گردشگری،کشاورزی یا صنعتی ؟

دیریست که استان های شمال کشور را با واژه ی کشاورزی و گردشگری توامان کرده اند؛تاج گلی که از سال های قبل از انقلاب بر سر استان های شمالی قرار گرفت و تا اینک نیز امتداد دارد.
سازمان برنامه و بودجه ی سابق با لحاظ کردن این دو واژه به عنوان مبنای کلیدی کارهای توسعه محور شمال از بسط و گسترش صنعت و شهرک های صنعتی در این استان ها جلوگیری کرد و هرچه جهان و به تبع آن کشور بسمت صنعتی تر شدن سوق پیدا کرد این سه استان به لحاظ ایجاد شهرک های صنعتی و بستر سازی صنعتی عقب تر ماندند.هرچند وضعیت استان گیلان به لحاظ داشتن شهرصنعتی رشت مطلوبتر بوده و توانست چند گام جلوتر از دو استان مازندران و گلستان باشد.
شاید به لحاظ جغرافیایی و اقلیمی قرار گرفتن این استان ها « گیل ماز گل » ( مخفف گیلان ؛ مازندران و گلستان ) در کمربند سبز طبیعی کناره های دریای کاسپین ؛ می توانست استدلال قطب گردشگری و کشاورزی را برای این مناطق توجیه پذیر کند ؛ اما آنچه از روند توسعه ی گردشگری و کشاورزی در این مناطق به چشم آمد چیز گرانبها و دندان گیری برای مردم منطقه نبود.
« گیل ماز گل » به لحاظ ساختاری و آب و هوایی طبیعتی دارد بسیار دلپذیر و هرکه از کنار گوشه ی کشور پهناور و با اقلیم های مختلف وارد این منطقه می شود ناخودآگاه شیفته ی منطقه شده و گیل ماز گل را سرشار از نعمت و ثروت می داند . اما آیا واقعیت همین است ؟بگذریم...
آشنایی با مبحث گردشگرپذیر بودن و کشاورزی بودن گیل ماز گل کمی ما را با واقعیت این منطقه آشنا می کند.
● بخش کشاورزی :
گیل ماز گل به لحاظ کشاورزی دارای شاخصه ی بسیار مثبتی است . برنج ؛‌چای ؛ مرکبات اصلی ترین محصولات گیل ماز و پنبه و گندم شاخص ترین محصولات گل هستند. اما آنچه در خصوص کشاورزی مازندران قابل ذکر است کشت چای ؛ برنج ؛ مرکبات به عنوان اصلی ترین تولیدات آن و وجود تولیدات کشاورزی مثل کیوی ؛ گندم ؛ جو ؛ گل گاوزبان ؛ فندق ؛گردو ؛ نخود ؛ لوبیا ؛ عدس ؛سیب زمینی ؛ سیب ؛ گیلاس ؛ علوفه ی تر ؛ سبزیجات و غلات دیگر را نام برد. در جنب این کار زنبورداری و تولیدات دامی و تولید کرم ابریشم را نیز می توان بدان ها اضافه نمود.
گیل ماز گل به لحاظ فقدان برنامه ریزی درست و حمایت دولت متاسفانه دارای کشاورزی صنعتی نبوده و به روش های سنتی تولید فراورده های کشاورزی را دنبال می کند. هرچند در سال های اخیر اصلاح نژاد بذرها توانست کمی از سنتی بودن صرف را کاهش دهد اما مکانیزه نبودن مراحل کاشت ؛ داشت و برداشت محصول کماکان آزاردهنده است.از این موضوع بدیهی و ساده اگر خواسته باشیم بی تفاوت بگذریم ؛ بحث دیگری که بسیار آزاردهنده است ؛ نه تنها فقدان حمایت دولت از کشاورزی و کشاورزان بلکه نمک ریختن بر زخم کشاورزان مهمتر از آن است که باید مورد توجه قرار گیرد.
درست در زمان برداشت محصول استراتژیکی مثل برنج ؛ واردات بی رویه و بدون حساب و کتاب برنج از یکسو و حذف عوارض گمرکی واردات این محصول ضربات جبران ناپذیری بر جامعه ی کشاورزان وارد کرده است.
چای محصول دیگری است که مانند دیگر فراورده های کشاورزی مورد بی مهری قرار گرفته است. در بدو ورود چای توسط کاشف السلطنه در سال ۱۲۷۷ ؛ سازمان چای در ایران بنا نهاده می شود و پس از یک قرن گسترش و کشت چای به ناگاه و با یک تصمیم غیر کارشناسی سازمان چای منحل می شود. واردات بی رویه ی چای خارجی از یکسو و حذف و مستعمل شدن کارخانجات کارخانجات چای موجود از طرف دیگر باعث زیان های مکرر باغداران چای و چایکاران شده است.
مرکبات موجود در گیل ماز از مدیریت نادرست دیگری رنج می برد که نبود کارخانجات صنایع تبدیلی و تکمیلی این فرآورده ها از اصلی ترین معضلات این بخش است. و اینگونه است که بارش برف سنگین زمستانی عده ی کثیری از کشاورزان منطقه را تا ورطه ی نابودی با خود برده است.
