تیر و تخته هایی برای بقای زندگی

فاطمه اروجلو-تهیه جهیزیه یکی از دغدغه های اصلی خانواده های دختردار ایرانی است و معمولا این دغدغه از زمانی که دختر بدنیا می آید(!) شروع می شود و تا رهسپاری به خانه بخت ادامه دارد. گرچه در برخی موارد پس از رهسپاری هم ادامه دارد...سنتی که امروزه مشخص شده ریشه اش در بی ریشه گی دوانده شده...در ایران باستان ضرب المثل معروف " دختر، دزد خانه پدری است" برای همین موضوع ذکر می شد! یکی از اتاق های خانه پر از اسباب و اثاثیه بود. تمام اعضای خانواده در جنب و جوش بودند. به تدریج از حجم اسباب و اثاثیه اتاق کاسته و با هلهله و شادی به کامیون منتقل می شد. بعد از گذشت ساعتی حتی یک سوزن هم در اتاق نبود، خالی خالی شده بود. زن با لبخندی در آستانه در اتاق ایستاد و به ۱۹ سال پیش برگشت، روزی که "مبینا" تازه به دنیا آمده بود و وی دغدغه تهیه جهیزیه را داشت و حال بعد از گذشت این همه مدت احساس سبکی می کرد.
● دختر را با جهازش می شناسند
پیشینه جهزیه و اینکه برای اولین بار چه کسی به فکر تهیه جهیزیه برای دخترش افتاد، در میان زوایای تاریخی گم شده است اما نکته قابل توجه در همه اعصار تاریخ این است که همیشه تهیه جهیزیه برای دختر یکی از دغدغه های اصلی والدین بوده است و هر کسی بنا به توان مالی خود مقداری اسباب و اثاثیه مورد نیاز برای تشکیل یک زندگی را با دختر خود راهی خانه بخت می کند. ضرب المثل معروف " دختر، دزد خانه پدری است" ریشه در همین فرهنگ دارد. در ایران باستان تهیه جهیزیه فقط مختص به خانواده دختر نبوده است و خانواده پسر نیز در این امر به یاری آن ها می شتافتند تا هم کمکی کرده باشند و هم فشاری را که بر دوش خانواده دختر است، کم کنند. اما این سنت به مرور زمان رنگ باخت و امروزه به دلیل حفظ شان خانواده دختر کمک برای تهیه جهیزیه بصورت مخفیانه توسط برخی خانواده های داماد صورت می گیرد. بر خلاف بسیاری از شهر های ایران که تهیه جهزیه به عهده خانواده عروس است، بندرعباس یکی از نادر شهرهایی است که تهیه جهیزیه به عهده خانواده داماداست. ساکنان این شهر عقیده دارند که ارزش دختر بیشتر از وسائلی است که با خود به خانه بخت می آورد بلکه همین که وی قبول کرده است که عروس خانواده ای شود، بار ارزشی بالایی دارد.
‌● جهزیه واجب نیست
اصولا مردمان دوره معاصر رجوع به دین و آیین همیشه پویای اسلام را تنها در همان قرآن سر سفره عقد خلاصه می کنند و حاضر نیستند بر مبنای اصول دین مبین پیامبر اعظم(ص) حرکت کنند; حال آنکه رجوع به آموزه های دینی و الگوهای ماندگاری همچون ائمه معصومین(ع) مشکلات عدیده ای را حل می کند، آیا اصلا ما نظر اسلام درباره تهیه جهیزیه را می دانیم؟حجت الاسلام محمدرضا دورانی، یک کارشناس مذهبی با اشاره به این مطلب که تهیه جهیزیه باید در حد رفع نیاز یک زندگی نوپا باشد، می گوید: قرار نیست زوجین از همان ابتدای زندگی همه چیز داشته باشند; فقط باید اسباب و وسایلی در حد رفع نیازهای اولیه در اختیار آن ها قرار دهیم چون اگر غیر از این باشد افراد دیگر انگیزه ای برای ادامه زندگی نخواهند داشت. دورانی با تاکید بر این نکته که باید در الگوی مصرف خانواده های ایرانی تجدید نظر و به حداقل ها قناعت کنیم، ادامه می دهد: نمونه های فراوانی در تاریخ اسلام وجود دارد که افراد با کمترین امکانات مالی اولیه جز» خوشبخت ترین خانواده های جامعه هستند و سالیان سال در کنار یکدیگر به خوبی زندگی کرده اند. وی با بیان اینکه حضرت علی(ع) با فروش زره خود در تهیه جهیزیه حضرت زهرا(س) مشارکت داشت، می گوید: امروزه تهیه جهیزیه به ابزاری برای چشم و هم چشمی ها تبدیل شده و به جای اینکه به زوج جوان کمک شود باعث کدورت بین خانواده ها یا در مواردی هم باعث از هم پاشیدگی زندگی نوپا می شود.
● هزینه هایی سرسام آور و دیگر هیچ!
هزینه بالای تهیه جهیزیه بسیاری از دختران را از ازدواج فراری داده است و باعث افزایش سن ازدواج دختران شده است. امروزه خانواده ها همه فشارهای تهیه جهیزیه را به جان می خرند و حاضرند زیر بار وام های کلان وقرض و بدهی بروند اما دخترشان سربلند به خانه بخت برود. در حالیکه تعریف این سربلندی در هیچ فرهنگ لغتی چه در میان عوام و چه در میان خواص دیده نمی شود; آیا واقعا سربلندی یک دختر به داشتن فرش چند میلیون تومانی و یا یخچال ساید بای ساید مربوط است! به راستی چرا با تعصبات کورکورانه ای که ریشه در بی ریشگی دارد، باعث فرار جوانان از تشکیل زندگی شده ایم؟ آیا وقت آن نشده است که با کمی فکر نسبت به آینده یک زندگی بیشتر حامی جوانان مان باشیم. آیا تهیه جهاز فکر و اندیشه سالم و ایمان به حکمت الهی مهمتر از تهیه جهاز ظاهری نیست؟!با نگاهی به برگ های تاریخ متوجه می شویم، مطمئنا کسی که برای اولین بار به فکر تهیه جهیزیه برای دخترش افتاد، هیچگاه فکر نمی کرد روزی فرابرسد که وسیله ای که فقط برای برپایی یک زندگی به حساب می آید، تبدیل به یکی از موانع جدی ازدواج بشود; مانعی که گاه، تا مرز سیاه بختی یک خانواده پیش می رود...

منبع : روزنامه ابتکار