بررسی وضعیت تغذیه ای و برخی عوامل مرتبط با آن در کودکان پیش دبستانی ۶ تا ۵۹ ماهه در مناطق آسیب دیده از زلزله شهرستان بم

● سابقه و هدف:
عوامل بسیاری، از جمله حوادث طبیعی می توانند زنجیره غذایی و در نتیجه، وضعیت تغذیه ای را تحت تاثیر قرار دهند. این بررسی به دنبال زلزله شدید دی ماه ۱۳۸۲ در شهر بم و حومه با توجه به در دست نبودن اطلاعات مستقیم از وضعیت تغذیه ای کودکان در این منطقه، با هدف تعیین شیوع سوء تغذیه و برخی عوامل موثر بر آن در کودکان ۶ تا ۵۹ ماهه ساکن بم و روستاهای حومه انجام گرفته است تا مبنایی برای برنامه ریزی های بعدی باشد.
● مواد و روش ها:
بررسی در آذر ۱۳۸۳ در شهر بم، بروات و روستاهای زلزله زده اطراف، روی ۵۰۰ کودک ۶ تا ۵۹ ماهه صورت گرفت. وزن و قد کودکان و مراقبان آنها اندازه گیری و نمایه های وزن برای قد و سن و قد برای سن کودکان بر اساس امتیاز Z و نمایه توده بدن برای مادران محاسبه شد. اطلاعات مربوط به ویژگی های فردی کودکان و مراقبان آنها، الگوهای غذایی کودکان، وضعیت اقتصادی– اجتماعی خانوارها، دسترسی خانوارها به مراقبت های بهداشتی و آب آشامیدنی بهداشتی و بهداشت محیط زندگی با تکمیل یک پرسشنامه از طریق مصاحبه، گردآوری شد.
● یافته ها:
میزان شیوع کم وزنی، کوتاه قدی و لاغری متوسط و شدید (<-۲SD در مقایسه با NCHS ۱۹۷۸) در کودکان مورد مطالعه به ترتیب ۱۵.۲، ۸.۹ و ۵.۶ درصد بود. شیوع لاغری در کودکان ۶ تا ۲۴ ماهه، بیش از کودکان بزرگتر (P=۰.۰۰۵) و میزان شیوع کوتاه قدی در کودکان ۲۴ ماهه و بزرگتر، بیشتر (P=۰.۰۰۷) بود. کودکانی که با وزن کم متولد شده بودند (LBW)، به ترتیب ۷.۵ برابر بیشتر در معرض خطر لاغری (OR=۷.۵ و P=۰.۰۰۱) و ۴.۴۵ برابر، بیشتر در معرض کم وزنی (OR=۴.۴۵ و P<۰.۰۰۱) بودند. کودکانی که بیشتر از ۱۸ ماه با شیر مادر، تغذیه شده بودند، ۲.۰۹ برابر بیشتر از کودکان دیگر در معرض کوتاه قدی قرار داشتند (OR=۲.۰۹ و P=۰.۰۲۳).
● بحث و نتیجه گیری:
یافته ها نشان می دهند که مشکل اصلی تغذیه ای در این مناطق، کم وزنی متوسط یا شدید و پس از آن، کوتاه قدی است. وضعیت تغذیه ای در کودکان منطقه آسیب دیده، نسبت به کودکان استان کرمان و برخی از شهرستان های این استان بهتر بود. رسیدگی به وضعیت تغذیه ای و عادات غذایی زنان در دوران بارداری و مداخله به منظور کاهش خطر تولد با وزن کم و بهبود عادات غذایی کودکان ۶ تا ۵۹ ماهه اعم از الگوی مناسب تغذیه با شیر مادر و سایر عادات مرتبط با سن، ضمانت مناسبی برای مواجهه بهتر گروه های آسیب پذیر در بلایای طبیعی یا ساخته انسان خواهد بود.

امیرحسین یارپرور
نسرین امیدوار
بنفشه گلستان
ناصر کلانتری

منبع : پایگاه اطلاعات علمی