فرصت تجارت بی سیم

● مقدمه
شبکه جهانی اینترنت و ترمینال های سیار (منظور از ترمینال های سیار یا بی سیم (Mobile Terminals )، گوشی تلفن همراه، Laptop PC ، Smart phone ، Communicator می باشد) در کنار یکدیگر و در بستر تکنولوژی ها و پروتکل های پیشرفته،مفهومی جدید به نام تجارت بی سیم را خلق کرده اند. اگر چه امکانات ارسال و دریافت پیغام های کوتاه ( SMS ) از سال ها قبل در کشورهای توسعه یافته رواج یافته است اما دوران گذار از تجارت الکترونیک کابلی به بی سیم به طور ملموس از سه سال قبل آغاز شده است. قبل از آن،تلفن های همراه نقش یک مودم را برای ارتباط رایانه های پرتابل با شبکه جهانی اینترنت ایفا می کردند ولی با ظهور میکروپویشگرهای ( Micro browsers ) قابل نصب بر روی ترمینال های سیار و تکنولوژی های WAP ( Wireless Application Protocol ) و پیشرفته تر،تعداد تجهیزات مورد نیاز برای اتصال ترمینال های سیار به اینترنت از دو عدد ( مودم و ترمینال سیار) به یک عدد ( ترمینال سیار ) کاهش یافت. ظهور این امکان از یک طرف و موفقیت های مالی حاصل از تجارت الکترونیک در سال های اخیر سبب مطرح شدن تجارت بی سیم در دنیای کسب و کار امروزه شده است. منفعت های حاصل از تجارت بی سیم سبب شده است که بسیاری از سازمان ها و دولت ها به آن توجه ویژه ای نشان دهند. در میان دولت ها،کشورهای اروپایی و ژاپن و از میان سازمان ها شرکت هایی همچون موتورولا،نوکیا،مایکروسافت و ده ها شرکت عظیم دیگر بر روی منافع نهفته در این فرصت سرمایه گذاری هنگفتی کرده اند.
● فرصت و منفعت
فرصت متناظر با منفعت بالقوه است. منفعتی که مجموعه ای از عوامل ( عوامل بروز منفعت) باید گرد هم آیند تا این منفعت بالقوه تبدیل به بالفعل شود. هنگامی فرصت ظهور کرده است که عوامل بروز منفعت به طور ناقص فراهم شده باشند،به عبارت دیگر تعدادی از این عوامل موجود و تعدادی مفقود باشند. تلاش سازمان ها در جهت دستیابی به این عوامل مفقود و به منظور کشف منافع نهفته در فرصت ها خواهد بود. عناصر تشکیل دهنده فرصت عبارتند از منفعت بالقوه نهفته در فرصت و عوامل بروز منفعت (موجود و مفقود). برای بررسی فرصت تجارت بی سیم،لازم است عناصر فرصت ( منفعت بالقوه و عوامل بروز منفعت ) مورد تحلیل قرار گیرند. در این جا فقط به بررسی منفعت در این فرصت پرداخته شده است.
