داروهای ضد درد و التهاب شیمیایی و گیاهی

● ضد دردهای غیر مخدر و یا داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی
(NON-STEROIDAL ANTI INFLAMMATORY DRUGS)(NSAIDs):
این دسته از داروها دارای اثر ضد درد، ضد التهاب و ضد تب میباشند.
الف) داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی:
۱) آسپرین(ASPIRIN) و یا استیل سالیسیلیک اسید(ACETYLSALICYLIC ACID=ASA)
۲) دیکلوفناک(DICLOFENAC)
۳) ایبوپروفن(IBUPROFEN)
۴) مفنامیک اسید(MEFENAMIC ACID)
۵) ناپروکسن(NAPROXEN)
۶) کتوپروفن(KETOPROFEN)
۷) سولینداک(SULINDAC)
۸) پیروکسیکام(PIROXICAM)
۹) ملوکسیکام(MELOXICAM)
۱۰) تولمتین(TOLMETIN)
۱۱) نابومتون(NABUMETONE)
۱۲) ایندومتاسین(INDOMETHACIN)
۱۳) اتودولاک(ETODOLAC)
۱۴) اگزاپروزین(OXAPROZIN)
۱۵) فنیل بوتازون(PHENYLBUTAZONE)
۱۶) سلکوکسیب(CELECOXIB)
۱۷) فلور بیپروفن(FLURBIPROFEN)
۱۸) نیمسولاید(NIMESULIDE)
۱۹) مکلوفنامات(MECLOFENAMATE)
ـ نکته:استامینوفن(ACETAMINOPHEN) و یا پاراستامول(PARACETAMOL) اثر ضد التهابی بسیار اندکی داشته و جزو دسته ضد دردهای غیر استروئیدی قرار نمی گیرد. استامینوفن را میتوان به عنوان یک ضد درد و تب بر استفاده کرد. استامینوفن بر خلاف داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی بروی عملکرد انعقاد خون اثری نداشته و همچنین باعث تحریک گوارشی نیز نمی گردد، اما مصرف بی رویه آن باعث آسیب به کبد میشود.
▪ مکانیسم اثر:
با مهار آنزیمهای سیکلواکسیژناز ۱ (CYCLOOXYGENASE-۱)(COX-۱) و سکلواکسیژناژ ۲ (COX-۲) سنتز پروستاگلاندین ها(PROSTAGLANDINS) و ترومباکسان(THROMBOXANE) از آراکیدونیک اسید(ARACHIDONIC ACID) را متوقف میسازد. پروستاگلاندین ها کارکردهای متفاوتی در بدن دارند، از جمله ایجاد
ـ التهاب
ـ درد
ـ تب
ـ حمایت از عملکرد پلاکت های خون
ـ محافظت از پوشش معده
ـ جریان خون طبیعی کلیه ها و غیره.
▪ موارد مصرف:
برای کاهش درد، التهاب و تب.
۱) آرتروز وآرتریت.
۲) سردرد و میگرن.
۳) قاعدگی دردناک.
۴) درد استخوانها و مفاصل.
۵) کنترل درد.
۶) تب (به ویژه ایبوپروفن، ناپروکسن و استامینوفن)
۷) رگ به رگ شدگی و کشیدگی عضلات.
۸) دندان درد و کمر درد.
۹) تسکین درد ناشی از سنگ کلیه.
۱۰) نقرس حاد.
۱۱) پیشگیری از سکته مجدد (آسپرین)
▪ موارد منع مصرف:
۱) در صورت سابقه حساسیت به هر یک از این داروها.
۲) مصرف آسپرین در کودکان و نوجوانان پایین تر از ۱۶ سال ممنوع میباشد. چراکه کودکانی که درمعرض ابتلا به آنفلوآنزا و آبله مرغان میباشند با مصرف آسپرین ممکن است دچار نشانگان ری(REYE) گردند. این ضایعه موجب آسیب مغزی و مرگ میگردد.
۳) در دوران بارداری و شیردهی نبایستی مصرف گردند (اما مصرف استامینوفن مجاز است)
۴) افرادی که از زخم معده و نقص سیستم انعقادی رنج میبرند.
۵) همراه با داروهای ضد انعقاد خون نباید مصرف گردند.
مصرف باید تحت نظر پزشک صورت گیرد:
۱) مبتلایان به آسم.
۲) مبتلایان به احتلالات قلبی،کبدی و کلیوی.
▪ تداخلات دارویی:
۱) داروهای فشار خون.
۲) داروهای انعقاد خون.
۳) داروهای ادرار آور.
▪ اشکال دارویی:
ـ کپسول
ـ قرص
ـ آمپول
ـ شیاف
ـ ژل
ـ کرم.
▪ عوارض جانبی:
۱) تحریک گوارشی: تهوع، استفراغ، سوء هاضمه، زخم و خونریزی معده، اسهال و یبوست.
