ردپای کربن :کاهش خروج کربن می تواند برای سلامت شما مفید باشد

ردپای کربن شما مقیاسی است که نشانگر تاثیر فعالیت های شما برتولید مقدار اکسید CO۲ است که ازطریق مصرف سوخت های فسیلی ایجاد می شود . به صورت وزن CO۲ تولیدی وبا واحد تن بیان می شود.
کارشناسان جهان ، حد هدف زا سالانه ۲تن به ازای هرفرد تعیین کرده اند. درحال حاضر متوسط جهانی ۴تن به ازای هر فرد است که البته درکشورهای مختلف دامنه تفاوت وسیعی دارد.به صورت تقریبی متوسط ملی برای آمریکا ۲۰،بریتانیا۹،چین۳ وهندوستان ۲/۱ می باشد .برآورد می شود که فعالیت های فردی ۴۵% ردپای کربن شما را تشکیل می دهند. مابقی سهم مربوط به تولید کربن سیستمک است که به خدمات قابل ارئه به شما ارتباط پیدا می کند. درحالی که برای رسیدن به هدف توافق شده، نیاز به اقداماتی هم درسطح سیستمی وهم درسطح فردی است،ولی افراد اقدامات بسیار زیادی می توانند درکاهش ردپای سلامت کربن خود انجام دهند. همانگونه که درزیر آمده اقداماتی که برای کاهش تولید کربن انجام می شوند برای سلامت مفید خواهند بود.
اقدامات پیشنهادی برای کاهش تولید گاز دی اکسید کربن دررابطه با حمل ونقل ،غذا،مصرف انرژی درخانه ،مصرف آب ومدیریت مواد زاید وپسماندها درزیر آورده شده است.
● حمل ونقل
منافع برای سلامتی.افرایش فعالیت جسمانی منجر به کاهش چاقی ،بیماریهای قلبی (شامل کاهش فشار خون)،دیابت ،پوکی استخوان وسرطان می شود. کاهش آلودگی هوا می تواند به کاهش بیماری های تنفسی شامل آسم وبیماریهای انسدادی مزمن ریوی شود.کاهش سروصدا باعث حفاظت دربرابر ازدست دادن شنوایی وکاهش استرس درجامعه خواهد شد.
منافع زیست محیطی.تغییرات درانتخاب ها وفن آوری ها می تواند سهم عمده حمل ونقل درتولید گاز CO۲ درسطح جهان،آلودگی هوا به علت ذرات معلق کوچک ،سروصدا وجراحات را کاهش دهد.
اقدامات شامل موارد زیر است:
از یکی از راه های زیر برای رفتن به سرکار یا محل تحصیل خود استفاده کنید.دوچرخه سواری ،پیاده روی ،استفاده مشترک از ماشین ها وحمل ونقل عمومی .به طور متوسط به ازای هریک لیتر سوخت مصرفی درموتور خودرو ،بیشتر از۵/۲ کیلوگرم گاز CO۲ تولید می شود.
برای سفرهای کوتاه شهری ازماشین استفاده نکیند.زیرا مصرف سوخت وخروج گاز CO۲ هنگام سردبودن موتور خودرو خیلی بیشتر است.پژوهش ها نشان می دهد که نصف سفره های درون شهری با خودرو برای مسافتی کمتر از۳ کیلومتر انجام می شوند. فاصله ای که براحتی با پیاده روی ودوچرخه سواری می توان آن راطی نمود.
باسرعت حرکت نکنید.سرعت زیاد باعث مصرف بیشتر سوخت وخروج گاز CO۲ می شود. رانندگی با سرعت بیش از ۱۲۰ کیلومتر درساعت مصرف سوخت را درمقایسه با سرعت ۸۰ کیلومتر درساعت تا ۳۰درصد افزایش می دهد. دنده های بالاتر (۴و۵) دررابطه با مصرف سوخت اقتصادی تر هستند.
سفر باقطار. اگر فردی به تنهایی با ماشین حرکت کند، درهر کیلومتر سه برابر بیشتر از وقتی که این فرد با قطار سفر کند گاز CO۲ تولید می شود.
به جای پرواز از گزینه های دیگر استفاده کنید، سفرهای هوایی یکی ازسریع ترین منابع رو به رشد تولید گاز CO۲ درجهان است.
● غذا:
منافع سلامتی. انتخاب غذاهای بهتر می تواند مصرف چربی های اشباع شده ،قند ونمک زیاد را کاهش داده و بنابراین خطرچاقی ،بیمارهای قلبی،سکته، دیابت وسرطان های روده وپستان را کاهش می دهد.