● تعریف تجارت بی سیم و منافع آن
برای تجارت بی سیم تعاریف متعددی ارایه شده است ،که در این جا به دو تعریف عمده اشاره می شود.( Durlacher.۲۰۰۲ ) آن را چنین تعریف کرده است : « تجارت بی سیم عبارت است از هر معامله ( دارای ارزش مالی ) که از طریق یک شبکه ارتباطات دوربرد بی سیم انجام شود» چنان که ملاحظه می شود این تعریف وسایل بی سیم را محدود نکرده است و در نتیجه کامپیوترهای پرتابل ( Laptop )، گوشی های تلفن همراه ،و حتی Personal Digital Assistance را در بر می گیرد. ( Burman.۲۰۰۱,Zohar.۲۰۰۰,Chamberlin.۲۰۰۰ ) تجارت بی سیم را استفاده از گوشی های تلفن همراه برای ارتباط،تعامل و معامله همیشه بر خط از طریق اینترنت تعریف می کنند. در این تعریف تجارت بی سیم به گوشی های تلفن همراه محدود شده است و از آن لزوما” خلق منفعت مالی به ذهن مبتادر نمی شود. بنابراین تعریف پیام های SMS از یک فرد به فرد دیگر از طریق گوشی موبایل در محدوده این تعریف می گنجد. در این مقاله،تجارت بی سیم عبارت است از هر معامله دارای ارزش مالی که از طریق یک شبکه ارتباطات دوربر بی سیم و با استفاده از گوشی های تلفن همراه انجام شود. ( Aibadvi۲۰۰۳,Baradarannia)).بنابراین بر اساس این تعریف،مثال اخیر در مورد پیام های SMS تجارت بی سیم محسوب نمی گردد. بلکه این پیغام ها،اگر از یک مرکز اطلاع رسانی ( که در قبال ارایه خدمت مبلغی را دریافت می کند) بر روی تلفن همراه مشتری ارسال شده باشد،در محدوده تعریف ارایه شده تعریف بالا بکار می روند. لغات تجارت الکترونیکی سیار ( Mobile Electronic Commerce ) و تجارت الکترونیکی بی سیم ( Wireless Electronic Commerce ) نیز برای توصیف ارایه شده توسط تعریف بالا بکار می روند. تجارت بی سیم چه مزایا یا منافعی را به همراه دارد. آنچه که مستقیما” مشتریان حاضر در این تجارت با آن ها سر و کار خواهند داشت و نقش بسیار مهمی در ارزش آفرینی برای آنان دارد همچون الکترونیک کاربردها و خدمات ارایه شده از طریق تجارت بی سیم است. اما ویژگی های شبکه بی سیم و نیز تلفن های همراه،مزیت های دیگری را برای این تجارت خلق کرده اند که همین مزایا آن را در موقعیتی برتر نسبت به تجارت الکترونیک ( از طریق اینترنت کابلی ) قرار داده است ( Bernardis.۲۰۰۰, Kinoshita.۲۰۰۲, Brown.۲۰۰۲, Green.۲۰۰۰, Huizen.۲۰۰۰ ). بر این اساس سه منشا مزیت،برای تجارت بی سیم قابل بیان است.
الف) مزیت های استفاده از گوشی تلفن همراه
ب) مزیت های حاصل از کاربردهای (Applications ) تجارت بی سیم
ج) مزیت استفاده از اینترنت از طریق گوشی های تلفن همراه
▪ مزیت های استفاده از گوشی های تلفن همراه
ـ همه جایی ( Ubiguity ) : همه جایی آشکارترین مزیت گوشی های تلفن همراه است. یک تلفن همراه ( البته از نوع پیشرفته آن ) می تواند علاوه بر رفع نیاز استفاده کننده به اطلاعات به لحظه (Real-Time ) امکان ارتباط و تماس را مستقل از حل و موقعیت او و در هر جایی برآورده سازد( Durlacher,۲۰۰. Huizen,۲۰۰۰ ) .
- قابل دسترسی بودن (Reachabelity ) : افراد بسیاری هستند که به دلیل شغلی یا خصوصی تمایل دارند که در هر کجا و در هر زمانی که در دسترس باشند. در صورتی که شخص یک تلفن همراه داشته باشد این امکان برای او فراهم خواهد بود. ضمن آنکه فرد می تواند در دسترس بودنش را به افراد یا زمانی به خصوص محدود نماید ( Durlacher.۲۰۰۲, Huizen.۲۰۰۰ )‌.
ـ بانک اطلاعات متحرک ( Mobile storage device ) : تلفن های همراه به عنوان ابراز ذخیره سازی اطلاعات،همیشه در دسترس هستند و به کارگیری اطلاعات ذخیره شده از طریق آن ها نیز راحت تر می باشد ( Kuramitsu and sakamura,۲۰۰۱ ).
▪ مزیت استفاده از شبکه بی سیم از طریق گوشی های تلفن همراه
در سال های اخیر تکنولوژی های بی سیم و تلفن همراه تا حد بسیار زیادی همگرا شده اند و از این بین ارزش های زیادی خلق شده است،که از آن جمله می توان به موارد ذیل اشاره کرد ( Naught.۲۰۰۰, Huizen.۲۰۰۰,Lie.۲۰۰۲ ).
