«به همین سادگی» بخت اول سینمای ایران

مرور فهرست احتمالی فیلم های ایرانی که قابلیت معرفی به آکادمی اسکار را دارند، نشان می دهد بخت سینمای ایران برای موفقیت در صورتی بالا می رود که انتخاب اصلح برآوردی از مجموع معیارهای لازم باشد. مطابقت دادن معیارهای کمیته انتخاب سال گذشته با فهرست احتمالی فیلم های ایرانی که گزینه هایی مناسب برای معرفی بعنوان نماینده سینمای ایران به اسکار هشتادویکم هستند، می تواند از وجوه مختلف قابل بحث و بررسی باشد.
هر چند با این تحلیل و ارزیابی ها، تعداد گزینه های مناسب از همین تعداد قلیل هم کاهش پیدا کرده و در نهایت به معرفی چند فیلم معدود می انجامد. فیلم هایی که احتمالا از دو سه گزینه خاص فراتر نرفته و به نوعی کار کمیته انتخاب را برای معرفی نماینده ایران به اسکار هموار و البته راحت تر می کنند. البته همه این مفروضات در شرایطی می تواند به واقعیت نزدیک شود که کمیته انتخاب سال جدید حداقل به کلیات روشن و مشخص معیارهای در نظر گرفته شده همچنان پایبند باشد و احتمالا یک بند سلیقه ای یا غیر مفروض را وارد این فهرست نکند! در چنین شرایطی معیارهای کمیته انتخاب سال گذشته را که نزدیکترین گزینه به معیارهای احتمالی امسال است با این فهرست احتمالی انتخابی مطابقت می دهیم که شامل «به همین سادگی»، «اتوبوس شب»، «فرزند خاک»، «پابرهنه در بهشت»، «ریسمان باز»، «مینای شهر خاموش»، «از دور دست»، «خدا نزدیک است» و «فرش ایرانی» است.
● فیلمنامه و ساختار
در نگاه به فیلمنامه های این آثار و ساختارمندی، حرفه ای و قابل دفاع بودن آنها می توان به نتایجی مثبت رسید. در این میان «به همین سادگی» بیشترین پتانسیل را برای قرار گرفتن در صدر فهرست دارد. فیلمنامه آن علاوه بر اینکه نوشته مشترک یک فیلمنامه نویس مستقل و کارگردان سینمای ایران است که آثار قابل دفاع در کارنامه دارد، توانسته جوایزی متعدد را از بیست وششمین جشنواره فجر به خود اختصاص دهد. در این میان سهم فیلمنامه «به همین سادگی» دو سیمرغ بلورین از بخش سینمای ایران و بین الملل بوده که در واقع همه جوایز ممکن این جشنواره برای فیلمنامه است. بعلاوه ساختار خاص این فیلمنامه که رویکردی تازه در سینمای ایران است، از نقاط قوت و خاص فیلم است که بسیار هم مورد تحلیل و ارزیابی قرار گرفته است.
ساختار مدرن فیلمنامه «به همین سادگی» با فاصله گرفتن از ساختار کلاسیک فیلمنامه در سینمای ایران به سمت و سوی نگاهی تازه و فرامرزی به درام و قهرمان می رود و خود به خود آن را از وجه تکنیکی و ساختاری از محدوده سینمای ایران خارج می کند. در میان بقیه فیلم ها «اتوبوس شب» و «فرزند خاک » نیز هر چند الگوهایی آشنا و امتحان شده را برای روایت انتخاب کرده اند، اما معرفی قهرمانی با تعاریف تازه، پویایی مسیر حرکت و همچنین روان بودن سیر روایی فیلم کمک می کند که از قالب کهنه و قابل انتظار فاصله گرفته و در مجموع فیلمنامه ای قابل دفاع داشته باشند. «پابرهنه در بهشت» نیز با انتخاب یک روایت سیال، نوعی از قصه گویی را مد نظر قرار داده که بر مرز توهم و واقعیت حرکت می کند و این وجه را در چینش و طراحی موقعیت ها نیز لحاظ کرده که رویکردی مدرن است. «مینای شهر خاموش»، «از دور دست»، «خدا نزدیک است» و «فرش ایرانی» نیز با فیلمنامه هایی متعارف که در قالب و شکل خاص خود، حرکتی قابل دفاع دارند از نظر ساختارمندی فیلمنامه می توانند مورد توجه قرار بگیرند.
● نوع و امکانات عرضه و پخش
در نگاه به این وجه فیلم های معرفی شده، بهترین و خوش اقبالترین گزینه فیلم «رضا میرکریمی» است.
