توجه به قیمت ۱۵۰ تومانی هر سهم مخابرات،ارزش روز این شرکت بیش از شش هزار و ۸۸۱ میلیارد تومان برآورد شد. رئیس سازمان خصوصی سازی به همراه برخی از معاونان خود و تعدادی از مدیران شرکت مخابرات در شرکت بورس حضور یافتند و از طریق تلفن و سیستم معاملاتی شاهد حجم معاملات و قیمت سفارش خرید سهام مخابرات بودند. اما یکی از نکات جالب این عرضه گریه معاون سازمان خصوصی سازی برای سهام مخابرات بود. اسماعیل غلامی پس از واگذاری سهم از عرضه سهم در این قیمت ابراز نارضایتی کرد و این ناراحتی را با جمله «برای سهم گریه کردم» ابراز کرد.
اما آنچه بیش از پیش با اهمیت است عدم تمایل سازمان خصوصی سازی به اعلام قیمت موردنظر است. سازمان خصوصی سازی پیش از عرضه اعلام کرد که نحوه قیمت گذاری و قیمت تعیین شده برای سهام مخابرات را به بازار منعکس نمی کند، چراکه ممکن است قیمت متقاضیان بیش از قیمت مورد نظر باشد. این سازمان در کمال تعجب فعالان بازار نه تنها گزارش ارزیابی سهام را منتشر نکرد، بلکه محرمانه بودن و تعیین قیمت پشت درهای بسته را نوعی ارزش تلقی کرد. این در حالی است که برخی از کارشناسان معتقدند ارزیابی سهام موضوعی کاملاً علمی و تخصصی بوده و ارجاع سهامداران به آیین نامه قیمت گذاری سهام به جای انتشار گزارش ارزیابی به نوعی بیانگر عدم اعتماد خود سازمان خصوصی سازی به نتایج ارزیابی است.
این در حالی است که عرضه سهام دولتی به بخش خصوصی نیازمند زیرساخت هایی است که پیش از واگذاری باید فراهم شود،در غیر این صورت نمی توان به اهداف دولت مبنی بر اجرای صحیح اصل ۴۴ دست یافت. اما این پیش زمینه ها هم اکنون فدای تسریع در امر خصوصی سازی می شود.
نبود سیاست های روشن دولت پس از واگذاری ها، عدم وجود اطلاعات مربوط به ارزیابی و نبود واسطه های مالی که به عنوان واسطه بین خریدار و فروشنده عمل می کنند، باعث شده تا خرید سهام در عرضه های اولیه به نوعی شرط بندی تبدیل شود که در بلندمدت با عرضه سهام جدید و فشار بر سهام موجود اعتماد سرمایه گذاران را از بازار سلب می کند.
● تمدیدهای پی درپی
پس از بازگشایی نماد مخابرات، قیمت های مختلفی برای خرید این سهام عرضه شد اما سازمان خصوصی سازی در هیچ کدام از آن قیمت ها حاضر به عرضه نشد تا در نهایت قیمت مورد انتظار خود را وارد کرد. این رقابت تا حدود ساعت ۳۰/۱۲ ادامه داشت و تقریباً تا ساعت ۲۰/۱۲ دقیقه قیمت پیشنهادی خریداران بالاتر از ۱۱۹ تومان نرفت. بنابراین از حدود ساعت ۳۰/۱۰ تا ۳۰/۱۲ و به مدت دو ساعت بازار در انتظار اعلام سازمان خصوصی سازی بود. اما این سازمان در دقایق آخر ساعات معاملاتی نظر خود را اعلام کرد تا ناظر بازار برای انجام معامله مدت زمان معاملات را ۳۰ دقیقه افزایش دهد. پس از آن هم در ساعت ۱۳ مدت زمان معاملات ۱۵ دقیقه دیگر افزایش یافت تا اینکه بالاخره در ساعت ۵/۱۳ دقیقه بازار بسته شد. این در حالی است که اتفاق رخ داده چندان در شأن بازار نیست و بسیار مناسب تر است که معاملات در همان ساعات معاملاتی صورت بگیرد. برای مثال از روزها قبل مشخص بود که سهام مخابرات در این روز واگذار خواهد شد، بنابراین امکان بازگشایی این نماد در ساعت های اولیه معاملات وجود داشت. طبیعی است که زمان سه ساعت و نیم، فرصت کافی را برای تصمیم گیری فراهم می کند. به علاوه از آنجا که قیمت های پیشنهادی نزدیک به هم بوده و تغییری نمی کردند، رقابت خاصی در میان نبود تا فروشنده منتظر افزایش قیمت باشد. کاهش نمادهای معاملاتی نوزدهم مرداد به ۱۱۴ نماد که تقریباً ۲۰ نماد کمتر از عملکرد بازار در روزهای عادی بازار است، یکی از نکات منفی چنین عملکردهایی به شمار می رود.

لیلا مهرابی پور

منبع : روزنامه اعتماد