تجارتی گمنام به نام معاملات اینترنتی

پول رایج اینترنتی اولین بار توسط یک محقق ایرانی به نام رضا امیری اختراع شد که این پول در حال حاضر در کشورهای مطرح استفاده می شود و امکان تقلب در این پول وجود ندارد و بانک مرکزی ایالات متحده امریکا پشتوانه آن را تامین کرده است.
گفته می شود بالاترین سطح درآمد اینترنتی مربوط به اروپا و پایین ترین سطح درآمدی مربوط به کشورهای آسیایی است که ایران از جمله این کشورها محسوب می شود. در حالی که ارقام تجارت اینترنتی در اروپا بالغ بر ۴/۱ میلیارد دلار، امریکا ۲/۲ میلیارد دلار، کشورهای شرق آسیا مشترکاً ۷/۱ میلیارد دلار و کشورهای غرب آسیا ۳۶۰ میلیون دلار را نشان می دهد.
یک سایت تحقیقاتی در این خصوص رقم معاملات اینترنتی ایران را در چند سال گذشته نزدیک به ۱۰۰ هزار دلار اعلام کرده است حال آنکه مبنای ورود به لیست تجارت جهانی داشتن رقم سالانه یک میلیون دلار است.
تجارت الکترونیکی تاکنون در سرتاسر جهان ۸ میلیون فرصت شغلی به وجود آورده که بیشترین آنها مربوط به کشورهای کانادا، امریکا و استرالیا می شود.
ایران با داشتن ۶۰ درصد جمعیت جوان و جویای کار و با ۵/۲ میلیون نفر بیکار در راه آموزش و ایجاد شغل از طریق اینترنت کمرنگ عمل کرده در حالی که آمار منتشره از کشورهای دیگر نشان می دهد در سال های آینده مشاغل جدیدی شکل خواهد گرفت که متکی به فناوری پیشرفته کامپیوتری است و ایران در این زمینه با ضعف آموزشی مواجه است.
استقبال بیش از ۷۰ درصد از مردم کشورهای توسعه یافته از خرید معاملات اینترنتی چشم انداز جدیدی از بازار جهانی در آینده را خبر می دهد. این در حالی است که هنوز ایران در رسیدن به جایگاه مورد قبول خود راهی بس دراز در پیش دارد.
عدم آشنایی با فرهنگ اینترنت، آشنا نبودن با نرم افزارهای تجارت در اینترنت، جذب مشتری، تامین کالاها به صورتی که اطلاعات مربوط به کالا به روز باشد، حمل و نقل کالا باکیفیت مناسب و مساله پرداخت را می توان از مشکلات تجارت الکترونیکی در ایران دانست.
مطمئناً زیرساخت ها و استانداردهایی از قبیل وجود سیستم بانکی روان و دقیق، وجود قوانین گمرکی مالی مناسب، امنیت اطلاعات با قانون کپی رایت، تطابق مقررات مالی ملی و بین المللی، پذیرش اسناد الکترونیکی در محاکم و دعاوی و خطوط پرسرعت اینترنتی در کشورها از جمله الزامات حداقلی تجارت الکترونیکی به شمار می آیند که ایران فاصله بسیاری تا تحقق این امور دارد.
در سال های اخیر تحولات عظیمی در روابط اقتصادی بین افراد، شرکت ها و دولت ها به وجود آمده است. معاملات تجاری بین افراد، شرکت ها و دولت ها به سرعت از حالت سنتی خود یعنی مبتنی بر اسناد و مدارک کاغذی خارج شده و به سوی انجام معاملات از طریق سیستم های الکترونیکی یا تجارت الکترونیکی پیش می رود.
تجارت الکترونیکی به دلیل سرعت، کارایی، کاهش هزینه ها و بهره برداری از فرصت ها عرصه جدیدی را در رقابت جهانی گشوده است تا آنجا که گفته می شود عقب افتادن از این سیر تحول نتیجه یی جز جداماندن از عرصه تجارت جهانی نخواهد داشت.
● تجارت الکترونیکی و تاریخچه آن در یک نگاه
تجارت الکترونیکی به طور کلی به خرید و فروش محصولات یا خدمات از طریق سیستم های الکترونیکی نظیر اینترنت و شبکه های کامپیوتری اطلاق می شود. تجارت الکترونیکی هم اکنون در جهان به اشکال مختلفی انجام می گیرد و فرآیندهای مختلفی را در بر می گیرد که می توان از میان آنها به انتقال الکترونیکی وجوه، مدیریت زنجیره تامین، بازاریابی اینترنتی، پردازش آنلاین تراکنش ها، تبادل الکترونیکی اطلاعات(EDI)، سیستم های مدیریت کالا و سیستم های خودکار جمع آوری اطلاعات اشاره کرد.
