ازدواج بی همسران مسئولیت همگان تنها جوان و خانواده اش وظیفه ندارند

«مردان و زنان بی همسر خود را همسر دهید همچنین غلامان و کنیزان صالح و درستکارتان را؛ اگر فقیر و تنگدست باشند خداوند از فضل خود آنان را بی نیاز می سازد. خداوند گشایش دهنده و آگاه است.»
(۳۲- نور)
ازدواج رویای بسیاری از جوانان است اما برای بعضی از آنان دست نیافتنی می نماید. نوع نگرش جوان، خانواده و کسانی که آنها را می شناسند به مقوله ازدواج می تواند مانع یا راهگشای این امر مقدس باشد که از قدیم گفته اند از تو حرکت و از خدا برکت.
● مسئولیت همگانی در قبال مجردها
در جمله اول آیه ۳۲ سوره مبارکه نور، خداوند به صراحت همه کسانی که افراد مجرد را می شناسند مکلف به سروسامان دادن آنان می کند و دایره این کمک کنندگان را به پدر و مادر محدود نمی کند هر چند آنان بیشترین مسئولیت را دارند. تک تک افرادی که دختران و پسران مجرد را می شناسند در قبال تهیه نمکدان تا مسکن، هزینه جشن، خرید و مسائل غیرمادی همچون انتخاب همسر متناسب، معرفی دختران بالغ عفیف که به دلائلی از ازدواج دور مانده اند به پسران با ایمان، فراهم کردن شغل برای زوج یا زوجین و هر نوع کمک مسئولند.
«علی نوری» که اهل استان خوزستان است درباره همت اطرافیان برای سروسامان دادن زوج های جوان می گوید: «در برخی مناطق استان خوزستان به ویژه در میان عشایر، وقتی یک جوان، تصمیم به ازدواج می گیرد همه اهل عشیره یا روستا به کمک او و خانواده اش می آیند و از انتخاب همسر تا تهیه هزینه ها و مسکن و شغل یاری می رسانند.»
سخن «علی نوری» را با اهالی نواحی مختلف ایران که ساکن تهران هستند در میان می گذارم. آنها نیز وجود چنین رسومات حسنه ای در مناطق خود را تأیید می کنند. «علی» ادامه می دهد: «همه اهل عشیره و یا روستا در حد وسع خود کمک می کنند.» آیا بهتر نیست این رسم زیبا و خداپسندانه را در همه کشور احیا کنیم.
● مسئولیت در قبال تحت امر
خداوند به همگان امر می کند که غلامان و کنیزان صالح و درستکار خود را سروسامان دهید. با اینحساب آیا آن کارخانه دار یا صاحب شرکت وظیفه ندارد که مجردهای تحت امر خود را به کمک خانواده و اطرافیان آنان سروسامان دهد. آیا میلیاردرهای کشور که صاحب اموال بسیارند و تعداد زیادی افراد مجرد یا کارکنان صاحب فرزندان بالغ و به اصطلاح دم بخت، تحت امر دارند، وظیفه ای در قبال بی سروسامانی آن جوانان ندارند.
«رضا پور ابوالقاسم» که یک کارخانه کارتن سازی دارد خاطره ای تعریف می کند و می گوید: «دوستی داشتم که یک کارخانه کوچک کاشی داشت. با اینکه درآمد آنچنانی نداشت اما در بحث تهیه جهیزیه یا وام دادن به کارگرانی که دختر و پسر دم بخت داشتند کوتاهی نمی کرد و خیلی وقت ها آن پول را می بخشید. چند جوان از جمله خود من، با کمک های او سروسامان گرفتیم. نتیجه عمل او برکتی است که اکنون در زندگی اش دارد؛ کارخانه ای بزرگ، فرزندانی تحصیل کرده و سر به راه و تنی سالم. او هنوز هم به زوج های جوان کمک می کند. خداوند کمک به ازدواج جوان ها را به گرانی و تورم ربط نداده و خود ضامن مخارج آن شده است. اما برای این کمک وسایلی ایجاد کرده که مومنان از آن جمله اند.»
جوان باید سر وسامان بگیرد تا دینش کامل شود و به گناه نیفتد اما یک دختر و پسر۵۲-۰۲ ساله چگونه می توانند هزینه های یک عروسی که ساده ترین آن چهارپنج میلیون تومان و رهن یک آپارتمان کوچک در جنوب شهر تهران که ۵۱-۰۱ میلیون تومان است را فراهم کنند. این مبالغ در شهرهای کوچک یا روستاها خیلی که کم شود، یک سوم می شود یعنی ۵تا ۷ میلیون تومان. بنابراین خانواده ها، اطرافیان و صاحبان سرمایه و ثروت در این باب مسئولند و باید همکاری کنند تا جوان ها به گناه نیفتند.
دولت و نهادهای حاکمیتی نیز در قبال پرسنل مجرد و فرزندان مجرد کارکنان خود مسئولند و باید با جذب اعتبارات برای این بخش- به صورت وام یا حتی بلاعوض- به سر و سامان گرفتن افراد تحت تکفل خود کمک کنند. این مسئله باید با توجه به واقعیات روز انجام شود.
● کمک آری، دخالت هرگز
بعضی جوانها اما از کمک اطرافیان می گریزند. آنها معتقدند کمک بزرگترها زمینه ای برای آغاز دخالت آنها است. این مسئله به ویژه درباره دختران و انتخاب همسر از سوی آنان بسیار اتفاق می افتد. در گذشته بعضی دختران با پسران انتخاب شده توسط خانواده هایشان ازدواج می کردند و تسلیم ازدواج های تحمیلی می شدند. رفته رفته این رسم دربیشتر نقاط ایران از بین رفت اما دخترها از آن طرف بام افتادند. حالا بعضی از آنها، اصلا نظر خانواده را لحاظ نمی کنند یا از تجربیات آنان در مسائل اساسی استفاده نمی کنند و در نتیجه کارشان به جدایی می انجامد. این مسئله درباره برخی پسرها هم صادق است.