۲) آسیب به کلیه ها: احتباس مایع و نمک،افزایش فشار خون،نارسایی کلیه ها(چنانچه بصورت بی رویه و یاهمراه با داروهای ضد فشارخون و ادرار آورها مصرف گردند)
۳) افزایش حساسیت به نور: آفتاب سوختگی افزایش می یابد (به ویژه دیکلوفناک و پیروکسیکام)
۴) آسیب به جنین و نوزاد: نباید در دوران باداری و شیردهی مصرف گردند. (به استثنای استامینوفن)
۵) واکنش حساسیتی:بثورات جلدی، تنگی نفس و شوک حساسیتی.
سایر عوارض:
ـ سردرد
ـ سر گیجه
ـ کاهش اشتها
ـ خواب آلودگی
ـ افزایش آنزیم های کبدی.
۷) داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی (به ویژه آسپرین) از تجمع پلاکت ها و انعقاد خون جلوگیری میکنند. بنابراین افرادی که دچار احتلالات خونی میباشند و یا از داروهای ضد انعقادی استفاده میکنند باید از مصرف آنها خودداری کنند.
۸) مصرف آسپرین علام آسم را تشدید میکند.
ـ نکته:افرادی که الکل مصرف میکنند، عوارض ناشی از مصرف در آنها افزایش می یابد.
ـ نکته: عوارض در افراد سالخورده ممکن است شدید ترباشد. در افراد مسن گیجی، ورم صورت و پاها و کاهش ناگهانی ادرار میتواند روی دهد.
ـ نکته:چنانچه ازاینگونه داروها برای کنترل درد استفاده میگیردد، نباید بیش از ۷-۱۰ روزازآنها استفاده شود.
ـ نکته:آسپرین روکشدار دارای روکش انتریک(ENTERIC) میباشد. روکش باعث میگردد آسپرین بدون تغییراز معده عبورکرده و درروده کوچک حل گردید. بنابراین از تحریک گوارشی در معده جلوگیری میگردد.اما روکش شروع اثر آسپرین را به تاخیر می اندازد.
▪ نحوه مصرف:
۱) اشکال خوراکی را همراه با یک لیوان پر از آب مصرف کنید. پس از مصرف تا ۱۵-۳۰ دقیقه به حالت قائم باقس مانده و از دراز کشیدن خودداری کنید تا تحریک گوارشی کاهش یابد.
۲) برای کاهش تحریک گوارشی میتوان آنها را همراه با غذا و یا داروهای ضد اسید معده مصرف کرد.
۳) هیچگاه میزان دوز تجویزی را افزایش ندهید.
ب) ضد دردهای شبیه افیونی و یا مخدر(OPIOIDS)(NARCOTIC):
دارای اثرات قوی تر و سریعتر نسبت به ضد دردهای غیر مخدری میباشند.ضد دردهای مخدر به انواع طبیعی،نیمه صناعی و صناعی تقسیم بندی میگردند.
ضد دردهای مخدر:
۱) مورفین(MORPHINE)
۲) کدئین(CODEINE)
۳) فنتانیل(FENTANYL)
۴) متادون(METHADONE)
۵) پتیدین(PETHIDINE)
۶) ترامادول(TRAMADOL)
۷) مپردین(MEPERDINE)
۸) پنتازوسین(PENTAZOCINE)
۹) اکسی کدون(OXYCODONE)
۱۰) بوپرنورفین(BUPRENORPHINE)
۱۱) پروپوکسیفن(PROPOXYPHEN)
۱۲) اکسی مورفون(OXYMORPHONE)
۱۳) پروپوکسیفن(PROPOXYPHENE)
۱۴) لوورفانول(LEVORPHANOL)
۱۵) هایدرومورفون(HYDROMORPHONE)
۱۶) دیامورفین(DIAMORPHINE)
▪ نحوه اثر:
۱) با اتصال به گیرنده های اوپیود در مغز، نخاع و مجاری روده و معده از ارسال پیام های درد به مغز جلوگیری میکنند. در واقع شبیه ضد دردهای مخدر طبیعی بدن موسوم به آندورفین ها عمل میکنند.
۲) تحریک مرکز لذت در مغز.
▪ اشکال دارویی:
ـ قرص
ـ کپسول
ـآمپول.
▪ تداخلات دارویی:
ـ الکل
ـ آنتی هیستامینها
ـ بنزودیازپین ها
ـ باربیتورات ها.
▪ عوارض جانبی:
۱) وابستگی و اعتیاد.
۲) خواب آلودگی و سرخوشی.
۳) گیجی.
۴) یبوست و کاهش ادرار،تهوع و خشکی دهان.
۵) تپش قلب.
۶) توهم.
۷) کما.
▪ ضددردهای کمکی :
این دسته از داروها مسکن درد نیستند اما در برخی شرایط خاص باعث کاهش درد میشوند. (کاهش دردهای نوروپاتیک = حاصل از آسیب عصبی)
۱) داروهای ضد افسردگی: مانند
ـ فلوکسیتین(FLUXITINE)
ـ دسیپرامین(DESIPRAMINE)
۲) داروهای ضد تشنج: مانند
ـ گاباپنتین(GABAPENTIN)
ـ فنیتوئین(PHENITOIN)
ـ کلونازپام(CLONAZEPAM)
۳) بی حس کننده های موضعی: نظیر
ـ لیدوکائین (LIDOCAINE)
ـ کاپسایسین(CAPSAICIN) .
