نگاهی به صنعت غذایی حلال

میزان گسترش و رشد بالای مصرف غذاهای حلال و توجه به این برند در سالهای اخیر فرصت های خوبی برای تولید کنندگان مواد غذایی ایجاد نموده است. این بازار رو به رشد نه تنها در کشورهای اسلامی بلکه در بازارهای غربی که میزان جمعیت مسلمانان با افزایش قابل توجهی مواجه است نیز دیده می شود.
در کنفرانسی که سال گذشته در مالزی برگزار گردید بر دو مورد تاکید ویژه گردید:
۱) میزان رشد
۲) پتانسیل های موجود در بازار غذای حلال
انجمن جهانی غذای حلال در سال ۲۰۰۷ بیشترین تاکید را بر روی هماهنگی و تناسب در بازار جهانی این محصولات داشت. در حالیکه در همان سال در MIHAS بالاترین میزان خرید و فروش دراین صنعت انجام گردید. بر طبق تحقیقی که در کنفرانس ارائه گردید غذای حلال اکنون در حدود ۵۶۰ میلیارد دلار گردش مالی در سال دارد. و این مقدار برای سال ۲۰۲۰ به رقم ۸۵۰ میلیارد دلار خواهد رسید. با اینکه اکنون غذای حلال در بسیاری از کشورها شناخته شده است ولی ریشه اصلی آن در خاورمیانه و آسیا می باشد. جهت گیری های اخیر در این صنعت به سوی آفریقا و چین متمایل گردیده است. در اروپا جایی که حدود ۵۰ ملیون مسلمان زندگی می کنند و همچینین در آمریکا و استرالیا هم این روند افزایشی دیده می شود.
این دسته از تولیدات شامل کالاهایی می شوند که در آنها موادی که از نظر دین اسلام حرام معرفی گردیده اند استفاده نشده است مثلا از موادی مثل گوشت خوک و یا الکل. نکته دیگر اینکه باید تولید و ارائه آن هم طبق قوانین اسلامی باشد مثلا گوشت باید درکشتارگاهها به صورت کاملا اسلامی ذبح گردد. اگر چه بسیاری بر این باورند که صنعت حلال صرفا به موادی مثل غذاها و نوشیدنی ها مرتبط می گردد ولی باید گفت که اینطور نیست و حلال به دسته گسترده ای از فعالیت ها هم اطلاق می شود مثلا مواد دارویی-فعالیت های مالی-بانکداری و... هم جزو این موارد هستند.
نکته ای جالب اینست که این نوع از تولیدات صرفا برای مصرف کننده مسلمان تولید نمی شود و مصرف کننده های دیگری از دیگر ادیان هم دارند. مثلا یکی از تولید کنندگان غذای کودک در صنعت حلال در مالزی می گوید: غذای حلال نشانگر کیفیت بالا و سلامت غذایی مطمئن است. به این خاطر ما فقط کشورهای مسلمان را مد نظر قرار نداده ایم.
مسلمانان امروزه در حدود ۲۶% از جمعیت جهانی را دارا هستند و این عدد به ۲۸% در سال ۲۰۲۰ خواهد رسید. در تحقیقی که در فرانسه صورت گرفت(فرانسه بالاترین میزان جمعیت مسلمانان در اروپا را دارد) نشان می دهد که مسلمانان ۳۵% از درآمدشان را صرف غذا می کنند. که در مقایسه با معدل معمول میزان بالاتری می باشد و این نشان از فرصت ویژه برای سرمایه گذاری در این بخش دارد. اکنون بسیاری از از کشورهای مسلمان شبکه های وارد کننده مواد غذایی دارند مثلا استرالیا هم اکنون به میزان ۲ میلیارد دلار آمریکا به کشورهای مسلمان ارزش صادرات دارد.
برای وارد شدن به بازارهای جهانی ابتدا نیاز به یک استراتژی منسجم می باشد.این بازار جهانی شامل بازارهای سنتی مسلمانان در آسیا و خاورمیانه- جایی که فرصت خوبی برای ارائه تولیدات حلال وجود دارد- هم می شود. میزان ارزش مواد غذایی با برند حلال در این نقاط روز به روز افزایش می یابد. نورالدین عبدالله مدیر اجرایی یک شرکت تولیدی و از سامان دهندگان انجمن جهانی حلال۲۰۰۷ تخمین می زند هم اکنون تقریبا ۷۰% از مسلمانان جهان دنبال استاندارد های حلال می باشند. و مطمئنا این میزان در آینده افزایش پیدا خواهد کرد. نکته مهم اینست که اقلام غذایی که بتوانند به صورت صحیح و پیشرو به عنوان حلال ارائه شوند خواهند توانست اطمینان مصرف کننده را جلب کنند و بخش مهمی از نوع تولید و برند را به دست بیاورد و به اصطلاح خود را در بازار جا بیاندازند.
به طور خلاصه باید گفت علامت حلال خود یک بیمه مجدد یا اطمینان بیشتر برای کالا می باشد. این راه راهی نیست که شکست خورده باشد یا اینکه تنها به بازارهای محلی معطوف شده باشد. همانطوریکه قبلا گفته شد کشورهای غربی هم تولید این دسته از محصولات را به عنوان راهی با آینده بسیار روشن در پیش گرفته اند. در استرالیا برای ترفیع و ترقی در این صنعت برنامه های جدیدی اجرا می شود که یکی از آنها راه اندازی وب سایتی² قوی برای اطلاع رسانی در این مورد می باشد. هم اکنون به عنوان مثال در انگلستان در فروشگاه های Sainsbury&#۰۳۹;s گوشت های حلال هم به فروش می رسد.
از چالش های پیش روی این صنعت می توان به فقدان استانداردهای ثابت جهانی حلال اشاره کرد. مورد دیگری که در کنفرانس سال ۲۰۰۷ اشاره گردید این بود که ۱۷ لوگوی مختلف برای این صنعت وجود دارد. در حالیکه هیچ علامت تجاری ثبت شده جهانی برای آن وجود ندارد. نکته دیگری که لازم است بیان شود اینست که کشورهایی نظیر مالزی ¸ سنگاپور¸ تایلند و استرالیا برای ارائه گواهی تولید غذای حلال به تولید کنندگان سیستم مخصوص و قوانین مدون دارند ولی در کشورهایی نظیر ترکیه و عربستان سعودی جزو در موارد خاصی به صورت معمولی چیزی به این نام وجود ندارد. اینها باعث بروز مشکلاتی برای صادرکنندگان مواد غذایی می شود زیرا قانون خاصی وجود ندارد که بر اساس آن بتوان استاندارد مواد غذایی را سنجید.
در هر حال صنعت غدایی حلال به عنوان بخشی ویژه در بازارها به سرعت در حال رشد است و کاملا واضح است که یک فرصت معتنم برای تولید کنندگان و عرضه کنندگانی است که در پی بازارهای جدید می باشند.

رضا شاهواری- کولالامپور-۱۵ اسفند ۱۳۸۶
Resources:
۱) The World Halal Forum ۲۰۰۷ conference Malaysia
۲) http://www.halalaustralia.com.au

منبع : سایت خبری صنایع غذایی ایران