«آمنه کلهر» دراین زمینه می گوید: «معیار ازدواج درگذشته، ایثار، گذشت و کدبانوگری دختر و صبر و تلاش خستگی ناپذیر پسر در چرخاندن چرخ سنگین زندگی بود. اما حالا معیارهای دوطرف به پول و ظاهر ختم می شود، تشریفات غالب شده، احترام ها از بین رفته و زن و شوهر مشکلات را به گردن یکدیگر می اندازند و از مسئولیت شانه خالی می کنند.»
حرفهای این بانوی ۵۷ ساله را جوانی ۲۸ساله که سه سال است ازدواج کرده تکمیل می کند: «می گویند عروسی یک بار اتفاق می افتد و باید هرچه باشکوهتر باشد اما شکوه و شادی به تشریفات آنچنانی نیست. چرا که به تحمل بار سنگین بدهی های بعدش نمی ارزد. تجملات، برکت را از زندگی می برد و سرانجامش به پوچی ختم می شود.»
«حمید صادقی» معتقد است که بزرگترها باید ضمن احترام به انتخاب جوانان، با حرف و عمل آنها را راهنمایی کنند و پس از ازدواج هم مراقب آنها باشند تا زندگیشان به ثبات برسد چرا که سالهای اول زندگی پراز اختلاف و سوءتفاهم است.
● همت جوانان
«اگر قرار باشد تمام امکانات برای شروع یک زندگی فراهم باشد پس زوج جوان چه چیزی را می خواهند با هم بسازند.»
این پرسش را «جلال حسین آبادی» که راننده تاکسی است مطرح می کند. او ادامه می دهد: «قدیم، پیوند بین زوجین عمیق تر بود چون با هر اختلافی راه دادگاه را درپیش نمی گرفتند، زندگی را با هم می ساختند، زن و مرد اهل قناعت بودند و امکانات مالی را با سختی فراهم می کردند اما برایشان شیرین بود چون حاصل دسترنج خودشان را استفاده می کردند. اما الان همه چیز را بزرگترها فراهم می کنند بنابراین جوان ها قدر نمی دانند و با کوچکترین اختلاف به دادگاه می روند.»
این راننده تاکسی معتقد است که مقدمات اولیه را باید بزرگترها فراهم کنند اما به فرزندانشان بیاموزند که بقیه راه را خودشان باید بروند. جوان ها هم باید در انتخاب خود دقت کنند و با غیر هم شأن خود به لحاظ اقتصادی و اجتماعی وصلت نکنند.
جوان ها ازدواج نمی کنند چون امکانات ندارند غافل از اینکه ازدواج خود آغازی بر سرازیر شدن برکت ها است. «مریم سبحانی» که یک دانشجوی ۲۶ ساله کارشناسی ارشد است از برادرش می گوید: «شغل ثابتی نداشت اما بیکار نمی ماند. تشویقش کردیم که ازدواج کند. یک روز گفت، نیت کرده که ازدواج کند به یک ماه نکشید که در یکی از کارخانه های خودروسازی مشغول کار شد. حالا پول و خانه نداشت که ازدواج کند. یکی از دوستان پدرم پذیرفت که قسمتی از خانه مادر پیرش را به آنها با بهایی کم اجاره بدهد. با مقداری وام و قرض عروسیش را هم راه انداختیم. البته خودش اهل کار و تلاش بود. زندگی سخت است اما با کمی صبر و تلاش می گذرد.»
او ادامه می دهد: «این که خداوند وعده داده گشایش ایجاد می کند را به عینه در ازدواج خود، برادرم و پسر عموهایم دیدم فقط باید توکل داشت و صبر و قانع بودن به حد خود.»
● باور وعده خدا
«۸۵ درصد دامادها با پشتوانه مالی خانواده هایشان ازدواج می کنند و تنها سرمایه شان، کار آنها است. اکثر پسرها در سنین ۲۲ تا ۳۰ سال ازدواج می کنند اما عروس خانم های ازدواج کرده زیر ۲۲ سال زیادند.»
اینها حرف های سیدمحمود میرحیدری؛ سر دفتر یکی از دفاتر ازدواج و استاد حقوق دانشگاه است. او درک بالاتر دخترها در سنین پایین نسبت به پسرها را برای امر ازدواج یک موهبت الهی می خواند اما ازدواج بدون تحقیق را زمینه افتادن به دام فریب می داند.
میرحیدری می افزاید: «برخی فقط نگران معتاد بودن خواستگار دخترشان هستند در حالی که عوارض اعتیاد در جوانان آنچنان مشهود نیست بنابراین باید جوانان و خانواده ها به خصوصیات و میزان تفاهم با یکدیگر دفت کنند.»
خداوند تأمین مخارج وصلت را تضمین کرده است بنابراین جوان ها بهتر است با توکل به خدا و کمک گرفتن از باتجربه ها، صاحب نفس ها و مومنان حقیقی به مسائل دیگری توجه کنند. انتخاب همسر، تلاش برای کسب روزی حلال، وصلت با یک هم شأن به لحاظ اقتصادی و اجتماعی و تقویت صبر و دانایی از مهم ترین چیزهایی است که دختران و پسران و خانواده ها و اطرافیانشان باید مدنظر داشته باشند.فقط کافی است که جوان و خانواده اش برای این امر مقدس نیت کنند آنگاه برکات خداوند نازل می شود. آنها که باور ندارند امتحان کنند.

ناهید جعفرپور کامی

منبع : روزنامه کیهان