ـ جایابی ( Localization ): پیشرفت های تکنولوژیکی ،ویژگی جدیدی برای تجارت بی سیم به ارمغان آورده است که طی آن ارزش بیشتری نسبت به گذشته برای مشتریان خلق می شود. شرکت های ارایه دهنده خدمات ( مرتبط با یک مشتری ) با آگاهی از محل حضورش،او را به معامله از طریق شبکه بی سیم تحریک می کنند، بنابراین زمانی که مدیر یک شرکت طی سفر کاری به شهر مقصد می رسد می تواند انتظار دریافت پیغامی روی تلفن همراه خود داشته باشد که از او در خصوص نیاز به هتل جهت اقامت،سوال شده است.
ـ امنیت ( Security ) : تکنولوژی های امنیتی در تجارت بی سیم قبلا” در قالب تکنولوژی SLL ( Layer Secure Socket ) ظهور کرده است. اما کارت های هوشمند داخل ترمینال های سیار،امکان تایید و اثبات مالک را فراهم می کند و در نتیجه سطحی بالاتر از امنیت را نسبت به آنچه که در حال حاضر در محیط های اینترنتی کابلی وجود دارد،پدید آورده است.
ـ ارتباط سریع ( Instant Connectivity ) : اگر چه تا چندی قبل،برای ارتباط با شبکه اینترنت ( با استفاده از WAP و یک میکروپویشگر و بر اساس تکنولوژی شبکه GSM )، لازم به تماس تلفنی بود اما با ظهور تکنولوژی های GPRS و تکنولوژی های بعد از آن این امکان فراهم شده است تا بدون بوت کردن سیستم و یا تماس تلفنی، به شبکه اینترنت متصل شد. بنابراین جدای از بحث های مربوط به تجارت بی سیم،سریع ترین روش برای دسترسی به اینترنت از طریق ابزارهای جدید بی سیم و تکنولوژی های مرتبط خواهد بود.
ـ خدمات سفارشی ( Personalization ) : ظهور تکنولوژی های جدید امکان معامله خدمات سفارشی شده را از طریق تلفن های همراه فراهم کرده است،در مثال قبل اگر پاسخ مدیر شرکت در خصوص پیشنهاد هتل برای اقامت مثبت باشد،ارایه دهنده خدمت با ارسال پیغامی پیشنهادهایی به او خواهد دادکه در محدوده قیمتی مدیر باشد( یا در محدوده هر متغیر دیگر به جز محدوده بودجه ای ، که البته مدیر قبلا” از طریق ابزارهایی،شبکه را از آن ها آگاه کرده است).
▪ مزیت های حاصل از کاربردهای تجارت بی سیم
اغلب مزیت های گفته شده در بالا،در قالب کاربردهایی ( Applications ) که بر روی تلفن های همراه مشتریان و یا مراکز ارایه دهنده سرویس نصب می شود توسط آن ها درک می گردد و از آنجا که مشتریان،مستقیما” آن ها درک می گردد و از آنجا که مشتریان مستقیما” با این کاربردها سرو کار خواهند داشت نقش بسیار مهمی در درک مزیت های تجارت بی سیم توسط مشتریان خواهند داشت،کاربردها و خدماتی که در حوزه تجارت بی سیم مطرحند،چه آن ها که دوران آزمایشی خود را پشت سر می گذرانند در سه دسته کاربردهای ارتباطی ( Applications Communications ) و کاربردهای فردی ( Commerce Applications Consumer M- ) و کاربردهای حوزه کسب و کار ( Business M-Commerce Applications ) قابل بررسی هستند.
ـ کاربردهای ارتباطی ( Applications Communications ) : دو کاربرد پست الکترونیکی ( e-mail ) و SMS از جمله پر استفاده ترین کاربردها در اروپا بوده است ( Bernardis,۲۰۰۰ Durlacher,۲۰۰۲ ). تعداد دیگری از این دسته از کاربردها که یا توسعه یافته اند و یا مراحل آزمایشی خود را طی می کنند عبارتند از: Messaging(MIM), Mobile Chat, Mobile Instant . کاربردهای ارتباطی به دو دلیل بسیار مورد توجه قرار گرفته اند. اولا” مردم با آنها آشنا هستند و اغلب با این کاربردها از طریق اینترنت کابلی کار کرده اند. ثانیا” آن ها غالبا” به این کاربردها،برای حفظ ارتباط خود با دوستان و سازمان هایشان در هر کجا و هر زمان نیاز دارند.
