دردسری به نام زباله‌های الکترونیکی

در رویا تصور کنید شهرمان را که در آن تمامی زباله‌ها به روش بسیار بهداشتی تفکیک و بازیافت می‌شود تا آنجا که در کنار سطل‌ها مخصوص تفکیک زباله‌های تر و خشک، سطل‌های را نیز برای جمع‌آوری زباله‌های الکترونیکی اختصاص داده‌اند که از طریق آن مردم می‌توانند سیستم‌های قدیمی خود را در این جایگاه‌ها قرار دهند که از آنها به روش مطلوب و درستی استفاده شود. اما اگر از رویا فاصله بگیرم با این حقیقت تلخ روبه‌رو می‌شویم که هنوز در کشو ما روش جمع‌آوری و بازیافت زباله‌های خانگی دچار کاستی‌های شدیدی است که متاسفانه در چندماه گذشته این مشکل چندین برابر شده است که به نوعی مسئولین این ماجرا را به جیره بندی بنزین و خروج اجباری کارگران افغان از کشور ارتباط داده‌اند. به هرحال مشکل از هر کجا نشات گرفته باشد در مجموع شاهد آن هستیم که در اکثر نقاط پایتخت گاهی اوقات زباله‌ها روزها در معابر باقی مانده‌اند که علاوه بر تولید یک منظر نه چندان چشم‌نواز از نظر بهداشتی نیز برای شهروندان مشکلاتی را به همراه داشته است در چنین فضای که جمع‌آوری و بازیافت زباله‌‌های خانگی دچار کاستی‌های بسیار شدیدی است به نظر می‌رسد جمع‌آوری زباله‌های الکترونیکی یک مبحث ناآشنا به حساب آید و این در حالی است که قانون جمع‌آوری و بازیافت تجهیزات الکترونیکی و الکتریکی در بسیاری از کشورها به طور جدی پیگیری می‌شود.
● یک بازیافت خطرناک
پیشرفت روزافزون علم و تکنولوژی که به مدد آن انواع و اقسام دستگاه‌های الکترونیکی را در اختیار مردم قرار می دهد این روزها در کنار راحتی استفاده از چنین دستگاه‌های معضلی را نیز به نام زباله‌های الکترونیکی به وجود آورده است. معضلی که رفته رفته تبدیل به یک فاجعه خواهد شد چرا که زباله‌های کامپیوتری و الکترونیکی جزو زباله‌های خطرناکی به شمار می‌روند که سال‌ها در طبیعت باقی می‌مانند و این نکته موجب آن شده است که بازیافت این نوع زباله‌ها در سال‌‌های اخیر مورد توجه اکثر کشورها قرار گیرد. در همین رابطه گفته می‌شود یک قانون جدید واردکنندگان و تولیدکنندگان کالاهای الکترونیکی در انگلیس را مسئول بازیافت تولیداتشان می‌شناسد و به نوعی آنها را مسئول اجرای این قانون می‌داند.
قانون زباله‌های تجهیزات الکترونیکی و الکتریکی (‪ (WEEE‬بازیافت زباله‌های الکترونیکی به میزان ‪۴‬ کیلوگرم‌به ازای هر نفر را الزامی می‌سازد. به موجب این قانون تولیدکنندگان موظفند بودجه طرحهای بازیافت را تامین کنند و خرده‌فروشان خدمات بازپس‌گیری را ‬در اختیار مشتریان قرار دهند.
قرار بود این قانون در ماه اوت سال ‪ ۲۰۰۵‬اجرایی شود، اما به علت بروز مشکلات مهمی به تاخیر افتاد. زباله‌های الکترونیکی که شامل دستگاههای پی‌سی، کنسول بازی، مایکروویو و ماشین لباسشویی و... را در برمی‌گیرند امروزه به عنوان سریعترین منبع تولید زباله در اتحادیه اروپا شناخته شده‌اند . تولیدکنندگان انگلیسی هر ساله ‪ ۱/۲‬میلیون تن زباله الکترونیکی تولید می‌کنند که بیشتر آنها راهی محلهای تخلیه زباله می‌شوند.
