خدا کند تهران نلرزد...

به این سوال پاسخ دهید: اگر کار آواربرداری از یک ساختمان‌ ۷ طبقه در پایتخت بیش از ۳۵ ساعت به طول انجامد، و در نهایت هم ۱۷ کشته روی دست شهر بماند، حساب کنید در صورت وقوع زلزله‌ای در کلانشهر تهران که سال‌هاست زنگ خطر آن‌ به صدا درآمده، آواربرداری شهری ۱۲ میلیونی چند ماه طول می‌کشد، چند نفر ساعت‌ها و روزها بدون هوا و غذا زیر خروارها خاک زنده به گور می‌شوند و چند شهروند زنده از زیر آوارها نجات می‌یابند؟
ریزش ساختمان ۷ طبقه سعادت‌آباد طی هفته گذشته، اگرچه درس‌های فراوانی به مردم و مسوولان داد و حقایق، نواقص و کوتاهی‌های بسیاری را روشن کرد، اما یک نکته مهم و حساس دیگر را نیز آشکار ساخت که شاید مسئولان اجرایی و مردم، آنچنان که باید آن را جدی نگرفتند و آن نیز این بود که ما همچنان در عملیات آواربرداری و امدادرسانی به حادثه‌دیدگان در شرایط اضطرار با مشکلات و کمبودهای جدی مواجه هستیم.
اگرچه در این گزارش، قصد متهم کردن کسی را نداریم اما ۳۵ ساعت زمان، آن هم برای آواربرداری یک ساختمان ۷ طبقه و بیرون کشیدن زخمی‌ها و کشته‌ها از زیر خروارها خاک، شاید در نگاه اول به دلیل شرایط بحرانی و ضرورت دقت و انجام کار تخصصی در آواربرداری کاملا طبیعی و منطقی به نظر برسد اما اگر فرض کنیم حتی یکی از این ۱۷ نفر هم در این ۳۵ ساعت طلایی زیر خروارها خاک همچنان زنده بوده و برای نجات از زیر آوارها ثانیه‌شماری می‌کرده است، آن وقت است که اهمیت عنصر زمان در شرایط اضطراری همچون وقوع زلزله کاملا آشکار می‌شود.
این یک واقعیت است که ما هنوز آمادگی رویارویی با شرایط بحران و امداد‌رسانی را نداریم در حالی که تخصص، تجربه و مهارت لازم نیروهایی که عملیات آواربرداری محل حادثه و امدادرسانی به حادثه‌دیدگان را برعهده دارند، خود ضرورتی مهم و انکارناپذیر در شرایط بحران است که نباید بسادگی از کنار آن گذشت.
یکی از نکات حائز اهمیت در شرایط بحران، بحث به کارگیری نیروهای متخصص و حرفه‌ای و در یک کلام کاربلد است تا بتوان با بهره‌گیری از آنها عملیات آواربرداری و امداد و نجات حادثه‌دیدگان را به نحو صحیحی مدیریت و هدایت کرد.
البته به نظر می‌رسد در این زمینه هنوز با کاستی‌ها و نواقص بسیاری مواجهیم که ریزش ساختمان ۷ طبقه سعادت‌آباد و بیش از ۳۵ ساعت عملیات آواربرداری و امداد و نجات، مصداقی روشن بر این ادعاست.
برخوردار نشدن از برخی امکانات و تجهیزات مورد نیاز برای آواربرداری و امدادرسانی به حادثه‌دیدگان از یک سو و فقدان نیروهای ویژه آموزش‌دیده و متخصص و حرفه‌ای که آموزش‌ها و مهارت‌های امدادرسانی‌شان هرازگاه بر اساس آخرین استانداردهای آموزشی روز دنیا در این خصوص به‌روز شده باشد، همه از جمله مواردی است که اتلاف وقت و طولانی شدن عملیات امداد و نجات را در شرایط بحران رقم می‌زنند.