دیگر محصولات ریز و درشت که محلی از اعراب در سبد حمایت دولت در استان های گیل ماز گل ندارند و بدان ها پرداخته نمی شود.
● بخش گردشگری
مصیبت بارترین بخش زندگی مردم گیل ماز گل قرار گرفتن در سبد گردشگری است. فقدان برنامه ریزی اعم از مناسب و غیر مناسب در این بخش از یکسو و ناهماهنگی فرهنگی ایجاد شده در بخش گردشگری و گردشگر پذیری از دیگرسو اصلی ترین معضل این منطقه است.
فقدان نگرش صحیح به گردشگری به عنوان یک صنعت و ضعف های بی شمار گردشگرپذیری سنتی نیز از دیگر بلایای بجای مانده بر جان خسته ی مردم این خطه است.
نبود زیر ساخت های اولیه ی گردشگر پذیری مانند راه ؛ حتی زمینی و ترافیک و راهبندان های نفسگیر در ایام تعطیلات ؛ ضعف شدید در آبرسانی شهری و روستائی ؛ ضعف امکانات بهداشتی مناسب مانند داروخانه های شبانه روزی فعال و... و هزاران مشکل ریز و درشت دیگر مانند زهر کشنده در جان مردم رسوخ کرده است.
مصیبت بارتر از همه نگاه منفی مسوولان ارشد کشور به منطقه ی سرسبز شمال به عنوان یک منطقه منتفع است و این مناطق را محل خوشگذرانی حساب کرده و از توجه اندک نیز بدان غافل مانده اند.
همه ی این ها نوشته شد تا نکته ی ذیل بازگو شود که با این همه مصیبت موجود و نگاه منفی به صنعتی شدن منطقه ( که تا حدی هم معقول به نظر می رسد ) ؛ حرکت نمایندگان مردم مازندران در مجلس شورای اسلامی باعث تعجب است. مگر اینکه هدفی در پشت این تصمیمات نهفته باشد .
با نگاهی به جدول ذیل شاید موضوع کمی روشن شود:
-عزت اله یوسفیان ملا/ آمل/برنامه و بودجه
-علی کریمی فیروز جایی/ بابل/آموزش و تحقیقات
-محسن نریمان/ بابل/عمران
- مقداد نجف نژاد/ بابلسر و فریدونکنار/برنامه و بودجه
-احمد علی مقیمی/ بهشهر ،نکا و گلوگاه/ عمران
-ابوالفتح نیکنام/ تنکابن ورامسر/ صنایع و معادن
-سید رمضان شجاعی کیاسری/ ساری/فرهنگی
-علی اصغر یوسف نژاد/ ساری/صنایع و معادن
-سید علی ادیانی راد/ قائم شهر ، سواد کوه و جویبار/ انرژی
-عزت اله اکبری تالار پشتی/ قائم شهر، سواد کوه و جویبار/ صنایع و معادن
-احمد ناطق نوری/ نور و محمود آباد/اقتصادی
-انوشیروان محسنی بندپی/ نوشهر و چالوس/بهداشت ودرمان
با نگاهی به اسامی وسمت ها کاملا مشخص است که هیچ یک از نمایندگان محترم خطه ی سرسبز مازندران که طبق مصوبات اجرایی می تواند قطب گردشگری و کشاورزی باشد ؛ در این دو بخش عضو کمسیون مربوطه نشده اند.
حضور سه نماینده ی مازندرانی در کمسیون صنایع و معادن ؛ دو نماینده در کمسیون برنامه و بودجه و دو نماینده در کمسیون عمران معنا دار است.
آیا نمایندگان محترم می خواهند منطقه ی مازندران را صنعتی کنند ؟
آیا می توانند با همدلی از این مهم بر آیند ؟
آیا صنعتی شدن مازندران باعث نابودی طبیعت زیبای شمال نخواهد شد ؟
تکلیف قطب گردشگری و کشاورزی در منطقه چه خواهد بود ؟
چه کسی پیگیر مطالبات مربوط به این دو مهم ( کشاورزی و گردشگری ) در کمسیون های مجلس خواهد بود ؟
این ها سووالاتی است که زمان پاسخ آن را خواهد داد و کسانی که کمرشان زیر بار طاقت فرسای قطب کشاورزی و گردشگری خم تر خواهد شد ؛ مردم صبور منطقه اند.
انتظار می رود که نمایندگان حاضر در کمسیون صنایع و معادن ؛ عمران و برنامه و بودجه حداکثر تلاش خود را نه برای صنعتی کردن مازندران ؛ بلکه برای ایجاد مراکز صنعتی صنایع تبدیلی و تکمیلی بخش های مختلف کشاورزی منطقه که ساختار طبیعی منطقه را دستخوش تغییر نکند ؛ به کار گیرند. و در ایجاد صنعت گردشگری و گردشگرپذیری فعالانه وارد عرصه ی خدمت به جامه شوند.برای ادامه ی ساخت آزاد راه تهران - شمال از جان مایه گذارند.و ... باشد که از این ره توشه اندکی از معضل بیکاری و بی توجهی به کشاورزی و گردشگری منطقه کاسته شود

مهدی حلاجیان-رامسر

منبع : صنایع نیوز