مدیر فروش یکی از شرکت‌های معتبر کامپیوتری در خصوص این قانون می‌گوید، در گذشته تمام هم و غم تولیدکنندگان دستگاههای الکترونیکی، تولید و فروش کالاها به مشتریان بود. اکنون این شرکتها ناچارند به سرنوشت کالاهای خود پس از فروش بیندیشند. قانون ‪ WEEE‬با شروع سال جدید وارد کتاب قانون شده است و براساس آن خرده فروشان کالاهای الکتریکی ملزمند خدمات رایگان بازپس‌گیری براساس نظیر به نظیر ارایه کنند، یا در بودجه گسترش مراکز جمع آوری ‪ قانون زباله‌های تجهیزات الکترونیکی و الکتریکی (‪ (WEEE ‬مشارکت کنند.
شرکت Comet‬که یکی از بزرگترین خرده فروشان کالاهای الکتریکی انگلیسی به شمار می‌آید نیز جزو شرکتهایی است که بودجه ارتقای تاسیسات بازیافت محلی را تامین می‌کند. مدیرعامل این شرکت این قانون را ابتکاری مثبت دانسته که سبب می‌شود امکان بازیافت زباله‌های الکتریکی برای مشتریان به روش بسیار آسانی صورت بگیرد.
این قانون همچنین تولیدکنندگان را ملزم می‌کند به یکی از ‪" ۳۷‬طرح رعایت اصول توسط تولیدکنندگان" که در انگلیس دایر است بپیوندند. این طرح‌ها تحت نظارت سازمان حفاظت محیط زیست قرار دارد از طرف شرکتها مبادرت به جمع‌آوری و بازیافت زباله‌های الکترونیکی می‌کند.
یک مسئول شرکت هیولت پاکارد(‪(HP‬ نیز می‌گوید،مسئولیت ما براساس میزان فروش برآورد می‌شود. میزان فروش شرکتها به سازمان حفاظت محیط زیست اعلام و این سازمان فروش کلی تولیدکنندگان بزرگ را محاسبه کرده و درصد مسئولیت هر شرکت را مشخص می‌کند. اما قانون اتحادیه اروپا، فاقد مشوق‌هایی است که در ژاپن به تولیدکنندگان ارایه می‌شود. در ژاپن در مقابل تولیدکنندگان، رویکرد فردی‌تر اعمال می‌شود. در این شیوه، شرکت ‪ HP‬مسئول فروش و بازیافت تمام کالاهای الکترونیکی نیست و فقط مسئولیت تجهیزات ‪ HP‬را بر عهده دارد. این شیوه مزایای زیست محیطی دیگری نیز دارد. بیشترین تاثیر زیست محیطی در ساخت کالاها مربوط به مرحله طراحی است. اگر طراحی کالاها طوری باشد که در پایان عمر کالا بازیافت آنها بهتر شود مزایای اقتصادی نیز دربردارد. قانون ‪ WEEE‬قرار است در سال ‪ ۲۰۰۸‬بازنگری شود. چهار سال قبل اتحادیه اروپا در مورد اجرای قانونی برای حل مشکلات فزاینده زباله‌های الکترونیکی به توافق رسید.
برنامه محیط زیست سازمان ملل سال گذشته پیش از برگزاری "کنفرانس جهانی زباله‌های خطرناک" در کنیا اعلام کرد سالانه ۲۰تا ‪ ۵۰‬میلیون تن زباله الکترونیکی در جهان تولید می‌شود.رایانه‌ها، تلفن‌های همراه و برخی دستگاهها که چند ماه پس از تولید بلااستفاده می‌مانند ، سهم آنها در بین زباله‌های شهری در کشورهای توسعه یافته، به سرعت در حال افزایش است. با دانستن این آمار و ارقام این سئوال به ذهن می‌رسد که در کشورهای پیشرفته غیر از اجبار قانون بازیافت کالاهای الکترونیکی از چه روش‌های دیگری استفاده می‌شود که برای پاسخ بد نیست به گزارش شبکه فعالان زیست محیطی بازل با عنوان صادرات خطر زباله‌های صنعتی در آسیا اشاره کرد.
