سرمایه گذاری مستقیم خارجی و جایگاه ایران در منطقه

سرمایه گذاری به عنوان یکی از مسایل عمده اقتصادی مطرح بوده و برای ایجاد و تداوم رشد اقتصادی، تشکیل سرمایه در هر کشوری ، به ویژه در کشورهای در حال توسعه از اهمیت خاصی برخوردار است . در جامعه جهانی تنها کشورهایی حرفی برای گفتن خواهند داشت که توان فنی و تولیدی بالایی داشته باشند و برای این امر ، سرمایه قابل ملا حضه ای لازم است . از این رو استفاده از منابع مالی خارجی به عنوان مکمل منابع داخلی ، ضروری به نظر می رسد . تامین مالی از طریق سرمایه گذاری مستقیم خارجی علاوه بر رفع کمبود سرمایه ،ابزار مناسبی برای دستیابی به تکنولوژی مدرن و استفاده از ماشین آلات و تجهیزات با فناوری جدید است . ولی باید توجه داشت که جذب سرمایه گذاری مستقیم خارجی منوط به شناسایی عوامل موثر بر آن و ایجاد تغییرات مناسب در آنهاست .
● مقدمه
یکی از اهداف اقتصاد کلان ، رشد و توسعه اقتصادی است . بر همین اساس ، دستیابی به رشد و توسعه اقتصادی هدفی است که تمامی دولتها و برنامه ریزان اقتصادی در جهان بر آن تاکید دارند از طرفی در تمامی نظریات والگوهای رشد ، سرمایه به عنوان موتور محرکه و عامل قوی برای رشد و توسعه اقتصادی در نظر گرفته شده است .
روش سرمایه گذاری مستقیم خارجی یکی از مهمترین کانال های انتقال تکنولوژی بشمار می‏آید. انتقال تکنولوژی توسط سرمایه گذاری مستقیم خارجی (FDI)، معمولاً زمانی به وقوع می‏پیوندد که یک یا چند شرکت چند ملیتی در امر انتقال سرمایه و مهارت های فنی، مدیریتی و بازاریابی، به یک کشور خارجی از طریق شعبه‏هایش در آن کشور فعالیت می‏نماید. ذکر این نکته لازم است که شرکتهای چند ملیتی می‏توانند تمام، حداکثر یا حداقل مالکیت شعبه‏هایشان را در کشور خارجی عهده دار باشند. از آنجایی که منابع تکنولوژی جهانی عمدتا در اختیار شرکتهای چند ملیتی می‏باشد، سرمایه گذاری مستقیم که توسط آنها صورت می‏پذیرد، نقش مهمی در انتقال تکنولوژی به کشورهای در حال توسعه ایفا می‏نماید. با این حال شرکتهای چند ملیتی معمولاً به خاطر انتقال تکنولوژی نامناسب و دانش فنی مورد نیاز برای جذب تکنولوژی خارجی به کشورهای در حال توسعه به شرایط محلی، مورد انتقاد قرار می‏گیرند. بحث در این است که سرمایه‏گذاری خارجی بیشتر به کشورهایی جریان می‏یابد، که خصوصیاتی نظیر نیروی کار ارزان و ماهر و وفور منابع طبیعی داشته باشند. اهمیت سرمایه گذاری خارجی به کشورهای در حال توسعه، در طول سالها افزایش پیدا کرده است.
در ایران نیز با توجه به عدم کارایی سرمایه ، به دلیل عدم استفاده از تکنولوژی روز ، استفاده از ماشین آلات کهنه و قدیمی در جریان تولید و همچنین نرخ رشد جمعیت حدود ۴ درصدی در دهه ۶۰ ، و بازسازی ویرانی های ناشی از جنگ از یک طرف ، و همسویی و همپایی با روند شتابان رشد اقتصادی در جنوب شرق آسیا از طرف دیگر ، نیاز به انجام سرمایه گذاری ، به مراتب بیش از سایر کشورها احساس می شد .در دوره جاری نیز ایران برای رقابت با بازار جهانی مجبور به بهبود در کیفیت تولید و کاهش قیمت محصولات است که این نتیجه حاصل نخواهد شد جز اینکه با مشارکت سرمایه گذاری های خارجی بتوانیم قدرت نسبی رقابت در بازار جهانی را کسب کنیم.در این دهه نیز با وجود جمعیت ۷۰ میلیون نفری ایران و با توجه به اینکه اکثر این جمعیت از جوانان هستند و موج دوم رشد جمعیتی نیز در انتظار ایران خواهد بود از یک سو برای پاسخگویی به ایجاد اشتغال و نیازهای این طیف جوان جمعیتی الزاما به کمک و سرمایه خارجی نیاز داریم و از سوی دیگر برای مقابله با موج دوم جمعیتی که در چند سال آینده انتظار می رود در ایران رخ دهد و برای پاسخگویی به نیاز های مصرفی این جمعیت نیاز مبرم به صنایع گوناگون داریم تا بیش از این به تولیدات خارجی و واردات ومحصولات دیگر کشورها وابسته نشویم .

حسن دلیری