بحران صدا، تهدید جدی سلامت تهرانی‌ها

از معضلات اساسی شهرهای بزرگ ایران یکی آلودگی صوتی است. تحقیقات جدید نشان می دهد در تهران میزان آلودگی صوتی به حدی رسیده است که ساکنان این شهرباید به تدریج به فکر تهیه وسایلی برای محافظت از گوش خود به هنگام حضور در سطح شهر باشند ، و یا بپذیرند که به تدریج شنوایی خود را از دست بدهند. آلودگی صوتی موضوع جدیدی برای تهران نیست و آنچه که باعث طرح مجدد موضوع نزد افکار عمومی شده ، هشدارهایی است که نهادهای متولی سلامت عمومی درباره بالارفتن میزان این آلودگی به مرتبه ای بالاتر از حد تحمل در تهران و پیامدهای آن می دهند. در تحقیقات شرکت کنترل کیفیت هوای تهران گفته می شود که عمده ترین عوامل ایجاد آلودگی صوتی در ایران، خودروها و موتورسیکلت ها هستند.
آلودگی صوتی یکی از مهمترین آلاینده های محیط زیست در نواحی شهری است که محصول توسعه و پیشرفت فناوری است. سر و صدا، یکی از معضلات اساسی دنیای امروز ما بوده و خیل عظیمی از افراد چه درمحیط کار خود و یا در محل زندگی از آزار ناشی از آن در مخاطره اند.
زندگی ماشینی سبب شده، انسان در محیطی پر استرس با منابع صدا و ارتعاش، همزیستی توام با ناراحتی را تحمل کند.
عوامل متعددی باعث ایجاد آلودگی صوتی می شوند که از آن جمله می توان به فعالیت های صنعتی، فعالیت های تجاری، پرواز هواپیماها، ترافیک جاده ای، ساخت و ساز، حرکت قطارها و. . . اشاره کرد و در عین حال بیشترین عامل موثر در ایجاد آلودگی صوتی در ایران خودروها و موتورسیکلت ها می باشند.
جهت بررسی آلودگی صوتی شهرها، در ایران استانداردهایی تدوین شده است که این استانداردها به دو دوره زمانی روز و شب تقسیم بندی می شود. بسته به کاربری منطقه مورد نظر (تجاری، مسکونی، مسکونی - تجاری، صنعتی) میزان استانداردها با هم متفاوت است.
به گزارش ایرنا و بر اساس نتایج اندازه گیری ها و مدل سازی هایی که توسط بخش سنجش و مدل سازی آلودگی صدا در شرکت کنترل کیفیت هوا صورت گرفته است، اکثر خیابان های شهر تهران دارای آلودگی صوتی بالاتر از (dB۷۰سیبل - واحد اندازه گیری صوت ) است و این حد برای منازل مسکونی و مراکز آموزشی و درمانی خارج از استاندارد می باشد.
در عین حال، انحراف از استاندارد سر وصدا در شب بیشتر از روز بوده که می توان علت آن را پائین تر بودن استاندارد صدا در شب ( برای منازل مسکونی ۴۵dB در شب) و همچنین تردد خودروهای سنگین در هنگام شب به علت محدودیت تردد آنها در روز دانست. کشورهای پیشرفته دنیا برای ساخت بناهایی که باید میزان سر و صدای پیرامون آنها دقیقا حساب شده باشد مانند مدارس و بیمارستان ها از نقشه های صوتی استفاده می کنند.
درحال حاضر در شهر تهران منطقه۱۰ شهرداری اولین منطقه ای بوده است که این نقشه های صوتی برای آن تهیه شده و به ترتیب مناطق ۱۱،۱۲،۶ ۹، و۱۰ خواستار تهیه این نقشه ها توسط واحد صوت شرکت کنترل کیفیت هوا بوده اند.
مطالعات علمی صورت گرفته نشان می دهد که در تهران منطقه۶ شهرداری از لحاظ آلودگی صوتی در صدر مناطق دیگر شهر قرار دارد، و به ترتیب منطقه پر سر و صدای شهر تهران شامل مناطق ،۶ ،۱۰ ،۱۱ ،۱۲ ،۷ ،۱۳ ،۳ ،۱۹ ۱۸و۲ هستند که با توجه به تعداد و سرعت خودروها در این مناطق، مقدار کیلومتر پیمایش خودروها و توزیع نوع آنها، در هر منطقه و میزان اتوبان های موجود این تقسیم بندی انجام شده است. همان طور که اشاره شد یکی از معضلات زندگی امروز در کلان شهرها علاوه بر آلودگی هوا، آب و خاک آلودگی صوتی است. تحقیقات دانشگاهی نشان می دهد که آلودگی صوتی شایع ترین علت کاهش شنوایی عصبی اکتسابی بالغین است.
این بیماری هنگامی که به گوش آسیب رسانید ، دیگر قابل درمان نیست ولی قابل پیشگیری است.
آلودگی صوتی همچنین منشا بسیاری از بیماری های روحی وروانی شناخته شده است بدین صورت که باعث تحریک سیستم اعصاب مرکزی ، تاثیر بر سیستم غده هیپوفیزوآدرنال ،ایجاد اختلالات هورمونی و عدم سلامت می شود و هنگامی که باعث کاهش شنوایی شود ، شخص نمی تواند به راحتی با افراد اجتماع ارتباط برقرار کند و این خود باعث کاهش کیفیت زندگی و سلامت روانی او می شود و باری را بر دوش اجتماع و جامعه می گذارد واصولا سر و صدای زیاد و آلودگی صوتی نوعی عامل استرس زای بیولوژیک دانسته می شود که نه تنها بر سیستم شنوایی ، بلکه بر کل بدن انسان اثر می گذارد. آلودگی صوتی بر اثر ارتعاش مولکول های هوا و تغییرات مداوم فشار، به وجود می آید.