● نسخه های دارویی گیاهی ضد درد و التهاب
۱) نسخه شماره ۱
▪ دارو : تخم و گیاه شنبلیله ( Trigonella foenum-graceum)
▪ مقدار مصرف :۲ تا ۴ گرم
▪ طرز تهیه : مقدار فوق در یک لیوان آب جوش ریخته به مدت نیم ساعت باقی بگذارید تا دم بکشد سپس آنرا صاف کرده روزی سه بار هر بار یک فنجان میل کنید .
۲) نسخه شماره ۲
▪ دارو جهت رفع التهاب دهان و اندام تنفسی دارو : برگ مریم گلی ( Salvia species)
▪ مقدار مصرف :۲ تا ۴ گرم
▪ طرز تهیه : مقدار فوق در یک لیوان آب جوش ریخته به مدت نیم ساعت باقی بگذارید تا دم بکشد سپس آنرا صاف کرده روزی سه بار هر بار یک فنجان میل کنید .
۳) نسخه شماره ۳
▪ دارو : ریشه شیرین بیان ( ریشه مجو ) ( Glycyrrhiza glabra)
▪ مقدار مصرف :۲ تا ۴ گرم
▪ طرز تهیه : مقدار فوق در یک لیوان آب جوش ریخته به مدت نیم ساعت باقی بگذارید تا دم بکشد سپس آنرا صاف کرده روزی سه بار هر بار یک فنجان میل کنید .
۴) نسخه شماره ۴
▪ داروی ضد التهاب دارو : تمام گیاه زرین گیاه ( Dracocephalum kotschyi )
▪ مقدار مصرف :۲ تا ۴ گرم
▪ طرز تهیه : مقدار فوق در یک لیوان آب جوش ریخته به مدت نیم ساعت باقی بگذارید تا دم بکشد سپس آنرا صاف کرده روزی سه بار هر بار یک فنجان میل کنید .
۵) نسخه شماره ۵
▪ دارو : مَرغ شیندان ( Agropyrum repence )
▪ مقدار مصرف :۲ تا ۴ گرم
▪ طرز تهیه : مقدار فوق در یک لیوان آب جوش ریخته به مدت نیم ساعت باقی بگذارید تا دم بکشد سپس آنرا صاف کرده روزی سه بار هر بار یک فنجان میل کنید .
۶) نسخه شماره ۶
▪ دارو : برگ و میوه انگور ( Vitis vinifera)
▪ مقدار مصرف :۴ تا ۱۰ گرم
▪ طرز تهیه : مقدار فوق در یک لیوان آب جوش ریخته به مدت نیم ساعت باقی بگذارید تا دم بکشد سپس آنرا صاف کرده روزی سه بار هر بار یک فنجان میل کنید .
۷) نسخه شماره ۷
▪ دارو : ریشه ختمی ( Althaea officinalis)
▪ مقدار مصرف :۳ تا ۵ گرم
▪ طرز تهیه : مقدار فوق در یک لیوان آب جوش ریخته به مدت نیم ساعت باقی بگذارید تا دم بکشد سپس آنرا صاف کرده روزی سه بار هر بار یک فنجان میل کنید .
۸) نسخه شماره ۸
▪ دارو : تمام گیاه بابونه ( Matricaria chamomilla)
▪ مقدار مصرف :۳ تا ۵ گرم
▪ طرز تهیه : مقدار فوق در یک لیوان آب جوش ریخته به مدت نیم ساعت باقی بگذارید تا دم بکشد سپس آنرا صاف کرده روزی سه بار هر بار یک فنجان میل کنید .
۹) نسخه شماره ۹
▪ دارو : پوست بید ( Salix species)
▪ مقدار مصرف :۳ تا ۵ گرم
▪ طرز تهیه : مقدار فوق در یک لیوان آب جوش ریخته به مدت نیم ساعت باقی بگذارید تا دم بکشد سپس آنرا صاف کرده روزی سه بار هر بار یک فنجان میل کنید .
۱۰) نسخه شماره ۱۰
▪ دارو : گل یا تمام گیاه گلدار اکلیل الملک ( ناخنک ) ( Melilotus officinalis )
▪ مقدار مصرف : ۲ تا ۴ گرم
▪ طرز تهیه : مقدار فوق در یک لیوان آب جوش ریخته به مدت نیم ساعت باقی بگذارید تا دم بکشد سپس آنرا صاف کرده روزی سه بار هر بار یک فنجان میل کنید .
۱۱) نسخه شماره ۱۱
▪ دارو : تمام گیاه مریم نخودی ( Teucerium chamaedrys)
▪ مقدار مصرف : ۳ تا ۵ گرم
▪ طرز تهیه : مقدار فوق در یک لیوان آب جوش ریخته به مدت نیم ساعت باقی بگذارید تا دم بکشد سپس آنرا صاف کرده روزی سه بار هر بار یک فنجان میل کنید

نویسنده: محمد لطیفی
منبع : سایت مردمان
iranew.blogfa.com