جمعه, ۱۰ فروردین, ۱۴۰۳ / 29 March, 2024
مجله ویستا

اشتغال زایی با انرژی رایگان


اشتغال زایی با انرژی رایگان
ایران به دلیل قرارگرفتن در کمربند جهانی زلزله دارای منابع زمین گرمایی فراوانی است. با انجام بررسی های اولیه تعداد ۱۴ منطقه زمین گرمایی در کشور شناسایی شد. این مناطق مستعد عبارتند از سبلان، دماوند، خوی ماکو، تفتان، سهند، رامسر، تکاب فردوس، طبس، میناب، لار، کازرون، بیابانک و محلات. مناطقی که تاکنون در خصوص اکتشاف انرژی زمین گرمایی مورد بررسی قرار گرفته اند، به شرح زیر است.
● منطقه آذربایجان
این منطقه وسیع خود از سه منطقه کوچک تر سبلان، سهند و ماکوـ خوی تشکیل شده است.
▪ منطقه سبلان؛ شامل سه ناحیه اکتشافی مشکین شهر، بوشلی و سرعین است. بر اساس محاسبه های انجام شده، میانگین دمای مخزن های مذکور به ترتیب ۲۴۰، ۲۴۰ و ۱۴۰ درجه سانتیگراد است. کل پتانسیل انرژی حرارتی منطقه سبلان ۱۰۱۸ +۳۲ ژول است. در حال حاضر اکتشاف منابع زمین گرمایی در منطقه سبلان با حفر چاه های اکتشافی ادامه دارد.
▪ منطقه سهند؛ این منطقه بین دو شهر تبریز و مراغه واقع شده است. بر پایه بررسی های ژئوشیمیایی، دمای مخازن موجود در این منطقه بین ۱۰۰ تا ۱۶۰ درجه سانتیگراد برآورد شده است. کل پتانسیل انرژی حرارتی منطقه سهند حدود۱۰۱۲ +۳۲ ژول برآورد شده است.
▪ منطقه ماکو ـ خوی؛ در استان آذربایجان غربی واقع شده است. بر اساس بررسی های ژئوشیمیایی دمای مخزن های این منطقه بین ۱۲۰ تا ۲۵۰ درجه سانتیگراد محاسبه شده است. بر اساس محاسبه های صورت گرفته، پتانسیل انرژی حرارتی منطقه ماکوـ خوی متجاوز از۱۰۱۸ +۴۰ ژول است.
● منطقه دماوند
این منطقه در شمال شرق تهران و مجاورت کوه آتشفشان دماوند واقع شده است. در منطقه دماوند تعدادی گمانه اکتشافی برای تعیین مقدار شیب حرارتی حفر شده است. بر اساس بررسی های ژئوترمومتری، دمای مخزن آن حدود ۱۵۰ درجه سانتیگراد برآوردشده است. پتانسیل انرژی حرارتی این منطقه در حدود ۱۰۱۸ +۵/۱۱ ژول تخمین زده شده است.
● منطقه خراسان
این منطقه در نیمه جنوبی استان خراسان واقع شده است و براساس بررسی های لرزه خیزی و زمین شناسی و نیز بررسی های چشمه های آبگرم استان، انتخاب شده است.
● چشم انداز آینده انرژی زمین گرمایی در کشور
همان گونه که در مبحث موارد کاربرد انرژی زمین گرمایی مطرح شد، تولید برق، یکی از کاربردهای این انرژی به شمار می رود. به کمک آب داغ یا بخار خروجی از چاه های زمین گرمایی می توان طرح های مختلفی را در مجاورت منابع زمین گرمایی اجرا کرد. از سوی دیگر آن دسته از منابع زمین گرمایی، توانایی تولید برق را دارند که درجه حرارت آنها بیش از ۲۰۰ درجه سانتیگراد باشد. البته اخیراً برخی از کشورها به کمک چرخه های خاص تولید برق (چرخه دومداره) از منابع دارای حرارت کم نیز برق تولید می کنند که طبیعتاً به دلیل بازده پایین این چرخه ها، استفاده از این قبیل نیروگاه ها، مستلزم توجیه اقتصادی مناسب است.
از آنجایی که بر مبنای شواهد موجود، اغلب منابع زمین گرمایی ایران از نوع حرارت پایین هستند، تغییر نگرش از تولید برق به سایر کاربردهای انرژی زمین گرمایی، ضروری به نظر می رسد. در همین راستا و به منظور توسعه همه جانبه و اصولی کاربرد انرژی زمین گرمایی در کشور، برنامه راهبردی ذیل پیشنهاد می شود؛
● استعدادسنجی سراسری
به رغم تمامی تلاش های ارزشمند صورت گرفته، کماکان حجم اطلاعات موجود درمورد برخی از مناطق کشور بسیار کم است. بنابراین پیشنهاد می شود در نخستین گام، بانک اطلاعاتی مدونی در خصوص منابع انرژی زمین گرمایی در ایران (برای هر یک از استان ها) تهیه و تدوین شود. برای این منظور می توان از داده های زمین شناسی، لرزه خیزی، مشخصات چشمه های آبگرم و... کمک گرفت.
● اولویت بندی مناطق شناسایی شده
پس از انجام استعدادسنجی سراسری، مناطق مستعد زمین گرمایی در کشور شناسایی خواهند شد. بدون شک، مناطق مذکور دارای مشخصات متفاوتی هستند. لذا در این مرحله از برنامه راهبردی، مناطق شناسایی شده براساس درجه حرارت تقریبی مخزن، وسعت، وضعیت جغرافیایی، میزان بیکاری ساکنان اطراف و عوامل دیگر، اولویت بندی خواهند شد.
● اکتشاف در مناطق اولویت دار
پس از شناسایی مناطق زمین گرمایی مستعد در هر یک از استان ها، می توان برنامه اکتشافی مدونی را در مستعدترین منطقه اجرا کرد. بدین ترتیب با اجرای بررسی های اکتشافی، حفر چاه های عمیق و انجام آزمایش چاه ها، حجم و درجه حرارت آب داغ خروجی از مخزن زمین گرمایی به دقت مشخص خواهد شد.
● طراحی و اجرای پروژه های کاربرد مستقیم
در این مرحله، با توجه به مشخصات فیزیکوشیمیایی سیال مخزن زمین گرمایی و نیز در نظر گرفتن شرایط محیطی نظیر وضعیت کشاورزی، باغداری، آب و هوا، اجتماعی، زیست محیطی و صنعتی نواحی اطراف منابع شناسایی شده می توان پروژه های قابل اجرا توسط آب داغ خروجی از چاه ها را طراحی و اجرا کرد. همان گونه که پیشتر اشاره شد، طرح های مذکور بسیار متنوع بوده و شامل مجتمع های گردشگری و آب درمانی، گلخانه ها، کارخانه های علوفه خشک کنی، پرورش انواع آبزیان و تولید کنسرو و... می شود.
با نگاهی اجمالی به طرح های فوق، می توان پیش بینی کرد که اجرای طرح های کاربرد مستقیم، چه نقش مهمی در اشتغال زایی در سراسر کشور (چه به صورت مستقیم و چه غیرمستقیم) خواهد داشت.
منبع : روزنامه اعتماد


همچنین مشاهده کنید