ـ کاربردهای فردی ( Consumer M-Commerce Application ): قسمت اعظم کاربردهای تجارت بی سیم در این حوزه توسعه داده شده اند. از جمله آن ها به موارد ذیل می توان اشاره کرد.
ـ خدمات مالی ( Mobile Financial Services ): ارایه خدمات مالی نظیر امور روزمره بانکی و خرید و فروش سهام ، کانال های جدیدی را به روی موسسات مالی گشوده است. در تحقیقی که نوکیا در خصوص تعیین برترین کاربردهای تجارت بی سیم به لحاظ میزان تقاضای بازارهای مختلف انجام داده است، بانکداری بی سیم ( Mobaile Banking ) با بیش از ۸۵%به عنوان برترین کاربرد تعیین گردیده است ( Nokia,۲۰۰۲ ) . موارد ذیل از کاربردهای عمده در زمینه خدمات مالی بی سیم است ( ۲۰۰۱,Durlacher,۲۰۰۲ Naughton,۲۰۰۰ Bernardis,۲۰۰۰ Tan and Teo )
ـ بانکداری بی سیم :
بانکداری بی سیم زیر مجموعه ای از بر خط ( Online ) است که بیش از ۹۵% بانک های اروپا در حال حاضر این خدمت را ارایه می دهند،انگیزه عمده از سوی بانکها برای ارایه چنین خدمتی داشتن یک کانال توزیع دیگر و البته موثرتر و همچنین کاهش هزینه های عملیاتی است. تجربه های موجود در زمینه بانکداری بر خط کابلی حرکت به سمت شبکه بی سیم را راحت تر ساخته است،خدماتی که تاکنون از طریق بی سیم ارایه گردیده است عبارتند از: ارایه اطلاعات کلی نرخ بهره ،نرخ ارز و ... ،ارایه اطلاعات شخصی ( مرور آخرین معامله صورت حساب های اعتباری و.... ) و انجام معاملات انتقال سرمایه و ... .
ـ کارگزاری بی سیم ( Mobile Broking ):
امکان دریافت اطلاعات به لحظه قیمت سهام و معامله بر خط آن ها در هر زمان و در هر مکان سبب ایجاد ارزش بسیاری برای کارگزاران حرفه ای و حتی افراد حقیقی ( که در بازار بورس به خرید و فروش سهام اشتغال دارند ) شده است.
ـ قبض های پرداخت بی سیم ( Mobile e-Bill ): هم اکنون در بعضی از کشورها از جمله فنلاند مردم قبوض پرداخت خدمات آبونمان شده شان را از طریق شبکه بی سیم و ایجاد ارزش برای مشتری،سبب کاهش هزینه های صدور و پست این قبوض برای ارایه دهنده خدمات خواهد شد.
ـ پرداخت حقوق ( Mobile e-Salary ) : هم اکنون در تعدادی از شرکت های اروپایی،کارمندان فیش حقوقی خود را از طریق تلفن های همراه خود دریافت می کنند و در نتیجه دیگر نیازی به تولید فیش های حقوق کاغذی و عرضه آن ها نیست.
ـ خرید بی سیم ( Mobile Shopping ) :
بسیاری از محصولات که در حال حاضر از طریق اینترنت کابلی خرید و فروش می شود،از طریق شبکه بی سیم نیز قابل معامله اند ( Mobile Retailing ) . در مورد خدمات نیز وضع به همین گونه است از جمله خدمات می توان به خرید بلیط ( Mobile Ticketing )،حراجی ها ( Mobile Auctions )، رزرواسیون هتل، رستوران و... ( Mobile Reservations )، ارایه کارت های تبریک ( Mobile Postcard ) و ... اشاره کرد ( Burman,۲۰۰۱.Tan and teo Durlacher,۲۰۰۲ ).
