نگاه موافقان و مخالفان برون سپاری برون مرزی

برون سپاری برون مرزی، واژه جدیدی است که به تازگی بر دامنه واژگان ما افزوده شده است و شاید توضیح در نظر گرفته شده برای این فعل تازه وارد، واگذار کردن کار از کشورهای گران به کشورهای ارزان تر، باشد. از آنجایی که کشورهای در حال توسعه، بیش از پیش پذیرای اقتصاد سرمایه داری شده اند، کارفرمایان ایالات متحده در بخش فناوری، کار خود را به کشورهای آن سوی آب ها واگذار می کنند.با توجه به شرایط نامناسب اقتصادی، این فعالیت جدید، موجب آزردگی خاطر، پریشانی و سردرگمی بسیاری از کارکنان ساکن ایالات متحده شده است.
شاید به این دلیل است که یافتن اطلاعات بدون تعصب و نظرهای شخصی در زمینه برون سپاری برون مرزی چندان کار ساده ای نیست. برخی از طرفداران این کار، مطالبی در این خصوص نگاشته اند، اما به جرأت می توان گفت که علاقه بیش از اندازه آنان، رد پای خود را در مطالب ارائه شده بر جای گذارده است. به درستی که برای رسیدن به اطلاعات برگرفته از منابع معتبر، باید با ظرافت بیشتری عمل کرد. در این نوشتار، نگارنده بر آن است در میان اطلاعات موجود در این زمینه تعادلی برقرار کند. گام نخست، توضیح مختصری از چگونگی پیدایش این معامله جدید است. اگر با گذشته برون سپاری برون مرزی آشنا شوید، درک شما از آینده آن نیز درست تر خواهد بود.
● مبدأ برون سپاری برون مرزی
خلاف باورهای موجود، جوامع صنعتی، از سال ها پیش با موضوع برون سپاری، به خوبی آشنا بوده اند. شاید نخستین بار این موضوع در صنعت نساجی و آهن مطرح شده باشد. برای مثال می توان از Levi Strauss Corporation نام برد. در حدود ۲۰ سال پیش این شرکت۲۰، کارخانه بافندگی در سراسر آمریکای شمالی داشت. اما در سال ۲۰۰۳ آخرین کارخانه خود را تعطیل کرده تا آخرین بخش از عملیات بافندگی را به چین منتقل کند. از آنجایی که رقیبانش با استفاده از برون سپاری برون مرزی محصولاتی با قیمت ارزان تر تولید می کردند، ادامه فعالیت وی در درون ایالت خود که محصولات گران تری را به دست می داد، کاری ناممکن شده بود. Levi Strauss Corporation ، به این نتیجه رسید که دو راه بیشتر پیش رو ندارد.
نخستین راه، پیروی کردن از رقیبان و اقدام برای برون سپاری برون مرزی بود و دیگری پاک شدن نام وی از صنعت نساجی.صنعت دیگری که برون سپاری برون مرزی را از دیرباز پذیرفته، صنعت خودروی سازی است. خودروسازان، سال ها است که با این گونه فعالیت آشنا هستند و از آن استفاده می کنند.
صنایع یاد شده تنها برخی از صنایع آشنا با برون سپاری بوده اند. تعداد قابل توجه دیگری از صنایع تولیدی از سال ها پیش، یعنی دهه ۱۹۷۰، برون سپاری را آغاز کرده اند. همچون تمامی پدیده های نوظهور، این فعالیت جدید نیز در ابتدا با اعتراض های کم وبیشی، رو به رو بوده است. اما نباید فراموش کرد که برون سپاری برون مرزی، منافع بسیار خواهد داشت.
از آن جایی که در کشورهای در حال توسعه، نیروی انسانی ارزان تر است، برون سپاری به کمک آنان می شتابد. با متوسل شدن به برون سپاری، افزون بر منافع موجود برای کشور توسعه یافته، کشور در حال توسعه نیز منافع خود را حفظ کرده و دسترنج خود را دریافت خواهد کرد.
اکنون این معامله در زمینه IT رو به افزایش بوده و در مرحله سرنوشت سازی قرار گرفته است تا آنجا که چنین برآورد می شود که در۱۰ سال آینده برون سپاری برون مرزی افزایش بسیار زیادی داشته باشد. برای مثال می توان از دو شرکت Citibank و GE Finance نام برد. این دو شرکت، در حدود دو دهه است که به طور کامل کار خود را به نیروهای انسانی در هندوستان منتقل کرده اند و در سال های آینده هم، چنین خواهند کرد.در این میان می توان به فعالیت چند شرکت بزرگ در زمینه برون سپاری برون مرزی اشاره داشت.
