جمعه, ۱۰ فروردین, ۱۴۰۳ / 29 March, 2024
مجله ویستا


شاهدان Les Témoins


شاهدان  Les Témoins
▪ کارگردان: آندره تشینه.
▪ فیلمنامه: لوران گویو، آندره تشینه، ویویان زینگ.
▪ موسیقی: فیلیپ سارد.
▪ مدیر فیلمبرداری: ژولین هیرش.
▪ تدوین: مارتین جیوردانو.
▪ طراح صحنه: میشله آبه-وانیه.
▪ بازیگران: میشل بلان[آدرین]، امانوئل بئار[سارا]، سامی بوجیلا[مهدی]، ژولی دپاردیو[ژولی]، سوهان لیبریو[مانو]، کنستانس دال[ساندرا]، لورنزو بالدوچی[استیو].
▪ ۱۱۲ دقیقه.
▪ محصول ۲۰۰۷ فرانسه.
▪ نام دیگر: The Witnesses.
▪ نامزد خرس طلای جشنوراه برلین، برنده جایزه بهترین بازیگر مرد نقش مکمل/سامی بوجیلا و نامزد جایزه بهترین کارگردانی و بهترین بازیگرین تازه کار/یوهان لیبریو.
▪ ژانر: درام.
سال ۱۹۸۴، پاریس. آدرین دکتری میانه سال با مانو پسر همجنس خواه جوان که به تازگی از شهرستان آمده تا با خواهرش زندگی کند، برخورد و عاشق او می شود. سارا نویسنده ای که با مهدی افسر پلییس ازدواج کرده و به تازگی از او صاحب فرزندی شده، با آدرین دوست است. آدرین مانو را به پلاژ سارا برده و با آنها آشنا می کند. مانو و مهدی برای شنا به دریا می روند، و در پی واقعه ای مهدی جان مانو را از غرق شدن نجات می دهد.
در بازگشت به پاریس، مانو به مهدی ابراز علاقه کرده و به زودی رابطه ای میان آن دو شکل می گیرد. مانو شغلی در خارج از پاریس یافته و آدرین را ترک می کند. او اکثر روزهایش را با مهدی می گذراند تا اینکه شبی آدرین خشمگین به سراغ او رفته و ماجرا را می فهمد. اما کشف هولناک دیگری نیز می کند: مانو به بیماری تازه ای که ایدز نام گرفته مبتلا شده است. مانو خود را از چشم مهدی پنهان کرده و آدرین شروع به انجام آزمایش های مختلف روی او می کند. اما راه چاره ای نیست و مانو اندک اندک می پذیرد که با مرگ روبرو شود. همزمان رابطه مهدی و سارا نیز رو به تیرگی می گذارد و سارا نیز درمی یابد که احساس مادری در او چندان قوی نیست. مهدی از آزمایش ها سالم بیرون می آید و مانو نیز مدتی بعد می میرد. مهدی و سارا نزد هم بازمی گردند و آدرین نیز دوست پسر تازه ای به نام استیو پیدا می کند...
● چرا باید دید؟
آندره تشینه متولد ۱۹۴۲ والانس دآژن، پیرنه فرانسه است. یکی از مهم ترین فیلمسازان پس از موج نوی فرانسه که به نسل دوم منتقدانی که فیلمسازی پیشه کردند، تعلق دارد. او نیز از کایه دو سینما آغاز کرده و پا جای پای کسانی چون تروفو، گودار و شابرول گذاشته است.
تشینه بعد از تحصیل در ایدک با دستیاری ژاک ریوت آغاز کرد و خیلی زود از یک منتقد جدی به فیلمسازی جدی تبدیل شد. فیلم های او که به مصائب زندگی معاصر اشاره داشت، خیلی زود توانست جایگاهی ویژه نزد تماشاگران و همکاران سابق او پیدا کند. او با دومین فیلمش شهرستانی فرانسوی که ترکیب از کمدی سیاه، درام عاشقانه و نوستالژی با تاثیراتی از برشت بود، داستان زندگی خانواده ای شهرستانی ار اوایل قرن تا دوران نهضت مقاومت و سرانجام قیام مه ۱۹۶۸ را بازگو کرد که بسیاری آن را با فیلم امبرسون های باشکوه ولز مقایسه کردند. باروکو در ۱۹۷۶ درامی جنایی بود که قدرت قصه گویی و فصاسازی او را به نمایش گذاشت و تمایلش به سورئالیسم را آشکار کرد. دهه ۱۹۸۰ دهه شکوفایی تشینه بود. ابتدا قرار ملاقات و سپس، صحنه جنایت و بیگناهان از راه رسیدند. قرار ملاقات تنها فیلم او بود که از میان ۷ فیلم کارنامه اش که نامزد نخل طلای کن شد، آن را به چنگ آورد.