ـ از طریق شبکه بی سیم ( Mobile Advertising ) : یک نظریه پر طرفدار وجود دارد که اینترنت سیار همچون اینترنت کابلی وابسته درآمدهای تبلیغات نخواهند بود و طرفداران این نظریه،علت آن را صفحه نمایشگر کوچک تلفن های همراه و امکانات گرافیکی محدودآن می دانند. اما نوع جدیدی از تبلیغات مبتنی بر مدیریت ارتباط با مشتری و ارتباط یک به یک با مشتری در حال شکل گرفتن است. که نیاز چندانی به امکانات گرافیکی و نمایشگرهای بزرگ ندارد. گردانندگان شبکه بی سیم و یا ارایه دهنده خدمت ( Service Provider ) با استفاده از اطلاعات دموگرافیک شخص و بر اساس الگوهای تماس او،پورتفوی اطلاعاتی اش را ایجاد می کنند. علاوه بر این،مشتری نیز با در اختیار داشتن یک ورودی سیار ( Mobile Handset ) گردانندگان شبکه را از نیازها و اولویت های خود آگاه می گرداند و به این ترتیب پورتفوی خود را تکمیل می کند. این مجموعه اطلاعات این امکان را برای مشتری فراهم خواهد کرد که با توجه به محل حضورش اطلاعات و خدمات مطابق میل خود را دریافت دارد (Chamberlain,۲۰۰۰ Durlacher۲۰۰۲,Tan and,۲۰۰۱, ) فروشندگان،زمانی که مشتریان هدف در محدوده فیزیکی شان باشند می توانند به آنان دست یابند به عنوان مثال مردمی که نزدیک به یک رستوران غذای ژاپنی هستند،پیغامی در خصوص دعوت به یک ناهار ویژه دریافت می کنند. البته این مردم به این علت انتخاب شده اند که اولا” نزدیک آن رستوران خاص بوده اند و ثانیا” آن مردم،غذای ژاپنی را به عنوان غذای مورد علاقه شان از طریق ورودی تلفن سیار خود اعلام کرده بودند. با توجه به افزایش استفاده کنندگان شبکه بی سیم ملاحظه می گردد که چه تحول عظیمی در مدیریت ارتباط با مشتری ( CRM ) و بازاریابی و تبلیغات در حال تحقق است.
ـ مدیریت اطلاعات پویای بی سیم ( Dynamic Information Management Mobile ) : از آنجا که مهم ترمینال های سیار،ابزار ذخیره سازی مطمئنی برای اطلاعات مهم می باشند،با به روز نگه داشتن اطلاعات آن ها می توان از این ترمینال ها به عنوان یک پایگاه داده های شخصی استفاده کرد. از جمله کاربری های در این زمینه می توان به کارت عضویت بی سیم ( Mobile Membership ) اطلاعات پزشکی بی سیم ( Medical Record Mobile ) و ( در اینده ای نه چندان نزدیک ) رویداد بی سیم ( Mobile Passport ) اشاره کرد ( toi,۲۰۰۱. Durlacher,۲۰۰۲. Brown,۲۰۰۲. Tan and ).
۳-۳-۲-۵- اطلاع رسانی بی سیم ( Mobile Information provisioning ) :
اطلاعات مختلفی از طریق شبکه بی سیم قابل ارایه به مشتریان است از جمله اخبار عمومی ( اتفاقات روز،تیتر اخبار،دمای هوا و ... ) اخبار ورزشی ( برنامه های بازی های فوتبال،اسب دوانی و ... )،اطلاعات مسافری ( برنامه های زمان بندی قطار،اتوبوس،هواپیما،زمان های تاخیر وسایط حمل و نقل عمومی، تاکسی ها،هتل ها و ...) ( Tan and Toi,۲۰۰۱. Brown,۲۰۰۲. Durlacher,۲۰۰۲. Naughton,۲۰۰۰. Bernardis,۲۰۰۰ ) .
ـ سرگرمی های بی سیم ( Mobile Entertainment ) :
از جمله کاربردهای در این زمینه می توان به بازی بی سیم ( Mobile Gaming ) و موسیقی بی سیم ( Mobile Music )، فیلم بی سیم ( Mobile Video ) اشاره کرد ( Brown,۲۰۰۲. Durlacher,۲۰۰۲.Tan and Toi,۲۰۰۱ ).
ـ کاربردهای تجارت بی سیم در حوزه کسب و کار:
فرآیندهای مختلفی در سطح کسب و کار با استفاده از قابلیت های تکنولوژی های بی سیم موثرتر و کاراتر از گذشته شده اند و یا خواهند شد. موارد ذیل بر اساس این فرآیندها توسعه داده شده و یا در حال توسعه اند ( Tan and toi,۲۰۰۲. Durlacher,۲۰۰۲ ).