● مقایسه نکنید
اما مدیرعامل سازمان آتش‌نشانی شهر تهران در گفتگو با خبرنگار <جام‌جم> با تاکید بر این‌که نباید فروریختن ساختمان ۷ طبقه سعادت‌آباد با خطر وقوع زلزله احتمالی در تهران را با یکدیگر مقایسه کرد، در خصوص طولانی شدن عملیات آواربرداری در این حادثه می‌گوید: این اتفاق در کشور کاملا بی‌سابقه بود که ناگهان تمام طبقات یک ساختمان به صورت عمودی تخریب شود و چنین مورد مشابهی فقط در کشور ترکیه برای یک ساختمان ۹ طبقه رخ داده بود، اما به هر حال با امکاناتی که داشتیم تمام تلاشمان را کردیم که در کوتاه‌ترین زمان ممکن عملیات آواربرداری انجام شود.
وی می‌افزاید:‌اما این‌که چرا عملیات آواربرداری نزدیک به ۳۵ ساعت طول کشید، باید گفت تعدادی کارگر زیر آوارها بودند که باید از زنده یا مرده آنها مطمئن می‌شدیم و دیگر این که کار شناسایی باید به کمک سگ‌های آموزش‌دیده و دستگاه‌های زنده‌یاب انجام می‌شد تا می‌توانستیم آواربرداری را انجام دهیم.
● سوله‌های مدیریت بحران‌
با در نظر گرفتن شرایط خاص شهر تهران و این‌ که خطر وقوع زلزله در پایتخت همواره به دلیل موقعیت جغرافیایی آن دور از انتظار نیست، بر این اساس مدیریت شهری چند سالی است که عملیات اجرایی احداث سوله‌های مدیریت بحران در سطح مناطق مختلف شهر تهران را در دستور کار خود قرار داده است.
این سوله‌ها قرار است به تمام امکانات و تجهیزات موردنیاز امدادرسانی در شرایط بحران مجهز باشند ، به طوری که شهروندان بتوانند هنگام وقوع زلزله در این پایگاه‌ها اسکان داده شوند تا شرایط به وضعیت عادی بازگردد. همچنین این سوله‌ها به گونه‌ای طراحی شده که در شرایط عادی از آنها به عنوان مجموعه‌های ورزشی و تفریحی برای استفاده عموم شهروندان مورد بهره‌برداری قرار گیرد.
تاکنون بسیاری از مناطق شهر تهران به این سوله‌ها مجهز شده‌اند و به گفته مسوولان مرکز مدیریت بحران شهر تهران، قرار است شهر تهران به ۱۲۰ سوله مدیریت بحران برای شرایط اضطراری تجهیز شود. درخصوص وضعیت شهر تهران در شرایط بحران و هنگام وقوع زلزله و فرصت‌ها و تهدیدهای پیش‌رو، ضرورت آمادگی و ارائه آموزش‌های تخصصی لازم برای آواربرداری و امدادرسانی به حادثه‌دیدگان و همچنین آخرین وضعیت سوله‌های مدیریت بحران شهر تهران با مرکز مدیریت بحران شهرداری تهران تماس گرفتیم تا بتوانیم گفتگویی با دکتر مازیار حسینی، رئیس این مرکز داشته باشیم اما متاسفانه امکان این گفتگو فراهم نشد.
● اگر تهران بلرزد؟
کارشناسان معتقدند خطر وقوع زلزله در تهران همیشه جدی است و سال‌هاست که زنگ خطر آن به صدا درآمده، پس لازم است مسوولان با پذیرش این واقعیت و نقاط ضعف موجود و شناسایی نقاط قوت از هم‌اکنون به فکر آمادگی برای شرایط بحران باشند، چرا که پس از وقوع حادثه دیگر دست به کار شدن برای رفع مشکلات و کاستی‌ها معنایی نخواهد داشت و آن وقت است که دیگر باید در انتظار فاجعه‌ای انسانی برای شهر تهران باشیم.

منبع : روزنامه جام‌جم