منافع زیست محیطی .تولید موادغذایی سهم عمده ای درتولید گاز CO۲ درسطح جهان دارد. کاهش مصرف کلی محصولات حیوانی درسطح جهان(گوشت ومحصولات لبنی ) می تواند منجر به کاهش تولید گاز CO۲ ومتان توسط حیوانات شود. استفاده ازمحصولات محلی می تواند مصرف سوخت های فسیلی به خاطر حمل ونقل مواد غذایی را کاهش دهد.
اقدامات شامل موارد زیر است:
کاهش مصرف محصولات حیوانی درکشورهای توسعه یافته. کشورهای صنعتی باید مصرف گوشت خود را ازحد ۲۲۴ گرم برای هرفرد درروز کاهش دهند.مصرف ۹۰گرم برای هرفرد درروز درکل جهان تاثیر چشمگیری بر سطح کربن تولیدی وسلامت خواهد داشت.افزایش مصرف گوشت درکشورهای کم درآمد باعث کاهش کوتاهی قد کودکان می شود.
ازغذاهای محلی ومواد غذایی تولید شده فصلی استفاده کنید. مواد غذایی تازه که درهرمنطقه به صورت فصلی تولید می شود نیاز به انرژی کمتری برای تولید دارند.حرکت آنها از مزرعه تا سرسفره خانوار به سوخت کمتری دارد.
سعی کنید مواد غذایی را هدرندهید. فقط هنگام نیاز آنها را بخرید ومصرف کنید.
مواد زائد آلی را بازیافت کنید.متان آزاده شده بوسیله مواد زائد قابل تجزیه زیستی (بیولوژیک) درمحل های دفن زباله عامل تولید ۳ درصد ازگازهای گلخانه ای دراروپاست .ازطریق بازیافت مواد زائد آلی یا تبدیل آن به کمپوست ،اگر باغی یا باغچه ای دراختیار دارید،می توانید این مشکل را زامیان بردارید.
● مصرف انرژی
منافع سلامتی.دسترسی به انرژی پاک وقابل اعتماد نتایج ناخوشی وبیمار ناشی از آلودگی هوا داخل فضاهای بسته (عامل مرگ ۶/۱ میلیون نفر درسال)، آلودگی هوای فضای باز (عامل مرگ۸/۰ میلیون نفر ساکنین شهری درسال) ومخاطرات شغلی به ویژه درکشورهای کم درآمد را کاهش می دهد. درحال حاضر ۴/۲ میلیارد نفر وابسته به سوخت های فسیلی سنتی بوده و ۶/۱ میلیارد نفر از انرژی الکتریسیته برق محروم هستند.
اقدامات زیر را باتوجه به موقعیت جغرافیایی واجتماعی می توان انجام داد:
درجه حرارت را کم کنید. درزمستان کاهش درجه حرارت به اندازه ۱ درجه سانتی گراد می تواند ۱۰-۵ درصد از قبض برق خانوار را کاهش داده وسالانه از تولید ۳۰۰ کیلوگرم گاز CO۲ به ازای هر خانوار جلوگیری کند.
درجه برودت هوا را کاهش دهید.سیستم های تهویه متبوع ازهدردهندگان واقعی انرژی هستند. یک اتاق معمولی دارای دستگاه تهویه ۱۰۰۰ وات سبب تولید ۶۵۰ گرم CO۲ درساعت می شود. استفاده ازپنکه می تواند یک جایگزین باشد.درغیر این صورت دراستفاده ازتهویه صرفه جویی کنید واز انواع مدلهای که انرژی کارآیی بیشتری دارند استفاده نمایید. درکشورهایی که گرمای آنها خشک است، کولرهای آبی موثر هستند ومیزان کمتری از انرژی را مصرف می کنند. دراتاق هایی که از آنها استفاده نمی شود. وسایل گرم کننده .برودتی را خاموش کنید. ترموستات را طوری تنظیم کنید که درشب وهنگامی که درخانه نیستید گرم شدن یا سرد شدن به حداقل برسد.با این کار به تنهایی می توانید مصرف انرژی می توانید مصرف انرژی را بین ۷ تا ۱۵ درصد کاهش دهد.