ـ ارسال وظایف ( Job Dispatch ) :
این کاربرد،این امکان را فراهم خواهد کرد که وظیفه جدید به کارمندان از طریق داده های غیر از صدا و از طریق شبکه بی سیم اعلام شود،به عنوان مثال یک تکنسین تعمیرکار به هنگامی که در جاده در حال حرکت است پیغامی را از شرکت خود دریافت می کند که درآن جزئیات مشکلات یک مشتری در خصوص محصول شرکت توضیح داده شده است و تکنسین باید خود را به محل مشتری برساند. این کاربرد در حوزه های مختلفی همچون حمل ونقل ( غذا،سوخت،بار،روزنامه،تاکسی )، خدمات عمومی ( آب،برق،تلفن،گاز،) خدمات دفتری ( تجهیزات دفتری،رایانه ) و مراقبت های پزشکی ( خدمات اجتماعی،پزشکان و پرستاران کشیک) کاربرد دارد.
ـ مدیریت ارتباط با مشتری بی سیم ( Mobile CRM ):
مدیریت ارتباط با مشتری ا زطریق اینترنت ( بی سیم یا کابلی) همیشه به عنوان یکی از مهمترین نرم افزار های کاربردی مطرح بوده است.
ـ به روز نگه داشتن نیروهای فروش از طریق شبکه بی سیم ( Mobile Sales Force Automation ):
ویزیتورهای فروش،زمان قابل توجهی را در بیرون از شرکت و در بین مقاصد می گذرانند. این نیروها از طریق یک تلفن همراه هوشمند قادر خواهند بود تا بدون رجوع به شرکت اطلاعات مورد نیاز در خصوص قیمت ها، اطلاعات رقابتی،اطلاعات مورد نیاز در خصوص قیمت ها ،اطلاعات رقابتی ،اطلاعات ارتباطی و اخبار شرکت را دریافت دارند. نیروهای فروش از این طریق حتی می توانند با جستجوی اطلاعات و بروشورها،اطلاعات منتخب را مستقیما به دستگاه دورنگار مشتری ارسال نمایند.
● درآمدها حاصل از تجارت بی سیم در اروپا
در قسمت های قبل،مزایایی که تجارت بی سیم به همراه دارد ارایه شد. این مزیت ها سبب شده اند تا سازمان های مخابراتی بسیاری از کشورها و درصد آن ها کشورهای اروپایی و ژاپن سرمایه گذاری هنگفتی در این زمینه،انجام دهند و حتی چشم انداز ۱۰ سال آینده خود را بر این اساس بنا کنند. در بیانیه های آن ها تجارت بی سیم به عنوان آغازگر حرکت به سوی عصر دیجیتالی نگریسته شده است که تا سال ۲۰۲۰ محقق خواهد گردید ( Kinoshta,۲۰۰۲. Lei,۲۰۰۲. NTT,۲۰۰۲ ). در این قسمت به بررسی بازار تجارت بی سیم در اروپا به عنوان نمونه ای موفق در این عرضه پرداخته شده است. درآمد تجارت بی سیم در اروپا در سال ۱۹۹۸.۳۲۳ میلیون یورو و در سال ۲۰۰۱. حدود ۷ میلیارد یورو در سال ۲۰۰۳ برسد ( Durlacher,۲۰۰۲ ). بیشترین درآمد مربوط به اطلاع رسانی بوده است. با توجه به تکنولوژی هایی که در آن زمان ارسال پیام ها را از طریق سرویس SMS میسر می ساخت و عدم گسترش تکنولوژی های جدید،برتری این کاربرد نسبت به بقیه قابل تفسیر است. اما با ظهور تکنولوژی ها و پروتکل های جدید و پیشرفته شبکه بی سیم به همراه ظهورنسل جدید تلفن های همراه و همچنین سیستم های عامل و میکروپویشگرهای قابل نصب بر روی تلفن های همراه،این ترکیب درآمدی تغییر یافته است. در سال ۱۹۹۸. ارایه اطلاعات ( Information provisioning ) با ۹۱ درصد بزرگترین سهم در آمدی را به خود اختصاص داده بود. اما این مقدار در سال ۲۰۰۳ به ۵ درصد کاهش یافته است و در عوض تبلیغات با ۲۳ درصد در صدر قرار گرفته است. نکته قابل توجه آن است که خدمات مالی،تبلیغات و خرید بی سیم مجموعا حدود ۶۰ درصد ترکیب درآمد حاصل از تجارت بی سیم در اروپا را در سال ۲۰۰۳ تشکیل خواهند داد.