▪ IBM : این شرکت۶۰، پژوهشگر در هندوستان و ۹۰ پژوهشگر دیگر در پکن دارد و نیز شرکتی با ۶۰۰۰ نفر کارمند که همگی هندی هستند به خدمات بازاریابی تلفنی این شرکت می پردازد.
▪ Microsoft : شرکت مایکروسافت دو مرکز تحقیق و توسعه در کشورهای هندوستان و چین دارد و افزون بر آنها ۱۵۰ نفر از ساکنان چین، به عنوان کارکنان واحد تحقیقات، با این شرکت، همکاری می کنند.
▪ INTEL : افزون بر ۱۵ تا ۲۵ درصد از کارکنان این شرکت در فرا سوی مرزهای ایالات متحده، فعالیت می کنند.
▪ AOL : این شرکت بیش از ۱۲ مهندس نرم افزار در هندوستان داشته و بر آن است که تعداد آنان را به ۵۰ نفر افزایش دهد.
براساس آمار Nasscom یا انجمن ملی شرکت های نرم افزاری و خدماتی در دهلی، درآمد صادرات نرم افزار و خدمات هند در سال مالی منتهی به ۳۱ مارس، با ۵/۳۰ درصد افزایش، به ۵/۱۲ میلیارد دلار (۸/۶ میلیارد پوند) رسیده، در حالی که این رقم در سال گذشته، ۶/۹ میلیارد دلار بوده است.آمار درآمد یادشده، شامل درآمد نیروهای بیرونی (Outsource) و شرکت های چندملیتی در هند است. در همین حال، ۸۵ درصد این درآمدها را می توان مرتبط با بازارهای آمریکا و انگلستان دانست. مؤسسه تحقیقاتی Forrester انتظار دارد در سال ۲۰۰۵، هشتصد و سی هزار شغل در حوزه فناوری اطلاعات به خارج از مرزها سپرده شود و این تعداد تا سال ۲۰۱۵ به سه میلیون و چهارصد هزار شغل افزایش یابد. این مؤسسه بر این باور است که برون سپاری کارها به خارج از مرزها در کوتاه مدت شتاب گرفته و در سال آینده به ۸۳۰هزار نفر خواهد رسید. این تعداد، ۴۰ درصد بیش از پیش بینی قبلی این مؤسسه است. بر اساس گزارش منتشر شده، تخمین های بلندمدت درباره برون سپاری خارج از مرزها، تغییر چندانی نکرده است.
● امتیازات برون سپاری در زمینه IT
از آنجایی که در تمامی کسب و کارها، برخورداری از نیروی انسانی هزینه قابل توجهی را به خود اختصاص داده است، بسیاری از شرکت های مطرح جهان در جست وجوی رسیدن به نیروهای ارزانتری هستند که در عین حال کاری با کیفیت قابل قبول ارائه کنند. هندوستان، چین و روسیه از میان کشورهای دیگر، ارائه کننده تعداد بی شماری از نیروهای باهوش و توانا در زمینه فناوری هستند. از طرف دیگر، نیروهایی که دارای قابلیت های یکسان بوده و در زمینه مشابه ای، متخصص هستند، بر اساس محیط اقتصادی محل زندگی خود دستمزد دریافت می کنند. در نتیجه استفاده از متخصصان حرفه ای در زمینه IT در تمامی کشورهای دنیا ثابت نبوده و این هزینه بسیار متفاوت خواهد بود.برای مثال دستمزد سالانه یک متخصص رده بالای IT در سوئیس، ۱۶۴۹۰۰ دلار و در فیلیپین ۲۴۹۰۰ دلار است.
در شغل هایی که نیازمند تخصص کمتری است، این تفاوت بسیار چشمگیرتر خواهد بود. برای درک بهتر، آوردن مثالی در این زمینه مناسب است. نیرویی که در آلمان، ۶۴۱۰۰ دلار دریافت می کند، در چین ۱۲۴۰۰ دلار دریافت خواهد کرد. با آوردن تنها دو مورد از تفاوت های دستمزد در نقاط مختلف دنیا، به سادگی می توان فهمید که به چه علت ایالات متحده و دیگر کشورهای اروپایی، از سپردن کار خود به دیگر کشورها یا همان برون سپاری، به شدت استقبال کرده اند و خواهند کرد.جالب است بدانید که برخی از شرکت هایی که برون سپاری برون مرزی کرده اند، ادعا دارند برون سپاری به کاهش هزینه های آنان کمک کرده و نیز در کیفیت کار تحویل داده شده هیچ مشکلی مشاهده نشده است.
