پنجشنبه, ۹ فروردین, ۱۴۰۳ / 28 March, 2024
مجله ویستا

علل شایع و برخی عوامل مرتبط با مرگ و میر پری ناتال در شهر سمنان


علل شایع و برخی عوامل مرتبط با مرگ و میر پری ناتال در شهر سمنان
میزان مرگ و میر پری ناتال از شاخص های مهم بهداشتی، فرهنگی و اقتصادی هر جامعه می باشد و این میزان در کشور ما در مقایسه با کشورهای پیشرفته بالاست. در این مطالعه توصیفی _ تحلیلی تمام موارد مرده زایی (بعد از ۲۲ هفته حاملگی) و مرگ نوزادی (از زمان تولد تا ۲۸ روزگی نوزاد) از شهریور ۷۶ لغایت آذر ۷۷ در زایمان های طبیعی و سزارین انجام شده در بیمارستان امیرالمومنین شهر سمنان مورد بررسی قرار گرفتند در هر مورد از مرگ نوزاد یا مرده زایی مستقیما" اطلاعات از فرد عامل زایمان و والدین و متخصص اطفال گرفته شده و در پرسشنامه هایی که قبلا" تهیه شده بود درج گردید و در ضمن برای همه مادرانی که مرده زایی داشتند آزمایشات Creatinine, BUN, PTT, PT, Platelet,. CBC و FBS داده شد. تمامی نوزادان تا آخر ۲۸ روزگی پیگیری شدند و هر گونه مرگ و میر خارج از بیمارستان تا حد امکان جزء مطالعه قرارگرفت. برای بررسی برخی عوامل مرتبط با مرگ و میر پری ناتال، گروه فوق با گروه شاهد که شامل ۱۵۰ مورد زایمان انجام شده در همان مدت مطالعه بودند و به طور نصادفی انتخاب شدند مورد مقایسه قرار گرفتند و با آزمون X۲" مورد آزمون قرار گرفتند. در ۲۹ مورد مرده زایی، شایع ترین علل آن به ترتیب
▪ جدا شدن زودرس جفت
▪ پره اکلامپسی
▪ فشار خون مزمن
▪ دیابت
▪ تنگی بند ناف
▪ ناهنجاری های مادرزادی بودند.
در ۴۵ مورد مرگ نوزادی، شایع ترین علل به ترتیب
▪ کم وزنی نوزاد (نارسی)
▪ ناهنجاری های مادرزادی
▪ آسفیکسی زمان زایمان بودند.
در ضمن در این مطالعه بین سن بالای ۳۵ سال مادر، سابقه دو یا بیش از دو سقط، سابقه خونریزی در نیمه اول و دوم حاملگی و سابقه مرده زادیی یا میزان مرگ و میر پری ناتال رابطه معنی داری وجود داشته در حالی که در مورد پاریتی و پارگی کیسه آب به مدت بیشتر از ۶ و کمتر از ۱۸ ساعت این ارتباط معنی دار نبود.
● مقدمه:
با توجه به اینکه میزان مرگ و میر پری ناتال از شاخص های مهم بهداشتی، فرهنگی و اقتصادی هر جامعه بوده و در کارگاه بررسی اولویت های تحقیقاتی که با همکاری صندوق جمعیت سازمان ملل متحد در سال ۷۵ در تهران تشکیل شد به این عنوان امتیاز ۱۰۰ درصد داده بودند و از طرفی میزان مرگ و میر نوزادان در کشور ما در مقایسه با کشورهای پیشرفته بسیار بالاست لذا در صدد برآمدیم تا مطالعه ای در جهت یافتن علل مرگ و میر پری ناتال (مجموع مرده زایی و مرگ نوزادی) انجام دهیم و ارتباط آن را با برخی از عوامل مادر و جنینی بررسی تا بتوانیم راه حل هایی جهت کاهش مرگ و میر نوزادان این شاخص مهم بهداشتی پیدا کنیم. در ایران در سال ۱۳۷۳ طبق آمار مرکز بهداشت میزان مرگ و میر نوزادان در استان تهران ۱۵، در اردبیل ۱/۲۵، در فارس ۶/۱۷، در ایلام ۹/۱۶، در زنجان ۱/۲۰ و در سمنان ۱۶ در ۱۰۰۰ تولد زنده بوده است. میزان مرگ و میر نوزادان در سال ۱۹۵۵ در ایالات متحده ۶/۵ در ۱۰۰۰ و در بلژیک ۸/۴ در ۱۰۰۰ تولد زنده گزارش شده است. (۱) در مطالعه ای در ویتنام در سال ۱۹۹۶ در رابطه با علل مرگ و میر پری ناتال ۳۳ درصد به علل نارسی، ۱۵ درصد به علت ناهنجاری های مادرزادی، ۱۲ درصد به علت آسفیکسی حین زایمان، ۴ درصد به علت تروماهای زایمانی، ۸ درصد به علل دیگر و ۱۲ درصد به علت ناشناخته بوده است. (۲) سن بالای ۳۵ سال مادر، سابقه سه یا بیش از سه سقط سابقه خونریزی در نیمه اول و دوم حاملگی، تولدهای اول در مادران خیلی جوان و تولدهای ششم یا بالاتر و پارگی کیسه آب به مدت بیش از ۱۸ ساعت عوامل هستند که سبب افزایش میزان مرگ و میر پری ناتال می شوند. (۳، ۴، ۵) در مطالعه ای دیگر سن کمتر از ۲۰ سال مادر سبب افزایش میزان مرگ و میر پری ناتال شناخته نشده است. (۶)