● پیش بینی بازار آینده
یکی از نکات مهم در تحلیل هر فرصت توجه به وجود تقاضا برای منفعت های نهفته در آن فرصت دارد. به عبارتی دیگر یکی از ابعاد منفعت در هر فرصت استقبال از آن فرصت و وجود بازار برای آن است ( Albadvi and Baradarannia ) . تحلیل فرصت تجارت بی سیم نیز لازم است تا بازار آن و نیز روند رشد آن مورد توجه قرار گیرد با توجه به تعریف منتخب از تجارت بی سیم و نیز مزایای آن می توان گفت تجارت بی سیم ترکیبی ا زمفهوم تلفن های همراه و تجارت الکترونیک ( EC ) است و در نتیجه بین رونق بازار آن با وضعیت بازارهای تلفن های همرا ه و تجارت الکترونیک رابطه ای نزدیک وجود دارد. بنابراین گسترش بازار تجارت بی سیم متاثر از رونق بازار تلفن های همراه،و میزان مطلوبیت بازار تجارت الکترونیک است. بر این اساس در قسمت های بعد به عنوان نمونه،روند رشد تجارت بی سیم در اروپا مورد بررسی قرار می گیرد.
▪ بازار تلفن های همراه در اروپا
پیش بینی ها در اروپا نشان می دهد که تعداد مشتریان تلفن همراه فراتر از تعداد خطوط تلفن ثابت خواهد رسید. هم اکنون در بعضی از کشورهای اروپایی این اتفاق افتاده است. در فنلاند درصد نفوذ موبایل حدود ۸۰ درصد است. استفاده کنندگان موبایل در اروپای غربی از چیزی در حدود ۹۵ میلیون نفر در پایان سال ۹۸ به ۲۴۰ میلیون نفر در پایان سال ۲۰۰۳ خواهد رسید. این به معنای درصد نفوذ ۶۴ درصد در هر کشور این ضریب حداقل ۵۰ درصد خواهد بود برای کشورهای قاره اروپا است ( Datagest,۲۰۰۲ ) . از طرف دیگر با گسترش ارتباطات بی سیم بین مردم میزان درآمد متوسط گرداننده شبکه ( Mobile Operator ) از هر استفاده کننده به ازای خدمات مکالمه ( voice ) کاهش می یابد. پیش بینی ها نشان می دهد که تا سال آینده تعرفه های شبکه بی سیم در صورت محدود بودن خدمات به مکالمه به میزان ثابتی خواهد رسید ( Burman,۲۰۰۱ ) . بنابراین اگر گردانندگان شبکه بی سیم بخواهند سرعت روند کاهش میزان درآمد متوسط از هر استفاده کننده را کاهش دهند و یا جهت آن را معکوس کنند باید به طور پیوسته در حال توسعه و پیاده سازی خدمات جدید ( چیزی به جز سرویس مکالمه) از طریق شبکه باشند. افزایش روز افزون استفاده کنندگان تلفن های سیار از یک طرف و کاهش میزان درآمد گردانندگان شبکه بی سیم ( آن ها که فقط سرویس مکالمه را ارایه می دهند) از طرفی دیگر باعث ارایه خدمات جدید از سوی گردانندگان و حرکت به سمت توسعه تجارت الکترونیک از طریق شبکه بی سیم شده است.