حتی در برخی موارد، کیفیت کار بسیار بالاتر از انتظار بوده است. شاید کیفیت کار ارائه شده از سوی نیروهای کار، ریشه در برخی از فرهنگ های آموزشی آنان داشته باشد.در بسیاری از کشورهای آسیایی و اروپایی سختگیری بیشتری بر طرح درس و مطالب کتاب های درسی دانش آموزان انجام می شود. یکی از نقاط تأکید این کشورها، درس ریاضی بوده و دانش آموزان، دانش مطلوبی در این زمینه دارند و این درست همان چیزی است که صنعت فناوری به آن نیاز دارد.هم اکنون کشور هندوستان توجه بسیاری از شرکت ها را به خود جلب کرده است. آنان به طور ملموس امتیازهای برگرفته از برون سپاری در این کشور را درک کرده اند و برای افزایش این فعالیت در آینده برنامه ریزی می کنند.
● اعتراض های مخالفان برون سپاری
برون سپاری موضوع نوظهوری است که به شدت مورد توجه تعداد بی شماری از مردم قرار گرفته است. اما در کنار آنان، گروهی با این پدیده جدید مخالفت کرده اند. بی جا نیست بدانید که برون سپاری بر انتخابات ریاست جمهوری ایالات متحده تأثیر گذاشته است. واگذاری کارهای مربوط به فناوری پیشرفته، در ایالات متحده آمریکا و یا به عبارت دیگر صادرات کار به دیگر کشورها، به موضوعی برای مبارزات انتخاباتی تبدیل شده است. به گفته متخصصان یک مرکز رایانه ای، افزایش تعداد شرکت هایی که به انتقال کار به کشورهای ارزان روی آورده اند، یک حقیقت است. این موضوع که برون سپاری برون مرزی از سال ها پیش آغاز شده و اکنون در زمینه شغل های تخصصی تر توسعه پیدا کرده، نیز درست است.
اما در کنار این حقایق، موضوع دیگری هم وجود دارد که به درستی دو مورد پیشین است. شغل های سپرده شده به نیروهای خارج از مرزها، دیگر به درون مرزها بر نخواهند گشت!بسیاری از ساکنان ایالات متحده از موضوع برون سپاری، هیچ خرسند نیستند.برخی از کارکنان ساکن کشورهای توسعه یافته ای چون ایالات متحده نگران آینده خود بوده و با شدت با برون سپاری به مخالفت پرداخته اند. آنان باور دارند که برون سپاری برای کشورهای در حال توسعه، سود و برای ایالات متحده، زیان به ارمغان خواهد آورد.
● گردآوری نیرو از نقاط مختلف جهان
انتخاب افرادی از نقاط مختلف کره خاکی با فرهنگ ها و عادات متفاوت، مشکلاتی به دنبال خواهد داشت. شاید نتوان از آنان انتظار داشت که کار یکسان و هماهنگی تحویل دهند. بسیاری از نیروهایی که اکنون یک گروه تشکیل داده و بر روی موضوع واحدی کار می کنند، هرگز همدیگر را ندیده و تنها به وسیله پست الکترونیک ارتباط برقرار کرده اند. افزون بر این، احساسی ناخوشایند، نیروهای تحویل گیرنده کار را رها نمی کند. از آنجایی که آنان خود می دانند که جای کارکنان دیگری را اشغال کرده و فرصت های شغلی ایشان را ربوده اند، ناخشنود هستند. در نتیجه ممکن است این حس درونی بر روابط کاری اثرگذار باشد.
کارفرمای با تجربه می تواند با نظارت و توجه دقیق این مشکل را برطرف کند. افزون بر این رفتار انسان هایی با عادات گوناگون، به گونه ای نا خود آگاه و غیر عمدی موجب رنجش خاطر دیگر افراد گروه می شوند. برای درک بیشتر این موضوع، آوردن چند مثال ضرورت دارد.ساکنان شمال اروپا در روابط خود بسیار رو راست و رک هستند. آنان برای گوش فرا دادن به حرف های عادی و روزمره، تمایلی از خود نشان نمی دهند. ساکنان مدیترانه، علاقه بیشتری به معاشرتی بودن از خود نشان داده و گاهی برای حل مشکلات دوستان وقت بسیاری صرف می کنند. فرهنگ آسیایی دقت به خصوصی در ادای احترام و تعارف دارد. با توجه به مطالب یادشده، مدیرانی که کار خود را به بیرون از مرزهای کشور خود واگذار کرده اند، باید به درستی بدانند با چه افرادی و از کدام فرهنگ، کار می کنند.اکنون کشور استرالیا به این بازار پر هیاهو وارد شده و توجه برخی از کارفرمایان را به خود جلب کرده است.