«به همین سادگی» تولید حوزه هنری است که پس از نمایش موفق در جشنواره «کن» تاکنون جایزه ویژه منتقدین و بهترین فیلم بخش مسابقه جشنواره مسکو و همچنین سیمرغ بلورین بهترین فیلم، فیلمنامه، کارگردانی و بازیگر زن بیست وششمین جشنواره فجر را کسب کرده است. همچنین قرار است این فیلم از شهریور تا آذرماه در جشنواره های بوستن آمریکا، هامبورگ آلمان، بلغارستان، سوئد و ترکیه نیز شرکت کند.
به این ترتیب بخصوص با مورد توجه قرار گرفتن «به همین سادگی» در سی امین جشنواره فیلم مسکو که یک جشنواره الف و معتبراست، این معیار می تواند در «به همین سادگی» برآورده شود. در رده های بعد «اتوبوس شب» کیومرث پوراحمد قرار می گیرد که در بخش مسابقه جشنواره فجر در چهار رشته نامزد شد و دیپلم افتخار بازیگری را برای زنده یاد «خسرو شکیبایی» به ارمغان آورد. این فیلم همچنین در نخستین دوره جوایز اسکرین آسیا پاسیفیک جایزه بزرگ هیئت داوران را برد، در جشنواره قایق طلایی اوکراین و استانبول به نمایش درآمد و از اول تا هفتم شهریور در نخستین جشنواره فیلم های آسیایی خانه آسیا در لندن حضور دارد. «از دور دست» نخستین ساخته «رامین محسنی» در بیست وچهارمین جشنواره فیلم فجر نامزد سیمرغ بلورین بهترین فیلم اول شد و تاکنون جوایزی همچون پلنگ نقره ای سومین جشنواره آکاپولکو مکزیک را از آن خود کرده و در جشنواره های کرالا، ونکوور، اسپوکن واشینگتن، شیکاگو و... نیز برگزیده شده است.
فیلم «فرش ایرانی» نمایش های موفق در جشنواره مونترال کانادا، پوسان کره جنوبی و فیلم «خدا نزدیک است» علی وزیریان نیز در جشنواره های بین المللی فیلم فجر، داکا، فیلم های مذهبی ایتالیا و جشنواره بین المللی فیلم ستاره های شرق قزاقستان شرکت داشته و افتخاراتی نیز کسب کرده است. «مینای شهر خاموش» در بیست وپنجمین جشنواره فجر چند جایزه و نامزدی را از آن خود کرد و در جشنواره های تیبورون و... نیز به نمایش درآمد. «پابرهنه در بهشت» نیز هر چند موفق شد از بیست وپنجمین جشنواره فجر جایزه ویژه سال پیامبر اعظم(ص) را از بخش بین الملل و سیمرغ بلورین بهترین فیلمبرداری، مرد مکمل، صدابرداری و فیلم اول را از بخش سینمای ایران کسب کند، حضور جهانی خاص نداشته است.
● مضمون
وجه مضمون در فیلم های این فهرست را می توان در انتخاب مضامین و قهرمانان به نسبت خاص و متفاوت از جریان عمومی سینمای ایران مورد توجه قرار داد. «به همین سادگی» از معدود فیلم های ایرانی است که یک زن خانه دار ایرانی را بعنوان قهرمان اصلی در نظر گرفته و به روال عادی و روزمره یک روز از زندگی او می پردازد که مسئله ای به شدت درونی دارد. این نگاه خاص شرایطی ایجاد کرده تا فیلم در حضور جهانی خود نیز به جهت ارائه تصویری ورای جریان عمومی سینمای ایران و تازگی این تصویر مورد توجه قرار بگیرد و این وجه می تواند همچنان بعنوان یک گزینه بالقوه در آن مورد توجه قرار بگیرد.
● نگاه ملی
از حضور نگاه و مولفه های ملی در فیلم های این فهرست می توان شانس «به همین سادگی»، «اتوبوس شب»، «فرزند خاک»، «مینای شهر خاموش»، «فرش ایرانی» و «از دوردست» را بیشتر از بقیه دانست. در هر یک از این آثار به مولفه های اینجایی برای پرداخت و رنگامیزی قصه، فضا و حال و هوای ملی توجه شده که در این میان همچنان «به همین سادگی» به دلیل ورود به جزئیات و بخش های پنهان زندگی و فرهنگ و آداب ایرانی می تواند یک نمای نزدیک از زن ایرانی خانه دار ارائه دهد.

منبع : روزنامه ابتکار