در تجارت الکترونیکی، حداقل بخشی از چرخه معاملات از طریق وب انجام می گیرد، اگرچه این فرآیندها می توانند گستره وسیعی از فناوری ها نظیر ای میل را در برگیرند.
با وجودی که خرید و فروش موارد مجازی نظیر دسترسی به محتوا در وب سایت درصدی از تجارت الکترونیکی را به خود اختصاص می دهد اما بخش عمده یی از تجارت الکترونیکی نیز شامل تبادل کالا می شود.
● بازار الکترونیکی و معاملات اینترنتی
فضای بازار الکترونیکی نمونه یی مجازی از بازارهای فیزیکی است. بازار الکترونیکی یک بازار کامل با تعداد بسیار زیادی فروشنده و خریدار از سراسر جهان است که از اطلاعات کافی و به روز درباره بازار و محصولات برخوردار است. وجود واسطه ها در این فضا نیز ضروری است. چنین بازارهایی کاملاً رقابتی و مفیدند و برخلاف بازارهای فیزیکی به محدوده خاصی ختم نمی شوند.
فضای بازارهای الکترونیکی باحذف برخی واسطه ها در برخی کالاها ، هزینه های حمل کالا را حذف کرده، اما به واسطه های دیگری از قبیل تضمین کننده های مدارک و اسناد تجاری، مکان های الکترونیکی برای تضمین کیفیت خدمات، واسطه های مخصوص چانه زدن و انجام معاملات نیاز دارد که تمام اینها هزینه ها را افزایش می دهند.
برای آگاهی از روش های معاملات بازرگانی از طریق اینترنت باید از چگونگی انجام آنها مطلع شد. انواع معاملات اینترنتی با شیوه های متفاوتی انجام می گیرند، اما همه آنها مشخصات مشترکی دارند که به شرح زیر است؛
▪ ایجاد اعتماد؛
در معاملات اینترنتی، به دلیل عدم دیدار فروشنده و خریدار، موضوع اعتماد و جلب اطمینان بین دو طرف بسیار مشکل و پیچیده تر از دنیای واقعی است. در معاملات فیزیکی، فروشنده در صورت نیاز می تواند کارت شناسایی مشتری را شخصاً کنترل کند، اما در اینترنت چنین امکانی وجود ندارد و جالب اینکه وضعیت برای خریدار هم به همین منوال است. معلوم نیست صاحب صفحه وب یا یک فروشگاه اینترنتی تا چه حد در دنیای فیزیکی قابل دسترس است. از این رو در معاملات اینترنتی، ایجاد اعتماد متقابل بین فروشنده و مشتری الزامی است.
▪ مذاکرات برای معامله؛
تعیین مشخصات کالای مورد معامله و قیمت آنها در موارد خرده فروشی اهمیت چندانی ندارد زیرا نمونه کالا و قیمت آن توسط مشتری بررسی شده و به توافق رسیده است. این امر در دنیای واقعی آسان است اما در تجارت الکترونیکی به روش های خاصی برای اطمینان بخشیدن به آنچه مشتری سفارش می دهد و آنچه فروشنده توزیع می کند، نیاز است.
▪ پرداخت و توافق؛
در فروشگاه واقعی، هر معامله به محض پرداخت وجه توسط خریدار به پایان می رسد. سپس خریدار می تواند فروشگاه را همراه با کالای خریداری شده ترک کند. در معاملات اینترنتی، خریدار باید به ارسال کالا توسط فروشنده اعتماد کند، مگر اینکه کالای مورد معامله از نوع دیجیتالی باشد که همان لحظه از طریق شبکه قابل توزیع است.
یکی از روش های جلوگیری از مشکلات خرید در اینترنت این است که اعتماد نسبت به فروشندگان از طریق خریدهای زیاد و تکرار معاملات جلب شود یا اینکه از کارت اعتباری متعلق به شرکت های بزرگ و معتبر استفاده شود که مشکلات خریدهای شبکه یی را تضمین کند.
▪ روش های پرداخت و تبدیل ارزها؛
پرداخت پول در دنیای مجازی، محدود به روش های خاص است که فروشنده از قبل آنها را تعیین می کند. بیشتر مواقع، فروشگاه های اینترنتی تمام روش های پرداخت در اینترنت را پشتیبانی نمی کنند. از سوی دیگر برای خریداران اینترنتی نیز امکان استفاده از همه روش های پرداختی وجود ندارد و از این رو نسبت به دنیای واقعی، محدودیت های بیشتری در زمینه پرداخت دارد.