در این گزارش آمده است که ۵۰ تا ۸۰ درصد از زباله های الکترونیکی گردآوری شده برای بازیافت در ایالت متحده امریکا به برخی کشورهای درحال توسعه همانند چین، هند، پاکستان صادر شده‌اند. این امر محیط زیست این کشورها و نیز مردان، زنان و کودکان محلی در این مناطق را درمعرض انواع مواد سمی قرار داده است.
بنا براین گزارش‌، مراکز بازیافت در کشورهای درحال توسعه به مراکز تامین مواد برای صادرات زباله مبدل شده اند. در این مراکز کالاهای الکترونیک در شرایطی بسیار نامنظم و ناایمن بازیافت شده و مورد استفاده مجدد قرار می گیرند. به طور مثال در شهرهایی همانند گویا در چین، دیدن صحنه‌هایی چون سوزندان مواد پلاستیکی و انواع سیم‌ها یا ایجاد کوره‌های ذوب فلزات بازیافتی در فضای باز امری کاملا عادی است. در این مراکز وانها و انواع ظروف دیگر انباشته از اسید، برای جداسازی طلا در کناره رودخانه‌ها به چشم می‌آید و نیز باطری‌ها و لوله‌های سربی که حاوی تشعشات مضری است و در مونیتور‌ها و تلویزیون‌ها به کار می‌روند، با و جود پراکنده شدن انواع مواد خطرناک مانند سرب، درنهایت کالاهایی هستند که ارزش تجاری چندانی ندارند و به قیمتی بسیار ارزان عرضه می شوند. در این مراکز گلوله‌های پودر جوهر مورد استفاده در چاپگرها با دست از یکدیگر جدا می‌شوند که ابرهایی از غبار این پودر‌های مضر در هوا منتشر می‌کند در حالی که کارگران شاغل در این مراکز نیز عمدتا زنان و کودکانی هستند که بدون ماسک یا هر وسیله ایمنی دیگر به این فعالیت‌های گماشته شده‌اند. به دلیل همین فعالیت‌ها، آبهای زیرزمینی شهر گویای چین چنان آلوده شده‌اند که اخیرا مسئولین ناچار شده اند آب آشامیدنی این شهر را از مناطقی دیگر در فاصله ۳۰ کیلومتری این شهر حمل کنند.