درساخت خانه ازعایق های مناسب استفاده کنید.عایق کاری یکی ازموثرترین راه های کاهش خروج CO۲ وذخیره انرژِی دردراز مدت است.ازدست دادن گرما از طریق دیوارها ،سقف ها وکف عامل ۵۰درصد ازکل حرارتی است که ازدست می رود. مخزن آب گرم،لوله های حرارت مرکزی ،پنجره ها ،کف اتاق ها وهمچنین شکاف دیوارها را عایق کاری کنید .پشت رادیاتورها را با فویل آلومینیومی بپوشانید. درآب وهوای استوایی (وهنگام موج های گرم) عایق خوب سبب می شود که گرما به منزل داخل نشود.
پنجره های یک جداره خود رابا پنجرهای دوجداره تعویض کنید. این اقدام نیاز به یک سرمایه گذاری ابتدایی دارد. اما می تواند انرژی ازدست رفته ازطریق پنجره ها رانصف کرده و دردراز مدت هزینه های صرف شده جبران می شود.
محل یخچال وفریزر خود راتغییر دهید.قرار دادن آن ها درکنار اجاق باعث مصرف انرژی بیشتری می شود.
یخ یخچال وفریزر های قدیمی را به صورت مرتب آب کنید.(برفک زدایی).حتی بهتر است آنها رابا مدل های جدیدتر ،که به صورت خودکار یخشان ذوب شده و دوبرابر مدل های قدیمی انرژی – کارایی دارند جایگزین نمایید.هنگام خرید وسایل جدید(نه تنها یخچال ها ،بلکه ماشین لباسشویی ،ماشین ظرفشویی وغیره) ازمدل هایی استفاده کنید که میزان انرژی – کارایی آنها بالا است.
درمورد تنظیمات یحچال خود دقت کنید. اگر یخچال را درسردترین وضعیت قرار دهید.نه تنها انرژی بیشتری مصرف می شود بلکه مواد غذایی ممکن است به علت یخ زدن حالت تازگی خود را ازدست بدهند.
غذاهای داغ یا گرم را دریخچال قرار ندهید. سرد کردن غذا قبل از قرار دادن آن دریخچال باعث صرفه جویی درانرژی می شود.
درجه حرارت آب گرم کن یا پکیج(شوفاژ) راکنترل کنید.ترموستات راطوری تنظیم کنید که درجه حرارت بیشتر از ۶۰ درجه نشود.
چراغ ها را هنگامی که نیاز نیست خاموش کنید.خاموش کردن ۵ لامپ درخانه می تواند ازتولید ۴۰۰ کیلوگرم CO۲ درسال جلوگیری کند.
ازلامپ های کم مصرف استفاده کنید.استفاده از یکی از این لامپ ها می تواند ازتولید ۴۰۰ کیلوگرم CO۲ درطول عمر لامپ جلوگیری کند.طول عمر این لامپ ها ده برابر لامپ های معمولی است.لامپ های کم مصرف گران تر از لامپ های معمولی هستند.اما با توجه به ویژگی آن ها وطول عمرشان با صرفه هستند.
وسایل برقی را درحالت آماده به کار((Stand by قرار ندهید. ازدکمه های روشن/ خاموش روی خود دستگاه استفاده کنید.تلویزیونی که برای مدت سه ساعت در روز روشن بوده ودر۲۱ ساعت دیگر درحالت آماده به کار قرار داشته باشد.حدود ۴۰ درصد ازکل انرژی مصرفی اش درحالت stand by مصرف می کند.(متوسط استفاده اروپایی ها ازتلویزیون۳ ساعت درروز است.)
سیم شارژ تلفن همراه راهنگامی که ازآن استفاده نمی کنید ازبرق خارج کنید.این سیم حتی وقتی که به تلفن وصل نباشد همچنان برق می کشد.
تخمین زده می شود که ۹۵ درصد ازانرژی با اتصال دائم سیم به برق هدر می رود.
ازسوخت های دیگر به جای سوخت های فسیلی استفاده کنید.فن آوری های زیست انرژی ،سوخت های پاک تر مانند گازمایع می تواند تاثیر مثبتی برکارایی انرژی وتولید گاز CO۲ داشته باشد وخطرات مرتبط با آلودگی هوای اتاق را کاهش می دهد.
● مصرف آب
منافع سلامتی.اقداماتی که کمیت وکیفیت آب را بهبود می بخشد سبب حفظ ایمنی آب آشامیدنی ،کشاورزی ومنابع غذایی مرتبط با کشاورزی شده واز سوء تغذیه ومشکلات مرتبط با آب آلوده پیشگیری می کند. زمانی که استاندارد های آب، بهسازی وبهداشت فردی بالا باشد خطر طغیان بیماری های منتقله ازطریق آب کاهش خواهد یافت
▪ اقدامات خانگی برای صرفه جویی درمصرف آب:
آب کمتری را بجوشانید.هنگام خوردن چایی ،آب را فقط به اندازه مقدار مصرف بجوشانید.به ترتیب درمصرف انرژی صرف جویی خواهید کرد.