▪ بازار تجارت الکترونیک ( EC ) در اروپا
رشد تجارت الکترونیک باافزایش تعداد مشتریان و کارگزاران بر خط ( Onilne ) همچنان ادامه دارد. طبق تحقیق گروه مشاوره ای فارستر ( Forrester,۲۰۰۲ ) در سال ۹۹ میزان تجارت الکترونیک در اروپا ۸ میلیارد یورو بوده است که این رقم به حدود ۶۵ میلیارد دلار به سال ۲۰۰۱ رسید . قسمت عمده این افراد کسانی بودند که برای اولین بار از اینترنت خرید می کردند. بسیاری از این ارقام بر اساس آمار مشتریانی است که از طریق کامپیوتر PC خرید کرده اند و شامل آمار کسانی که از طریق ترمینال های جدیدتری نظیر وب تلویزیونی ( TV Web )،( Personal Digital Assistant ) PDA و ... به انجام عملیات پرداخته اند نمی شود. علاوه بر این،نه تنها بسیاری از محصولات و خدمات ارایه شده در تجارت الکترونیکی از طریق غیر کابلی نیز قابل ارایه است بلکه شبکه بی سیم این امکان را فراهم آورده است تا محصولات و خدماتی خاص با ارزش افزوده بیشتر ( هر زمان ،هر مکان و سفارشی شده )‌از طریق آن به مشتریان ارایه گردد. تعداد استفاده کننده شبکه بی سیم در اواخر سال ۱۹۹۹ درکل دنیا متجاوز از ۳۰۰ میلیون نفر و تعداد استفاده کننده اینترنت ۲۰۰ میلیون نفر گزارش شده است ( Lei,۲۰۰۱ )‌. اگر چه فاصله میان استفاده کنندگان از اینترنت و مالکان خطوط تلفن همراه در سال ۹۸ در اروپا زیاد بوده است اما به علت ویژگی های تجارت بی سیم که در قسمت قبل گفته شد و همچنین جذابیت های حاصل از محصولات و خدمات خاص تجارت بی سیم با گسترش بازار تجارت الکترونیک،میزان استفاده از اینترنت غیر کابلی برای معاملات رو به افزایش است.
● جمع بندی
خصوصیات و ویژگی های تجارت بی سیم نقش بسیار تعیین کننده ای در ایجاد ارزش و در نتیجه جذابیت این کسب و کار برای مشتریان بالقوه دارد. این خصوصیات را می توان در سه دسته مزیت های استفاده از گوشی های تلفن همراه، و مزیت استفاده از اینترنت بی سیم از طریق گوشی های تلفن همراه،و مزیت های حاصل از کاربردهای ( Applications ) تجارت بی سیم طبقه بندی کرد. تجارت بی سیم همان تجارت الکترونیک ( Commerce Electronic ) است که از طریق گوشی های موبایل صورت می گیرد در نتیجه توسعه بازار آن با رونق بازار تلفن های همراه و تجارت الکترونیک رابطه ای تنگاتنگ دارد. همه پیش بینی ها بیانگر رشد بازار تلفن های همراه در سال های آتی است. در بعضی کشورهای اروپایی حداقل ۵۰ درصد و به طور متوسط ۶۴ درصد خواهد بود. براساس پیش بینی ها،تعداد مالکان خطوط تلفن همراه در کل دنیا به یک میلیارد نفر خواهد رسید. از طرف دیگر بازار تجارت الکترونیک نیز روندی رو به رشد دارد. میزان تجارت الکترونیک اروپا در سال ۸.۹۹ میلیارد یورو و در سال ۲۰۰۱ . ۶۵ میلیارد بوده است. به دلیل استفاده روبه رشد از تلفن های همراه و نیز به دلیل رشد فزاینده تجارت الکترونیک،توسعه فراگیر تجارت بی سیم قابل پیش بینی است. میزان در آمد اروپا از ارایه تعدادی از این کاربردها در سال ۹۸ . حدود ۳۲۳ میلیون یورو بوده،که مهمترین منبع درآمدی اطلاع رسانی بوده است،اما با ظهور تکنولوژی ها و سایر عوامل،ترکیب درآمدی در سال ۲۰۰۳ تغییر کرده است. ۶۰ درصد کل درآمد حاصل از تجارت بی سیم اختصاص به ارایه خدمات مالی،تبلیغات و خرید دارد. آن چه که مورد بررسی قرار گرفته تنها منافع نهفته در فرصت هایی است که تجارت بی سیم پدیده آورده است. تحقیق این منافع فرصت ( نظیر قابلیت های تکنولوژی،مسائل فرهنگی و...) انجام شود ( طبق مدل ارایه شده در ابتدای این نوشتار،) آگاهی از این عوامل از یک سو و تحلیل سازمان یا کشورها یک- به منظور آگاهی از قابلیت ها و زیرساخت های موجود آن ها- از سوی دیگر امکان توسعه استراتژی های تجارت بی سیم به منظور حصول منافع نهفته در این فرصت را برای آنان فراهم خواهد نمود.

منبع : شبکه فن آوری اطلاعات ایران