● مواد و روش ها:
در این تحقیق تمام موارد مرده زایی (بعد از ۲۲ هفتگی حاملگی) و مرگ نوزادی (از زمان تولد تا ۲۸ روزگی نوزاد) از شهریور ماه ۷۶ لغایت آذر ۷۷ در زایمان های طبیعی و سزارین انجام شده در بیمارستان امیر شهر سمنان مورد بررسی قرار گرفتند. در هر مورد از مرده زایی یا مرگ نوزاد اطلاعات مورد نیاز بطور مستقیم از فرد عامل زایمان، والدین و متخصص اطفال گرفته شد و در پرسشنامه هایی که قبلا" تهیه شده بود درج گردید. در ضمن برای همه مادرانی که مرده زایی داشتند آزمایشات Creatinine, BUN, PTT, PT, Platelet, CBC و FBSانجام گرفت. این آزمایشات به دلیل مدیریت صحیح بیماران بوده تا چنانچه هر گونه مشکل انعقادی به علت مرده زایی در این مادران وجود داشته قبل از شروع اینداکشن تصحیح گردد در تمام موارد مرده زایی یا مرگ نوزادی بررسی دقیق جنین، جفت و بند ناف از نظر آنومالی های ماکروسکوپی انجام شد. تمامی نوزادان تا آخر ۲۸ روزگی پیگیری شدند و هر گونه مرگ و میر خارج از بیمارستان تا حد امکان جز مطالعه قرار گرفت. برای بررسی عوامل مرتبط با مرگ و میر پری ناتال گروه مورد مطالعه با گروه شاهد که شامل ۱۵۰ مورد زایمان های انجام شده در همان مدت مطالعه بودند و در آنها مرگ و میر پری ناتال وجود نداشت و بطور تصادفی انتخاب شده بودند مورد مقایسه قرار گرفتند و بدین منظور از آزمون X۲ استفاده شد و در هر مورد ۰۵/۰P< معنی دار تلقی گردید.
● نتایج:
در بین ۲۹ مورد مرده زایی شایع ترین علل به ترتیب شامل ۶ مورد جدا شدن زودرس جفت (۶/۲۰ درصد) ۵ مورد پره اکلامپسی یا فشار خون مزمن (۲/۱۷ درصد) ۴ مورد دیابت (۷/۱۳ درصد)، ۴ مورد تنگی بند ناف (۷/۱۳ درصد)، ۳ مورد ناهنجاری های مادرزادی (۳/۱۰ درصد)، ۱ مورد محدودیت رشد جنینی (۴/۳ درصد) و ۶ مورد با علت ناشناخته (۶/۲۰ درصد) بود. ۱۴ مورد مرده زایی در هفته های ۳۲ تا ۳۶، ۹ مورد ۲۸ تا ۳۲ و ۴ مورد کمتر از ۲۸ هفته بودند. از سوی دیگر در بین ۴۵ مورد مرگ نوزادی شایع ترین علل به ترتیب شامل ۲۹ مورد کم وزنی نوزاد (۵/۶۴ درصد)، ۵ مورد ناهنجاری های مادرزادی (۱۱ درصد)، ۳ مورد آسفیکسی زمان زایمان (۶/۶ درصد)، ۱ مورد خونریزی داخل بطنی (۲/۲ درصد)، ۱ مورد آسپیراسیون مکونیوم (۲/۲ درصد) و ۱ مورد سپسیس نوزادی (۲/۲ درصد) و ۵ مورد با علل ناشناخته (۱۱ درصد) بود. از ۲۹ مورد مرگ نوزادی به دلیل کم وزنی ۱۵ مورد وزن کمتر از ۱۰۰۰ گرم، ۹ مورد بین ۱۰۰۰ تا ۱۵۰۰ گرم و ۵ مورد بین ۱۵۰۰ تا ۲۰۰۰ گرم بود، ۲۹ مورد (۶۵ درصد) مرگ نوزادی در ۲۴ ساعت اول بعد از تولد بود. در این مطالعه بین میزان مرگ و میر پری ناتال و سن بالای ۳۵ سال مادر (جدول شماره ۱) سابقه دو یا بیش از دو سقط (جدول شماره ۲) سابقه خونریزی در نیمه اول و دوم حاملگی (جدول شماره ۳) و سابقه مرده زایی (جدول شماره ۴) ارتباط معنی دار وجود داشت (۰۵/۰P<). همچنین بین میزان مرگ و میر پری ناتال با پاریتی (جدول شماره ۵) و پارگی کیسه آب به مدت بیش از ۶ ساعت (جدولشماره ۶) و کمتر از ۱۸ ساعت ارتباط معنی دار وجود نداشت (۰۵/۰P>).