● هیچ کس مسئول نیست
عمر کوتاه تجهیزات کامپیوتری از یک طرف و تنوع طلبی مردم به استفاده از تجهیزات الکترونیکی جدید سبب شده است که رفته رفته بحث زباله‌های الکترونیکی به مشکل بزرگ دنیا بدل شود اما به راستی تولید تجهیزات الکترونیکی به سادگی صورت می‌گیرد که بخواهیم برای بازیافت آن کار جدی انجام ندهیم طبق یک تحقیق انجام شده گفته می‌شود برای ساخت یک مانیتور ساده علاوه بر مواد اولیه مورد نیاز در حدود ۲۴۰ کیلوگرم سوخت،۲۲ کیلو گرم مواد شیمیایی،۱۵۰۰ لیتر آب نیاز است و با توجه به این مسئله به نظر می‌رسد استفاده مجدد از وسایل کامپیوتری می‌تواند تا حد زیادی در مصرف مواد طبیعی صرفه‌جویی به وجود آورد. به گفته بسیاری از کارشناسان بازیافت بهترین راه برخورد با زباله‌های الکترونیکی خصوصا تجهیزات کامپیوتری است. چرا که یک کامپیوتر قدیمی را که دیگر قابل ترفیع نباشد را می‌توان به طور کامل بازیافت کرد و این بازیافت در تمامی قطعات صورت می‌گیرد قطعاتی همچون شیشه‌مانیتور‌، پلاستیک کیس،مس موجود در منبع تغذیه، فلزات گران قیمت به کار رفته در مدارات، مودم یا منابع تغذیه و همه و همه می‌توانند بازیافت شوند اما در کشور ما در خصوص زباله‌های الکترونیکی چه اقداماتی صورت گرفته است. باقر بحری رئیس‌کمیسیون سخت‌افزار نظام صنفی رایانه‌ای در خصوص پاسخ به این سئوال به ایرنا گفته است، در‭ ‬ایران‭ ‬بیش‭ ‬از‭ ‬‮٤‬‭ ‬میلیون‭ ‬رایانه‭ ‬از‭ ‬دور‭ ‬خارج‭ ‬شده‭ ‬وجود‭ ‬دارد‭ ‬و‭ ‬این‭ ‬در‭ ‬حالی‭ ‬است‭ ‬که‭ ‬نه‭ ‬سازمان‭ ‬بازیافت‭ ‬و‭ ‬نه‭ ‬محیط زیست‭ ‬هنوز‭ ‬هیچ‭ ‬برنامه‌ای‭ ‬برای‭ ‬جمع آوری‭ ‬و‭ ‬بازیافت‭ ‬زباله‌های‭ ‬الکترونیکی‭ ‬ندارند وبا‭ ‬توجه‭ ‬به‭ ‬این‭ ‬که‭ ‬هر‭ ‬رایانه‭ ‬رومیزی‭ ‬دارای‭ ‬‮٣٢‬‭ ‬درصد‭ ‬پلاستیک،‭ ‬نزدیک‭ ‬به‭ ‬‮٧‬‭ ‬درصد‭ ‬سرب،‭ ‬‮٤١‬‭ ‬درصد‭ ‬آلومینیوم،‭ ‬‮٦١٠٠/٠‬درصد‭ ‬طلا،‭ ‬‮٠٢‬‭ ‬درصد‭ ‬آهن،‭ ‬‮٩٨١/٠‬درصد‭ ‬نقره‭ ‬و‭ ‬مقادیری‭ ‬فلزات‭ ‬سنگین‭ ‬و‭ ‬خطرناک‭ ‬مانند‭ ‬کادمیوم،‭ ‬جیوه‭ ‬و‭ ‬آرسنیک‭ ‬است،‭ ‬می‮ ‬توان‭ ‬محاسبه‭ ‬کرد‭ ‬بازیافت‭ ‬‮٤‬‭ ‬میلیون‭ ‬رایانه،‭ ‬به‭ ‬جداسازی‭ ‬چه‭ ‬حجم‭ ‬عظیمی‭ ‬از‭ ‬عناصر‭ ‬ارزشمند‭ ‬و‭ ‬عناصر‭ ‬خطرناک‭ ‬خواهد‭ ‬انجامید‭ ‬که‭ ‬می‮ ‬تواند‭ ‬علاوه‭ ‬بر‭ ‬صرفه‭ ‬اقتصادی،‭ ‬جلوی‭ ‬خطرات‭ ‬زیست محیطی‭ ‬را‭ ‬نیز‭ ‬بگیرد‮ بنابراین ‬دفن‭ ‬یا‭ ‬سوزاندن‭ ‬این‭ ‬زباله‌ها‭ ‬سبب‭ ‬ورود‭ ‬عناصر‭ ‬سنگین‭ ‬به‭ ‬آب‌های‭ ‬زیرزمینی‭ ‬و‭ ‬گازهای‭ ‬سمی‭ ‬به‭ ‬محیط زیست‭ ‬می‌ ‬شود‮ ‬ ‬در‭ ‬سطح‭ ‬دنیا‭ ‬به‭ ‬لزوم‭ ‬تفکیک‭ ‬زباله‌های‭ ‬الکترونیکی‭ ‬از‭ ‬دیگر‭ ‬زباله‌ها‭ ‬اهمیت‭ ‬جدی‭ ‬داده‭ ‬می‌‌‬شود‭ ‬ولی‭ ‬متاسفانه‭ ‬وجود‭ ‬مشکلات‭ ‬متعدد‭ ‬در‭ ‬تفکیک‭ ‬و‭ ‬بازیافت‭ ‬زباله‌های‭ ‬خطرناک‭ ‬در‭ ‬ایران‭ ‬مانع‭ ‬طرح‭ ‬مسائلی‭ ‬همچون‭ ‬زباله‌های‭ ‬الکترونیکی‭ ‬می‌‬شود‮.‬
رئیس‭ ‬کمیسیون‭ ‬سخت افزار‭ ‬نظام‭ ‬صنفی‭ ‬رایانه‌ای‭ ‬معتقد‭ ‬است‮:‬‭ ‬باید‭ ‬برنامه‌هایی‭ ‬برای‭ ‬استفاده‭ ‬مجدد‭ ‬از‭ ‬قطعات‭ ‬از‭ ‬دور‭ ‬خارج‭ ‬شده‭ ‬تدوین‭ ‬کرد؛‭ ‬به‭ ‬عنوان‭ ‬مثال‭ ‬از‭ ‬قطعات‭ ‬و‭ ‬مدارهای‭ ‬الکترونیکی‭ ‬در‭ ‬کارگاه‌های‭ ‬آموزشی‭ ‬و‭ ‬مدارس‭ ‬برای‭ ‬افزایش‭ ‬توان‭ ‬مهارت‭ ‬و‭ ‬یادگیری‭ ‬بهره‭ ‬برد‮.‬‭ ‬به‭ ‬این‭ ‬طریق‭ ‬شاید‭ ‬بتوان‭ ‬جلوی‭ ‬هدر‭ ‬رفتن‭ ‬بخش‭ ‬زیادی‭ ‬از‭ ‬سرمایه‭ ‬ملی‭ ‬را‭ ‬گرفت‮.‬‭ ‬چون‭ ‬قطعات‭ ‬الکترونیکی‭ ‬دارای‭ ‬عمر‭ ‬طولانی‭ ‬و‭ ‬پرهزینه‭ ‬است‭ ‬و‭ ‬می‮ ‬توان‭ ‬از‭ ‬آنها‭ ‬حتی‭ ‬در‭ ‬ساخت‭ ‬اسباب بازی ‭نیز ‬استفاده‭ ‬کرد‮.‬
