زمانی که ورزش اسیر شعار می شود

در جولای سال ۲۰۰۱، چین جشن انتخاب خود به عنوان میزبان المپیک تابستانی ۲۰۰۸ را گرفت. از همان زمان مقامات دولت چین و کمیته بین المللی المپیک می دانستند میزبانی المپیک فشار زیاد سیاسی و اجتماعی را به چین وارد خواهد کرد چراکه انتقادهای زیادی از عدم رعایت حقوق انسانی در چین وجود دارد اما در آن زمان فرانسیس کارا مدیر روابط عمومی IOC گفت: «مطمئن باشید هفت سال بعد تغییرات زیادی در وضعیت حقوق بشر در چین ایجاد خواهد شد» اما حالا در فاصله چند روز مانده به شروع مسابقات بسیاری از رسانه های جهان در مورد آزادی های بیشتر در چین تردید دارند. مقامات چین هم البته از این شکایت دارند که رسانه ها و حتی دولت های غربی به بهانه المپیک انتقادات غیرمنصفانه ای را به عملکرد دولت چین وارد کرده اند.
اگرچه یکی از شعارهای المپیک جدایی سیاست از ورزش است اما سیاست همیشه در بطن و حاشیه المپیک بوده است.
دیوید والاشیفسکی مورخ ورزش می گوید: «از سال های دور سیاست به طرق مختلف با المپیک درآمیخته شده و همراه آن بوده، مساله حسن اونس و هیتلر، کشته شدن ۱۱ ورزشکار اسرائیلی توسط چریک های فلسطینی در المپیک مونیخ، کشاکش کره جنوبی و شمالی در مورد المپیک و ... نمونه هایی از این موارد هستند.»
کمیته ملی المپیک امسال بیش از هر دوره دیگر در تلاش است تا المپیک را از سیاست دور نگه دارد. در نامه های ویژه IOC به تمام کمیته های المپیک کشورهای عضو آمده است: «خواهشمندیم از آمیختن مسابقات المپیک با مسائل سیاسی، مذهبی و نژادی خودداری کنید.»
جان کارلوس ورزشکار آمریکایی که همراه تامی اسمیت در مسابقات المپیک ۱۸۶۸ روی سکوی مسابقات المپیک به نفع گروه پلنگ های سیاه رفتار کردند در مورد مسابقات امسال می گوید: «چینی ها و مقامات کمیته المپیک دوست دارند ورزشکاران به جز ورزش به هیچ چیز دیگر فکر نکنند... آنها دوست دارند ورزشکاران مثل اسب های نمایشی باشند که پرده ای جلو چشمان آنها کشیده می شود و آنها فقط می توانند جلو را ببینند، نه این ور یا آن ور را...»
شاید اولین اقدام سیاسی که در المپیک انجام گرفت از سوی پیتر اوکانر ورزشکار پرش طول ایرلند بود که در المپیک ۱۹۰۶ نخواست نامش در تیم انگلستان ثبت شود و اگرچه در نهایت نام او در فهرست ورزشکاران انگلیس ثبت شد اما او که مدال نقره برده بود با پرچم ایرلند روی سکوی دریافت مدال رفت.
در مسابقات المپیک ۱۹۳۶ سان کی چوگ و نام سونگ یونگ دو دونده ماراتن کره ای - که کشورشان توسط ژاپن اشغال شده بود - مقام های اول و سوم دو ماراتن را کسب کردند، آنها در زمان پخش سرود ژاپن از روی سکو پایین آمدند و محوطه اهدای مدال را ترک کردند. جالب اینکه در مراسم افتتاحیه مسابقات المپیک سئول ۱۹۸۸، به سان کی چوگ این افتخار داده شد که یکی از حمل کننده های مشعل المپیک باشد. تصاویر این دونده ۷۶ ساله در حال حمل مشعل به تمام جهان مخابره شد و توجه بسیاری را به خود جلب کرد.
اما یکی از جالب ترین اتفاقات سیاسی المپیک ها در سال ۱۹۳۶ افتاد. در المپیک برلین که با حضور هیتلر برگزار می شد، زمانی که
لوژ لانگ ورزشکار پرش طول آلمان با نصیحتی که به حسن اونس ورزشکار سیاهپوست آمریکایی کرد باعث شد که او حذف نشود و بعد قهرمان شود و جالب اینکه ورزشکار آلمانی اولین کسی بود که قهرمانی را به او تبریک گفت و بعد همراه او یک عکس یادگاری گرفت... چند سال بعد پس از شروع جنگ جهانی دوم لانگ نامه ای برای اونس فرستاد و برای او نوشت: «فکر می کنم این جنگ بی فایده تلفات زیادی داشته باشد اگر من در این جنگ کشته شدم و تو زنده ماندی لطفاً پسر مرا پیدا کن و با او در مورد من صحبت کن چون فعلاً پسرم بسیار کوچک است و من نمی توانم این حرف ها را به او بزنم...» و البته حسن اونس هم این کار را کرد.
جرمی شاپ نویسنده کتاب «داستان نگفته روبه روی حسن اونس و هیتلر» حسن اونس در کتابش در مورد این رفاقت نوشت: «...آن لحظه ها زمانی بود که روح المپیک و روح ورزش بر روح سیاست غلبه کرد.»
یکی دیگر از اتفاقات عجیب دنیای المپیک در مورد سیاست بازی واترپولوی تیم های اتحاد جماهیر شوروی و مجارستان در سال ۱۹۵۶ بود. در آن زمان نیروهای اتحاد جماهیر شوروی به مجارستان حمله کرده و این کشور را تصرف کرده بودند و این جدال دو تیم را در داخل آب به یک جنگ تمام عیار بدل کرد. این بازی در اواسط وقت دوم با نتیجه چهار بر صفر به نفع مجارستان در جریان بود که اروین زادور بازیکن مجارستانی با چشمی که بر اثر ضربه مشت سیاه شده بود از آب خارج شد و داوران بازی را قطع کردند و رای به پیروزی مجارستان در این بازی دادند. بعدها این پیروزی
«انتقاد بزرگ» نام گرفت و یک فیلم مستند و یک فیلم سینمایی از روی آن ساخته شد.
حالا در آستانه شروع مسابقات المپیک پکن بسیاری از کارشناسان ورزشی و رسانه ای نگران دخالت سیاست در حیطه المپیک هستند هرچند که دولت چین تمام تلاش خود را می کند از هرگونه حضور سیاست در این مسابقات جلوگیری کند اما بعید است کشورهای غربی و رسانه های آنها از چنین فرصت مناسبی برای انتقاد نکردن از کشور معمولاً مخالف غرب که حالا ابرقدرتی محسوب می شود استفاده نکنند و برای همین باید در انتظار حواشی جنجالی این مسابقات بود.

ترجمه:امیر صدری

منبع : روزنامه سرمایه