بررسی مرگ های به دنبال جراحی های اورژانس و انتخابی (الکتیو) ارجاع شده به سازمان پزشکی قانونی کشور در سال های ۱۳۸۱-۱۳۸۰

● زمینه و هدف:
یکی از وظایف پزشکی قانونی، بررسی مرگهای حین عمل جراحی یا مدت کوتاهی پس از آن و یا در حین اعمال تشخیصی تهاجمی یا بیهوشی است.
● روشها:
این مطالعه بر روی ۴۰۰ متوفی که به دنبال جراحی (پس از معاینه و کالبدگشایی و آزمایشات سم شناسی) به سازمان پزشکی قانونی کشور ارجاع شده بودند انجام گرفت.
● یافته ها:
بیشتر مرگها (۲۱%) در گروه سنی ۲۹-۲۰ سال و در مردان (۸۴%) رخ داده بود. خونریزی زیر سخت شامه (۳۴.۸%) شایعترین علت عمل جراحی بود و خونریزی اپیدورال (۱۱.۸%)، پارگی کبد و احشای داخل شکمی و پارگی روده در ردیف های بعدی قرار داشتند. در ۹۱.۸% موارد، فوت به دنبال اعمال جراحی اورژانس و در ۸.۲ درصد به دنبال اعمال جراحی انتخابی (الکتیو) رخ داده بود. بیشترین فراوانی فوت در جراحیهای اورژانس مغز و اعصاب (۵۸%) و جراحی های عمومی (۳۳.۶%) بود. بیشترین فراوانی فوت در جراحی های انتخابی مغز و اعصاب (۴۵.۵%) و جراحی های ارتوپدی (۳۰.۳%) بود. بیشترین موارد مرگ در موارد اورژانس و انتخابی به ترتیب در ۶۸.۹ درصد و ۶۰.۶ درصد موارد در مراکز درمانی دولتی به وقوع پیوسته بود. در این مطالعه تنها ۱۴ مورد (۳.۵%) فوت حین عمل جراحی رخ داده بود. در ۸۴.۳% مورد فوت به دنبال صدمات اجسام سخت، ۵.۵% به دنبال صدمات اجسام تیز و برنده و ۱۰.۲% به دنبال بیماری اولیه رخ داده بود. در مجموع شایعترین علت مرگ ضربه مغزی به دنبال صدمات اجسام سخت بود (۴۹%).
● نتیجه گیری:
در این مطالعه علت اصلی عمل جراحی، خونریزی بین پرده های مغزی بود (۴۴.۶%)، اما در مطالعات مشابه خارجی بیشترین علت عمل جراحی، بیماریهای دستگاه گوارش و بیماریهای قلبی و عروقی بود که احتمالا بالا بودن آمار تصادفات در ایران در این اختلاف موثر است. در این مطالعه فقط در ۹ درصد موارد، علت فوت عوامل جراحی و بیهوشی بود در حالیکه در مطالعات مشابه خارجی در ۲۹.۲ درصد موارد، مرگ به علت عوامل جراحی و بیهوشی رخ داده بود. این مساله می تواند به علت عدم ارجاع متوفی برای اتوپسی و بررسی های بیشتر باشد.

میترا اخلاقی
فخرالدین تقدسی نژاد
حمید صدیقی آخا
فرهاد رضوانی

منبع : پایگاه اطلاعات علمی