این امواج به صورت طولی در هوا منتشر شده و در محدوده فرکانسی معینی می تواند به وسیله گوش قابل درک باشد. بنابراین امواج صوتی شکلی از امواج مکانیکی هستند که به صورت امواج طولی منتشر شده و ضمن برخورد با گوش، احساس شنیدن را ایجاد می کنند.
امواج مکانیکی می توانند به صورت فرکانس های متفاوت در محیط منتشر شوند، اما محدوده فرکانس های قابل درک برای انسان بین۲۰ تا ۳۰ هزار هرتز می باشد.
امواج کمتر از۲۰ هرتز را مادون صوت و امواج بیش از ۲۰هزار هرتز را فراصوت می گویند.
سروصدا یا آلودگی صوتی را می توان به صورت صدای ناخواسته ای دانست که موجب بر هم زدن آرامش در زمان استراحت و یا تمرکز افراد در حین انجام کار می شود، به همین دلیل صدای موسیقی نیز اگر در یک موقعیت و زمان نامناسب اجرا شود ، به عنوان منبع آلودگی صوتی در نظر گرفته می شود.
آلودگی صوتی خصوصیات بالینی مشخصی ندارد که بتوان آن را از بقیه بیماری های گوش که باعث کاهش شنوایی عصبی می شوند ، جدا کرد و تشخیص آن از راه گرفتن شرح حال و محل کار فرد ومعاینه و آزمایش های شنوایی سنجی مقدور است.
همه افراد در معرض آلودگی صوتی می توانند تحت اثرات مخرب آن قرار بگیرند. با این همه، تحقیقات دانشگاهی نشان می دهد که اصولا دستگاه شنوایی عصبی بعضی افراد آسیب پذیرتر از دیگران است.
مثلا در افرادی که موهای بور دارند این حساسیت و آسیب پذیری بیشتر از افرادی است که موهای سیاه دارند و یا به طور کلی دستگاه عصبی شنوایی در سیاه پوستان کم تر از سفید پوستان نسبت به آلودگی صوتی آسیب پذیر است.
گروه های شغلی شامل راهنمایان باند فرودگاه ، کارگران مته کار ، آهنگران ، نجاران ، کارگرانی که در کارخانه های ریسندگی و بافندگی و یا چاپ خانه های دارای ماشین های با سر و صدای زیاد کار می کنند ، شکارچیان ، افراد نظامی ، موسیقی دان ها و یا کسانی که دائما از دستگاه واکمن با صدای بلند استفاده می کنند ، بیشتر از دیگران در معرض آسیب های جدی به سیستم شنوایی خود قرار دارند.
مشکل آلودگی صوتی در اکثر شهرهای صنعتی و بزرگ جهان از جمله در کلان شهرهای ایران مانند تهران، اصفهان،تبریز و مشهد به عنوان یکی از مهم ترین معضلات زیست محیطی تلقی می شود.
تحقیقات انجام شده در شرکت کنترل کیفیت هوای تهران و مرکز اطلاعات علمی و تخصصی حمل و نقل و ترافیک نشان می دهد که هیاهو و دغدغه های زندگی ماشینی، ناراحتی های جسمی و روحی شهروندان کلان شهرها را منجر می شود که عوارض جسمی، روحی و روانی ناشی از سروصدای ترافیکی در مقایسه با انواع دیگر بسیار زیان بارتر است.
این مسایل باعث شده است که جهان امروز برای مبارزه با این معضل هزینه های هنگفتی را صرف نماید.
آلودگی صوتی اثرات مخرب بسیاری بر سلامت انسان و حتی حیوانات و گیاهان دارد. ساده ترین و ملموس ترین عارضه ای که صدای آزاردهنده برای انسان به ارمغان می آورد، کاهش قدرت شنوایی است.
از دیگر اثرات نامطلوب ترازهای صوتی روی انسان می توان به سر درد و سرگیجه، سوء هاضمه، یبوست، زخم معده و روده، خارش و آلرژی پوستی، ناراحتی های عصبی، تنگی عروق، افزایش فشار خون، سکته قلبی، کم شدن میزان فراگیری به ویژه در کودکان و اختلال در روند خواب اشاره کرد.
یکی از بزرگترین عوامل ایجادکننده اضطراب در افراد، سر و صدا است.
مواجهه زیاد با تراز صدای بالا در صنعت، باعث ایجاد عصبانیت و تحریک در عکس العمل فرد می شود.
اعتقاد بر این است که سرو صدا یکی از عوامل مستقیم بیماری های روحی است و نیز ممکن است سرعت یا شدت پیشرفت یک ناهنجاری روحی را بیشتر کند.
سر و صدای زیاد براساس مطالعات مرکز اطلاعات علمی و تخصصی حمل و نقل وترافیک همچنین می تواند یکی از عوامل سقط جنین باشد.
سر و صدا باعث ایجاد استرس در مادران می شود، این استرس رگ های رحم را که مسوول تهیه و رساندن مواد غذایی و اکسیژن به جنین هستند، منقبض می نماید، لذا نوزادان اغلب با کاهش وزن به دنیا می آیند وهمین تحقیق نشان می دهد که آلودگی صوتی درحیوانات می تواند باعث خونریزی های گوش، سقط جنین ، بی اشتهایی، کاهش شیر و کوتاه شدن طول عمر آنها شود.

منبع : روزنامه جوان