جدول شماره ۱ _ رابطه بین مرگ و میر پری ناتال با سن مادر
جدول شماره ۲ _ رابطه بین مرگ و میر پری ناتال سابقه دو یا بیش از دو سقط
جدول شماره ۳ _ رابطه بین مرگ و میر پری ناتال سابقه خونریزی در نیمه اول و دوم حاملگی
جدول شماره ۴ _ رابطه بین مرگ و میر پری ناتال با سابقه مرده زایی
جدول شماره ۵ _ رابطه بین مرگ و میر پری ناتال با پاریتی
جدول شماره ۶ _ رابطه بین مرگ و میر پری ناتال کیسه آب به مدت بیش از ۶ ساعت
● بحث:
در مطالعه ما بیشترین علت مرده زایی جدا شدن زودرس جفت بود که با مطالعه بوکنز و همکاران همخوانی دارد (۱). در این مطالعه بیشترین موارد مرده زایی در هفته های ۳۲ تا ۳۶ بارداری رخ داد در حالیکه در مطالعه بوکنز و همکاران (۱) بیشترین موارد آن زیر ۲۸ هفته بارداری گزارش شده است. همچنین در سمنان ۷۹ درصد علل مرده زایی شناخته شده بود در صورتیکه در مطالعه بوکنز و همکاران فقط ۵۰ درصد علت آن شناخته شده است (۱). در مطالعه ما شایع ترین علت مرگ نوزادی کم وزنی زمان تولد بود و بیشترین مرگها (۶۵ درصد) در ۲۴ ساعت اول بعد از تولد اتفاق افتاد که با مطالعات بوکنز و همکاران (۱) همخوانی دارد. از سوی دیگر مطالعه ما بین میزان مرگ و میر پری ناتال با سن بالای ۳۵ سال مادر، سابقه دو یا بیش از دو سقط، سابقه خونریزی در نیمه اول و دوم حاملگی و سابقه مرده زایی رابطه معنی داری وجود داشت. در مطالعات دیگر نیز به این ارتباطات معنی دار اشاره شده است ولی بر اساس مطالعه بوکنز و همکاران (۱) رابطه بین مرگ و میر پری ناتال با سه یا بیش از سه سقط گزارش شده که در این مطالعه با دو یا بیش از دو سقط این رابطه معنی دار بوده است. در مطالعات دیگر در رابطه با سابقه مرده زایی با مرگ و میر پری ناتال مطلبی ذکر نشده در حالی که در این مطالعه این رابطه معنی دار بوده است.
در این مطالعه بین میزان مرگ و میر پری ناتال با پاریتی و پارگی کیسه آب به مدت بیش از ۶ و کمتر از ۱۸ ساعت رابطه معنی دار وجود نداشت در مطالعات دیگر (۱ و۴) افزایش میزان مرگ و میر پری ناتال در تولد اول در خانم های خیلی جوان و پاریتی ششم یا بالاتر و پارگی کیسه آب به مدت بیش از ۱۸ ساعت ذکر شده است که این نتیجه گیری با توجه به اینکه اولا" اکثر حاملگی ها در مطالعه ما حاملگی های اول بوده و پاریتی ششم یا بالاتر بسیار کم بوده است و ثانیا" در اکثر موارد پارگی کیسه آب در فاصله زمانی ۶ تا ۱۸ ساعت بوده است، منطقی بنظر می رسد.
منابع
۱. Buekens P, Wlcox AJ, Kiely J, et al. Preterm births and neonatal mortality in Belgium and the United States. Paediatr Perinat Epidemiol. ۱۹۹۵; ۹(۳):۲۷۳-۲۸۰.
۲. Nguyen TH, Changssu vivatwany V. Impact of prenatal care on perinatal mortality. Asia Pac J Public Health. ۱۹۹۷;۲۸(۱):۵۵-۶۱
۳. Cunnigham FG, MacDonald PC, Gant NF, etal. Williams obstetrics. ۲۰th ed. London: Appleton & Lange; ۱۹۹۷.
۴. Carolin C, Signar MD, Aniksood MD, etal. Second trimester vaginal bleeding: correlation of ultrasonographic findings with perinatal outcome. Am J Obstet Gynecol. ۱۹۹۸; ۱۷۸:۳۳۶-۳۴۰.
۵. Behrman RF, Kiegman RM, Jenson HB. ۱۶th ed. Philadelphia: W.B.Saunders; ۲۰۰۰.
۶. Weerasekera DS. Adolescent pregnancies is the outcome different. Ceylon Med J. ۱۹۹۷;۴۲(۱):۱۶-۱۷
دکتر اعظم آذرگون _ استادیار، عضو هیئت علمی گروه زنان دانشگاه علوم پزشکی سمنان
دکتر صنم مرادان _ استادیار، عضو هیئت علمی گروه زنان دانشگاه علوم پزشکی سمنان
منبع : مجله پزشکی هرمزگان، دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی هرمزگان


همچنین مشاهده کنید