هنگام طبخ غذا، روی ظرف را بپوشانید.انجام این کار می تواند درمصرف انرژی صرفه جویی کند.
درصورت امکان ازبطری های آب پلاستیکی بسته بندی شده استفاده نکنید. چرا که هزینه های اقتصادی وزیست محیطی مرتبط با بطری های پلاستیکی وحمل ونقل آن ها زیاد است.
شیر آب را ببندید.هنگام مسواک زدن، اگر شیر آب را ببندید می توانید درمصرف چندین لیتر آب به ازای هرنفر در روز صرفه جویی کنید.ماشین های لباسشویی وظرفشویی را تنها وقتی که پر هستند روشن کنید.هنگامی که ماشین های مذکور نیمه پر باشند، ازتنظیمات مربوطه استفاده کنید.همچنین نیاز به بالا بردن دجه حرارت دستگاه های شوینده ندارید. مواد پاک کننده امروزی به اندازه کافی موثر هستند تا در دمای پایین ظرف ها ولباس ها را تمیز کنند.
هنگام ضرورت از خشک کن استفاده کنید.هرچه خشک کردن بیش از سه کیلوگرم CO۲ تولید می کند.خشک کردن لباس ها به صورت طبیعی سبب می شود که عمر لباس ها بیشتر شده ،درحالی که انرژی مورد نیاز مجانی وبدون آلودگی است.
● مدیریت مواد زاید: کاهش،مصرف مجدد،بازیافت
منافع سلامتی وزیست محیطی.مواد زاید وزباله ها ازمهم ترین عوامل تولید CO۲ هستند.کاهش زباله می تواند تولید گازها را کاهش داده وهمچنین ازپر شدن زمین جلوگیری کرده ومنجر به کاهش آلودگی هوا وزمین می شود.زباله ها نه تنها CO۲ ومتان دراتمسفر آزاد می کنند بلکه هوا،آب های زیر زمنی وخاک را آلوده می کنند.
اقدامات شامل موارد زیر است:
تاحد امکان بازیافت کنید.کاغذ و مقوا، پلاستیک ها وقوطی ها را برای بازیافت از بقیه زباله جدا کنید. با بازیافت یک قوطی آلومینومی می تواند درمصرف ۹۰ درصد انرژی مورد نیاز برای تولید یک قوطی جدید صرفه جویی کنید.۹ کیلوگرم گاز CO۲ تولیدی به ازای تولید هرکیلوگرم آلومینوم! بازیافت ۱ کیلوگرم مواد پلاستیکی در تولید ۵/۱ کیلوگرم CO۲ ، بازیافت ۱ کیلوگرم شیشه ازتولید ۳۰۰ کیلوگرم CO۲ و بازیافت ۱ کیلوگرم کاغذ (به جای دفن آن زیرزمین) ازتولید ۹۰۰ گرم CO۲ و متان جلوگیری می کند.
مطمئن شوید که مقامات مسئول محلی امکاناتی را برای بازیافت فراهم کنند.برای جمع آوری مناسب مواد زاید وتسهیلات بازیافت با آن ها رایزنی کنید.
تولید زباله ومواد زاید را کاهش دهید. بسیاری ازمحصولاتی که ما می خریم درحین تولید وتوزیع به نحوی باعث تولید گاز های گلخانه ای می شوند. با خوردن غذا درظرف های غذایی قابل استفاده مجدد به جای ظرف های یک بار مصرف می توانید درمصرف انرژی صرفه جویی کنید.
برای خرید از کیسه هایی استفاده کنید که یک بار مصرف نباشند.استفاده ازکیسه های قابل استفاده مجدد درهر بار خرید می تواند درمصرف انرژی وتولید زباله صرفه جویی نماید.
هوشمندانه خرید کنید.تولید یک بطری ۵/۱ لیتری نیاز به مصرف انرژی کمتری دارد و بیش از سه بطری نیم لیتری زباله تولید می کند.
ازسوزندان مواد زاید خانگی خودداری کنید. سوزاند این مواد به افزایش تولید گازهای گلخانه ای و ورود مواد شیمیایی سمی به جو کمک می کند.

منبع:WHO
محمدجواد محمدی