استرالیا امتیازی افزون بر امتیازهای دیگر کشورهای مقصد برون سپاری دارد. نیروهای کار این منطقه با همان فرهنگی بزرگ شده اند که کارفرمای آمریکایی بزرگ شده است. اما این سخن به این معنا نیست که اکنون تمامی شرکت های بین المللی از آن به عنوان پایگاه برون سپاری استفاده می کنند. با وجود تمامی نظرهای مخالف و موافق با برون سپاری، مدیران بسیاری از شرکت ها و ساکنان ایالات متحده، آن را پذیرفته و این فعالیت جدید چنان جایگاهی در میان آنان باز کرده است که گروه چشمگیری از مردم با مالیات دادن بر برون سپاری موافقت کرده اند. چندی پیش نظر خواهی آن لاینی در زمینه تعیین مالیات بر برون سپاری برون مرزی، انجام شده است. ویلیام بامول اقتصاددانی از دانشگاه نیویورک، گفته است حتی طرفداران پر و پا قرص جهانی شدن درمی یابند که این موضوع برای افرادی که ناگزیرند کار خود را ترک کرده و یا شغل خود را عوض کنند، بسیار دردناک خواهد بود.
چنانچه جهانی شدن به اقتصاد کشورها کمک کرده و آنها را پولدارتر خواهد کرد.در حدود ۵۸ درصد از افراد شرکت کننده در بررسی انجام شده باور دارند که شرکت هایی که با نیروهای بیرون از سازمان (outsource)کار می کنند باید پول بیشتری برای بازآموزی کسانی که شغل خود را در اثر برون سپاری از دست داده اند، بپردازند. نزدیک به ۱۰ درصد چنین می پندارند که تمام شرکت ها باید این افزایش مالیات را بر عهده گیرند و بیش از ۳۲ درصد از آنان با کل طرح مطرح شده مخالفت کرده اند. اقتصاددانان از استقبال و پذیرفتن تعداد بی شماری از مدیران برای مالیات برون سپاری در خارج از کشور شگفت زده شده اند. به ویژه هنگامی که آنان دلیل موافقت با این کار را پس انداز کردن پول در خارج از کشور دانسته اند.
در حدود ۵۸ درصد از افراد شرکت کننده در بررسی انجام شده باور دارند که شرکت هایی که با نیروهای بیرون از سازمان (outsource)کار می کنند باید پول بیشتری برای بازآموزی کسانی که شغل خود را در اثر برون سپاری از دست داده اند، بپردازند. نزدیک به ۱۰ درصد چنین می پندارند که تمام شرکت ها باید این افزایش مالیات را بر عهده گیرند و بیش از ۳۲ درصد از آنان با کل طرح مطرح شده مخالفت کرده اند. همواره نتایج نظر خواهی انجام شده دودستگی و اختلاف نظر در زمینه نقش دولت در برون سپاری برون مرزی را نشان می دهد.
همچنین همه آنان باور ندارند که برون سپاری در خارج از کشور برای آمریکا مفید خواهد بود. ۶۳ درصد از آنها اشاره کرده اند که واگذاری شغل های مربوط به فناوری و یا به عبارت دیگر صادرکردن این مشاغل به خارج از کشور، رتبه و جایگاه بالای آمریکا در این زمینه را تحدید خواهد کرد. کمی بیش از ۲۲ درصد از این مدیران با نظر گروه بالا مخالف بوده و دیگر افراد باقی مانده، هیچ نظری ابراز نکرده اند.تعداد بی شماری از افراد شرکت کننده در این نظر خواهی، ۸۱ درصد اشاره کرده اند که شرکت آنان در طول ۱۲ ماه آینده به استفاده از نیروهای برون سازمان، در خارج از کشور ادامه خواهد داد. ۳ درصد از آنها قصد دارند برون سپاری را در آینده افزایش داده و تنها ۵ درصد می خواهند تعداد افراد برون سازمان خود را کاهش دهند. دیگر افراد باقی مانده، هنوز تصمیم نگرفته اند.بیش از نیمی از افراد گفته اند که برون سپاری برون سازمانی، بخش طبیعی از انقلاب جامعه سرمایه داری است و ۲۹ درصد مخالف این نظریه بوده اند.
افزون بر ۶۵ درصد باور دارند که برون سپاری برون سازمانی برای دیگر کشورها نیز مفید بوده و ۱۶ درصد آنان با این باور مخالف هستند. درصد باقی مانده نظری نداده اند

نویسنده : زهره اشرف

منبع : مرکز توسعه و تبادل دانش فناوری اطلاعات