بحری،‭ ‬در‭ ‬ادامه‭ ‬تصریح‭ ‬می‮ ‬کند‮:‬‭ ‬عمر‭ ‬مفید‭ ‬رایانه‌ها‭ ‬در‭ ‬دنیا‭ ‬‮٣‬‭ ‬سال‭ ‬است‭ ‬ولی‭ ‬ما‭ ‬به‭ ‬ناچار‭ ‬از‭ ‬آنها‭ ‬بیشتر‭ ‬استفاده‭ ‬می‮ ‬کنیم‮.‬‭ ‬یکی‭ ‬از‭ ‬مسائلی‭ ‬که‭ ‬باعث‭ ‬از‭ ‬دور‭ ‬خارج‭ ‬شدن‭ ‬رایانه‌ها‭ ‬می‮ ‬شود،‭ ‬ورود‭ ‬مداوم‭ ‬نرم افزارها‭ ‬و‭ ‬برنامه‌های‭ ‬به‭ ‬روزی‭ ‬است‭ ‬که‭ ‬رایانه های‭ ‬مدل‭ ‬پایین‭ ‬قادر‭ ‬به‭ ‬اجرای‭ ‬آنها‭ ‬نیست‮.‬‭ ‬به‭ ‬عبارت‭ ‬دیگر‭ ‬به‭ ‬ظاهر‭ ‬عمر‭ ‬رایانه‭ ‬به‭ ‬پایان‭ ‬رسیده‭ ‬است،‭ ‬در‭ ‬حالی‭ ‬که‭ ‬از‭ ‬بسیاری‭ ‬قطعات‭ ‬و‭ ‬اجزای‭ ‬آن‭ ‬می‮ ‬توان‭ ‬استفاده‌های‭ ‬مفید‭ ‬دیگری‭ ‬کرد‮ اما ‭ ‬متاسفانه‭ ‬ما‭ ‬برای‭ ‬استفاده‭ ‬مجدد‭ ‬از‭ ‬رایانه‌های‭ ‬از‭ ‬دور‭ ‬خارج‭ ‬شده‭ ‬هیچ‭ ‬برنامه‌ای‭ ‬نداریم؛‭ ‬حتی‭ ‬بسیاری‭ ‬از‭ ‬اداره‌ها‭ ‬و‭ ‬سازمان‌ها‭ ‬به‭ ‬این‭ ‬وسایل‭ ‬به‭ ‬چشم‭ ‬زباله‭ ‬هم‭ ‬نگاه‭ ‬نمی‮ ‬کنند‭ ‬و‭ ‬بخش‭ ‬عظیمی‭ ‬از‭ ‬اداره‭ ‬و‭ ‬سازمان‭ ‬را‭ ‬به‭ ‬انبار‭ ‬کردن‭ ‬این‭ ‬نوع‭ ‬رایانه ها‭ ‬اختصاص‭ ‬داده اند‮.‬‭ به اعتقاد بحری رایانه‭ ‬به‭ ‬صورت‭ ‬اجزای‭ ‬تفکیک شده‭ ‬وارد‭ ‬ایران‭ ‬می‮ ‬شود و ‬طبق‭ ‬برآوردها‭ ‬طی‭ ‬چند‭ ‬سال‭ ‬اخیر‭ ‬هر‭ ‬ساله‭ ‬یک‭ ‬میلیون‭ ‬و‭ ‬‮۲۰۰‬‭ ‬هزار‭ ‬تا‭ ‬یک‭ ‬میلیون‭ ‬و۵۰۰‬‭ ‬هزار‭ ‬رایانه‭ ‬در‭ ‬ایران‭ ‬مونتاژ‭ ‬شده‭ ‬است‮ و با‭ ‬توجه‭ ‬به‭ ‬این‭ ‬که‭ ‬از‭ ‬سال‮۱۳۷۰ ‬رایانه‭ ‬وارد‭ ‬ایران‭ ‬شده‭ ‬و‭ ‬اولین‭ ‬محموله‭ ‬تقریباً‭ ‬شامل‭ ‬‮۱۰‬‭ ‬هزار‭ ‬رایانه‭ ‬بوده‭ ‬است،‭ ‬می‮ ‬توان‭ ‬محاسبه‭ ‬کرد‭ ‬که‭ ‬تاکنون‭ ‬به‭ ‬طور‭ ‬تقریبی‭ ‬چند‭ ‬رایانه‭ ‬وارد‭ ‬ایران‭ ‬شده‭ ‬است و از این تعداد چه میزان از دور خارج شده‌اند.