اما نویسندگان بزرگ سینمایی اوج کارهای او دهه ۱۹۹۰ و فیلم های فصل محبوب من، نی های وحشی و دزدان می دانند که همگی از زندگی واقعی الهام گرفته بودند و کاترین دونوو سهمی انکار ناپذیر در شکل گرفتن برخی از آنها داشت. فیلم های تشینه بی تعارف برای افراد بالغ ساخته می شوند واین بلوغ نه تنها از نظر عرف رایج که سن را در نظر دارد، بلکه ازجهت روحی را شامل می شود. به همین خاطر تماشاگری که به دنبال سرگرمی است، فیلم های او را جذاب نخواهد یافت. چون حادثه ای از نوع معمول در آنها رخ نمی دهد. شاهدان یکی از بهترین نمونه های سینمای تشینه است. فیلم داستانی را در حد فاصل ژوئن ۱۹۸۴ تا ژوئن ۱۹۸۵ بازگو می کند و به شکلی اپیزودیک که با روزهای خوش آغاز شده، به جنگ رسیده و با بازگشت مجدد تابستان بار دیگر به آرامش بازمی گردد. تشینه شیفته فصل هاست و زندگی را نیز چون سال به فصل ها تقسیم می کند. زندگی انسان ها نیز بهار و تابستان و خزانی دارد و از این رو لحنی مناسب آن نیز اختیار می کند.
تابستان فصل رمانتیسم و کمدی است و زمستان فصل اندوه و تراژدی. روزهایی که در آن آدم ها و در این فیلم پاریسی ها با دوستی، خشم، جدایی، مرگ، آرامش، بیماری و ... آشنا و دست و پنجه نرم می کنند. اما موضوع اصلی فیلم ایدز است و اغراق نخواهد بود بگوییم که سینمای اولین کشوری که واکنش هایی جدی در برابر این طاعون قرن نشان داد، سینمای فرانسه بود. سینمایی که یکی از با استعدادترین فیلمسازانش به نام سیریل کولار قربانی همین بیماری شد و تنها فیلمش شب های وحشی نیز حدیث نفسی یگانه بود.
اما امروز با گذشت دو دهه و کاسته شدن از مهابت این پدیده[نه از میان رفتن و مهار کامل آن] تشینه بار دیگر به سراغ آن رفته و این بار ایدز بهانه ای زیبا برای پرداختن به زندگی و انتخاب های چند انسان است. او انگشت بر روی اولویت های اشخاص در زندگی شخصی می گذارد، اما هیچ کس را به خاطر انتخاب های ظاهراً غلطش نیز سرزنش نمی کند. سارا احساس مادرانگی ندارد و خود را بیشتر وقف نوشتن رمان کرده، مهدی نیز شیفته شغل خویش است و زمانی که با مانو رابطه برقرار می کند بیشتر یک تنوع طلب جنسی است. بر خلاف آدرین پا به سن گذاشته که عشقی افلاطونی به مانو دارد و در پایان هر چند محبوبی تازه اختیار می کند اما هدفی والا در زندگی یافته و آن مبارزه با ایدز است. طبیعتاً دیدن دوستانی چنین ناهمگون که در آغاز و پایان فیلم به راحتی کنار هم قرار می گیرند و ساعت های خوشی را نیز با هم می گذرانند، تنها در سینمای فرانسه ممکن است که روابط پیچیده عاشقی، جنسی، عاطفی دستمایه اصلی فیلمسازان آن است.
تشینه همچون فیلم های قبلی خود این بار نیز درامی گیرا با شخصیت های متعدد خلق کرده که آن چنان که از نام فیلم برمی آید باید شاهدان دوره ای سیاه و تاریک در زندگی بشر و فرانسوی ها باشند. آن چه فیلم در نزد تماشاگر برمی انگیزد حس اضطرار در مبارزه با این بیماری است. اما از گفتن درست روایت خود و پرداخت شخصیت ها آنی غافل نمی شود. تماشاگر هر چند با آدرین همدلی بیشتری دارد، اما در پایان نمی تواند هیچ کدام را بر دیگری ترجیح دهد. همه به یک اندازه خوب و بد هستند. حتی شخصیت های فرعی مانند خواهر مانو یا روسپی که در همسایگی آنها زندگی می کند نیز از چشم تیزبین تشینه دور نمی ماند. فیلم با آوازی یکسان آغاز و پایان می یابد. زندگی نیز تکرار خوشایندی است که تنها امید به آن رنگ می دهد. تشینه این را خوب می داند و با زیبایی آن را به تصویر می کشد. اما فراموش نمی کند که مخاطرات پنهان آن را با موسیقی بسیار زیبای فیلیپ سارد کهنه کار در بطن زندگی روزمره جاسازی کند. فراموش نکنیم زندگی یکنواخت روزمره می تواند آبستن خطرات مهلک باشد. شاهدان فیلمی در شهادت یک دوران است، فیلم شجاعانه، خوش ساخت و فکر شده که اگر دریچه دل های تان را باز می کنید می تواند به راحتی وارد آن شود!
امیر عزتی
منبع : موج نو


همچنین مشاهده کنید