برای این منظور پول الکترونیکی، چک های الکترونیکی و کارت های اعتباری در نظر گرفته شده است. با پول های الکترونیکی در اینترنت می توان به صورت ناشناس معامله کرد. فناوری امضای دیجیتال نیز شبیه چک های شخصی قابل تایید هستند. از آنجا که نیازی به محدود کردن ارزها یا روش های پرداخت یک ارز خاص نیست، تبدیل ارزهای بین المللی و انتقال آنها می تواند به طور مجازی و به صورت آنی صورت بگیرد.
▪ کالاها و توزیع آنها؛
در تجارت الکترونیکی کالاها به صورت فیزیکی یا دیجیتالی هستند. توزیع کالاهای فیزیکی از طریق شبکه غیرممکن است اما توزیع کالاهای غیرفیزیکی از قبیل نرم افزار، آموزش و کتاب های دیجیتالی و بسیاری خدمات دیگر از طریق اینترنت امکان پذیر است. با این امکان هم سرعت انتقال افزایش یافته و هم اینکه هزینه توزیع کاهش می یابد.
اما در مورد کالاهای فیزیکی این امر کمی پیچیده تر می شود. فروشنده مایل است اطمینان حاصل کند که در جریان انتقال کالا، شخص ثالث به صورت غیرقانونی آن را مورد استفاده غیرمجاز قرار دهد. از طرف دیگر نیز خریدار مایل است مطمئن شود که کالای خریداری شده همان کالایی است که انتخاب کرده است.
● امنیت معاملات اینترنتی
از آنجا که اینترنت یک فضا با سیستم باز است، از همین رو مساله امنیت در آن بسیار مهم جلوه می کند. می توان گفت که مهم ترین عامل افزایش اعتماد مردم به وب سایت ها امنیت اطلاعات است و بدیهی است بدون وجود امنیت هیچ خریدار یا فروشنده یی وارد سیستم نمی شود.
از آنجا که اطلاعات در نقاط بسیاری در اینترنت آسیب پذیر هستند، باید ابزار امنیتی مناسبی در فرآیند های مختلف انتقال اطلاعات وجود داشته باشد.
به طور مثال رایانه های واسطه یی موسوم به مسیریاب یا روتر وجود دارند و زمانی که داده ها از شبکه داخلی یک سازمان وارد اینترنت می شوند، آنها را دستکاری می کنند تا سیستم مطمئن شود داده ها به مقصد نهایی مورد نظر تحویل خواهند شد.
یک محیط تجاری شبکه یی باید فراتر از انتقال ساده اطلاعات پرداخت و دریافت پول باشد. گرچه اطلاعات پرداخت معمولاً تنها بخشی از انتقال است که باید به طور ایمن انجام شود، بعضی سیستم ها روش های ضمانت اطلاعات از قبیل ارسال دستور العمل ها، عرضه قیمت ها و دیگر اطلاعات را از طریق امضای دیجیتالی نیز ارائه می کنند. ایمنی فراتر از رمز کردن اطلاعات سفارش کالاست، با این حال برای محافظت در مقابل جرائمی که از سوی خطاکاران تجاری در مسیرهای شبکه ممکن است رخ دهد، مفید و ضروری است.
عموماً راهکارهای تجاری که برای انتقال اطلاعات و عملیات مستقیماً استفاده از اینترنت را توصیه می کنند، آن اطلاعات را با برخی روش های رمزگذاری حفاظت می کنند. عملاً بزرگ ترین تهدید در مقابل نقل و انتقالات از طریق اینترنت، سرقت اطلاعات مربوطه است. داده هایی که با استفاده از روش های قوی و مناسب رمز گذاری می شوند در مقابل این سرقت ها مصون می مانند.
مبادلات باید با استفاده از کارت های اعتباری پیاده سازی شوند. بیشتر مردم با دستگاه های مخصوص کارت خوان در فروشگاه هایی که کارت اعتباری قبول می کنند، آشنایی دارند. این دستگاه انتقال دهنده اطلاعات پرداخت به یک شرکت تسویه کننده کارت های اعتباری است که آن شرکت پس از پردازش سریع اطلاعات از طریق ارسال کد مخصوص، رسمیت آن پرداخت یا کارت اعتباری را اعلام می کند.

نسترن صائبی

منبع : روزنامه اعتماد