رئیس‭ ‬کمیسیون‭ ‬سخت افزار‭ ‬نظام‭ ‬صنفی‭ ‬رایانه‌ای‭ ‬می‮‌‬گوید‮:‬‭ ‬با‭ ‬توجه‭ ‬به‭ ‬اهمیت‭ ‬بازیافت‭ ‬زباله‌های‭ ‬الکترونیکی،‭ ‬بعضی‭ ‬شرکت‌های‭ ‬بزرگ‭ ‬خود‭ ‬موظف‭ ‬به‭ ‬بازیافت‭ ‬کالاهای‭ ‬تولیدی‮ ‬شان‭ ‬شده اند‮.‬‭ ‬مثلاً‭ ‬HPدر‭ ‬ژاپن،‭ ‬هنگام‭ ‬فروش‭ ‬کالا‭ ‬مبلغی‭ ‬را‭ ‬نیز‭ ‬به‭ ‬عنوان‭ ‬بازیافت‭ ‬می‮ ‬گیرد‭ ‬تا‭ ‬بعد‭ ‬از‭ ‬اسقاطی‭ ‬شدن‭ ‬کالای‭ ‬الکترونیکی،‭ ‬آن‭ ‬را‭ ‬بار‭ ‬دیگر‭ ‬وارد‭ ‬چرخه‭ ‬بهره وری‭ ‬کند؛‭ ‬متاسفانه‭ ‬از‭ ‬آنجا‭ ‬که‭ ‬اکثر‭ ‬نمایندگان‭ ‬این‭ ‬شرکت ها‭ ‬در‭ ‬ایران،‭ ‬نمایندگان‭ ‬غیرمستقیم‭ ‬و‭ ‬با‭ ‬واسطه‭ ‬هستند،‭ ‬بنابراین‭ ‬ارائه‭ ‬این‭ ‬خدمات‭ ‬شامل‭ ‬کشور‭ ‬ما‭ ‬نمی‌‬شود‮.‬‭ ‬
این روزها در گشت و گذار کوتاهی در شهرمان می‌توانیم به سادگی علاوه بر صدها مغازه عرضه تجهیزات الکترونیکی و کامپیوتری دهها پاساژ اختصاصی را نیز مشاهده کرد که در طول فعالیت روزانه خود مشغول فروش هزاران قطعه و لوازم الکترونیکی هستند که در کنار آن به سود هنگفتی نیز خواهند رسید. اما متاسفانه نه فروشنده و نه خریدار هیچ‌ کدام در لحظه معامله به این مسئله فکر نمی‌کنند که عمر مفید لوازم فروخته شده به چه میزانی است و پس از چند سال سرنوشت این جنس فروخته شده چه خواهد شد و به عنوان مثال یک مانیتور ساده کامپیوتر خانگی حامل ۲ تا ۴ کلیوگرم سرب است که به تنهایی می‌تواند خطرات و عوراض وحشتناکی خصوصا بر تنفس و هوش کودکان بگذارد پس از گذراندن عمر مفید خود به چه سرنوشتی دچار خواهد شد. البته این مسئله را در درجه اول باید مسئولین ذیربط از جمله نهادی همچون محیط زیست پاسخ دهد هرچند پس از سالها همگیر شدن کامپیوتر و لوازم جانبی آن در کشور هیچ نهادی درصدد پاسخگویی درمورد معضل زباله‌های الکترونیکی نبوده و تنها از سوی مسئولین محیط زیست گفته شده است که طرحی برای نحوه برخورد با زباله‌های الکترونیکی در سازمان محیط زیست در حال تدوین است و مشخص نیست چه زمانی این تدوین به پایان خواهد رسید بنابراین این سازمان هنوز برای مقابله با زباله‌های الکترونیکی برنامه‌ای در دست ندارد و این یعنی اینکه متاسفانه باید شاهد آن باشیم که این زباله‌ها نیز با دیگر پسماندها دفن شوند و از آنجا که در ساختار این زباله‌ها فلزات سنگین و مواد شیمیایی بسیار سمی وجود دارند رفته رفته این مواد به آب‌های زیر‌زمینی نفوذ خواهند کرد و آن فاجعه‌ای که بیمش می‌رود گریبان مردم را بگیرد.

منبع : پایگاه اطلاع رسانی تخصصی فن‌آوری اطلاعات