خانم خوب، آقای خوب و یک فیلم نسبتاً خوب

آنونسن تبلیغاتی فیلم انعکاس باعث شده بود تا منتظر دیدن فیلمی باشم که با لحنی مبتذل به خیانت چند همسر به یکدیگر می پردازد و حس ورود به سینما برای دیدن این فیلم به قول معروف قلم را برای یک «نقد جانانه» تیز کنم اما صوت قرآن درابتدایی ترین لحظات فیلم کمی تردید را در ذهنم ایجاد کرد .اصولاً داستان انعکاس به صورتی طراحی شده است که با مهارت خاص مخاطب را در مسیر قصه با خود همراه می کند به طوری که او نیز به طور متوالی پی به قضاوت های عجولانه خود می برد و در مواجهه با اصل رخدادها شگفت زده می شود.
انعکاس در واقع داستان زوج جوانی است که در مسیر زندگی خود یکباره درمرحله آزمون وفاداری قرار می گیرند.
تماشاگر فیلم در ابتدا با دیدن حضور غیرمتعارف نسیم (مهناز افشار) در کنار سینا (حمید گودرزی) و سپس اصرار وی برای عدم اطلاع همسرش (کامبیز دیرباز) از این رابطه مجاب می شود که نسیم؛ به همسر خود خیانت کرده است اما خصوصیات نسیم و حتی رابطه اعتقادی محکمی که با خدای خود دارد مانع از این می شود که او را محکوم کرده و منتظر اطلاع شهروز (همسرش) از ماجرا و مجازات نسیم باشد تا جایی که مخاطب فیلم دل به دلشوره های نسیم داده و در طول این مدت با نگرانی وی همراه می شود.
با اطلاع شهروز از ماجرای همراهی همسرش و سینا ورق داستان برگشته و نسیم که از طرف همسرش طرد شده است اتفاقات صورت گرفته در داستان را توسط نامه ای که برای شهروز می نویسد از منظری دیگر روایت می کند و روشن می سازد که ملاقات نسیم و سینا که سالها پیش در دانشگاه هم دوره بوده اند و حتی سینا به نسیم علاقه مند هم بوده است در فرودگاه کاملاً اتفاقی صورت گرفته است و نسیم به دلیل عدم حضور شهروز در فرودگاه ناخواسته مجبور می شود تا سوار بر ماشین سینا مسیر فرودگاه تا منزل را همراه او باشد. و درست در همین لحظه شکل دیگری از این نوع همراهی دراصفهان اتفاق می افتد،شهروز نیز به دلیل عدم حضور شریک کاری خود مجبور می شود حضور نماینده وی را که زنی بی بند و بار است تحمل کند.
حضور نسیم در کنار سینا و شهروز در کنار فرشته (شهره قمر) با تمام خودداری های نسیم و شهروز درانتها به حرمت شکنی سینا و فرشته می انجامد که نسیم با درگیری (منجر به شکسته شدن سر سینا) و شهروز با ترک فرشته در میان راه این امتحان وفاداری با سربلندی بیرون می آیند و رضا کریمی انعکاس این وفاداری را در صحنه ای که هر دو چمدان های سفید خود را در دست داشته و به سمت خانه می روند به زیبایی به تصویر کشیده است.
اما کارگردانی این داستان پرپیچ و خم نیز دارای پستی ها و بلندی های بسیاری است. در کنار داستانی که سعی شده تا عاری از ابتذال باشد متاسفانه نوع پوشش، چهره و گاهاً رفتار بازیگران باعث شده است تا روند کلی فیلم دچار انحراف از این مسیر شود.
پوشش زن ها دراین که فیلم خوشبختانه در هیچ کدام از سکان ها زننده نیست متاسفانه قابل قبول نیز نیست. رضا کریمی در جاهایی که نیازی به پوشش نامناسب نداشت با غفلت، از ارزش فیلم خود کاسته است.
مثلاً نیازی نبود که پرستار های بیمارستان با آرایش های نامتعارف و آستین های تا مفرغ بالازده نشان داده شوند. یا اینکه چرا باید ظاهر و نوع پوشش نسیم، فرشته و همسر سینا به یک شکل ارایه شوند در حالی که دارای خصوصیاتی کاملاً متفاوت هستند.
اما در مورد رفتار غیرعادی فرشته قضاوت کمی سخت است و در واقع به بن بستی قدیمی خواهیم رسید که سال هاست اصحاب نقد ارزشی را در فکر فروبرده است. سوالی قدیمی که بالاخره چگونه می توان برای نشان دادن زنی گناه کار و مفسده از انتشار فساد و ابتذال پرهیز کرد؟ ماموریت فرشته در داستان کشیدن شهروز به فساد است تا با این روش شریک وی بتواند از او باج خواهی کند اما کاراکتر فرشته با بازی شهره قمر خود در این فیلم گاهاً باعث حضور فساد شده است و در ناگزیری رضا کریمی برای نشان دادن چنین کاراکتری با ظاهر و رفتار غیرعادی شکی نیست اما احساس می شود که پیازداغ این ماجرا کمی بیش از از حد شده است تا جایی که در برخی از موارد حرمت پرده سینما و حریم شعور مخاطب شکسته می شود و همین باعث می شود تا از ارزش های فیلم انعکاس که کم هم نیست کاسته شود. در مقابل متانت و اعتقاداتی که در شخصیت نسیم لحاظ شده قابل تحسین است.
اما اگر بخواهیم به انعکاس از دیدگاه فنی نگاه کنیم باز هم پستی بلندی های زیادی را خواهیم دید.
در کنار تیتراژ ساده و زیبای فیلم و بازی هنرمندانه بازیگران به خصوص کامبیزدیرباز می توان به مواردی اشاره کرد که از کیفیت کار کاسته اند.
از جمله این موارد «فلاشبک ها» و یا صحنه های بازگشت به رخدادها است. بسیار عجیب است که در بسیاری از این صحنه ها از آن چه به عنوان اصل ماجرا به مخاطب ارایه شده است امانتداری نشده است و صحنه های روایتی جدید با اصل خود دارای تضاد زیادی است مثلاً در ابتدای فیلم سینا در پایین تخت بی هوش افتاده است در حالی که روایت صحنه زخمی شدن سینا در طبقه پایین اتفاق می افتد. حتی گاهاً دیالوگ ها هم متفاوت می شود برای مثال صحنه ای که نسیم می خواهد از بیمارستان خارج شود و با مامور انتظامی مواجه می شود در صحنه ای کاملاً متفاوت با صحنه روایت صورت می گیرد و این از کارگردانی مثل رضا کریمی بعید است.
با کنار هم قرار دادن تمام نکات مثبت و منفی «انعکاس» می توان گفت این فیلم تا حد زیادی توانسته است مناسبات مختلف را رعایت کرده و به فیلمی نسبتاً مناسب تبدیل شود.
این در حالی است که در سینمای امروز که بنیان خانواده و وفاداری همسران نسبت به یکدیگر به فراموشی سپرده می شود این چنین فیلم هایی می تواند تا حد زیادی امیدوارکننده باشد.

م. منادا

منبع : روزنامه جوان