داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی و غیرمخدر(NSAID)

● مقدمه:
التهاب در سه فاز تقسیم بندی میشود:
۱) التهاب حاد
۲) پاسخ ایمنی
۳) التهاب مزمن.
التهاب حاد پاسخ اولیِه بدن در مقابل آسیب بافتی است.پاسخ ایمنی وقتی ظاهر میشود که سلولهای ایمنی درپاسخ به مواد محرک داخلی یا خارجی فعال شده باشند.نتیجه این پاسخ ایمنی میتواند مفید یا مضر باشد.التهاب مزمن در اثر آزاد شدن یکسری واسطه های التهابی بوجود می آید که باعث ایجاد اثرات طولانی مدت میشودمثل آرتریت روماتوئیدکه در آن التهاب مزمن به درد و انهدام استخوان یا غضروف منتهی میشود. هدف از درمان التهاب،تسکین درد و متوقف نمودن سیر پیشرفت بافتی است.کورتونها اثرات ضدالتهاب خوبی دارند ولی به علت عوارض زیاد برای شروع درمان مفید نیستند..داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی درد و التهاب را کنترل میکنند و در موارد التهاب حاد و مزمن مفید هستند.
● داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی
۱) آسپیرین و سایر سالیسیلات ها
آسپیرین و بسیاری از مواد ضدالتهاب غیر استروئیدی،اسیدهای ضعیف هستند.تمام NSAIDها به طور مشترک باعث مهار تولید پروستاگلاندین(یکی از واسطه های سلولی دخیل درالتهاب)میشوند.هر چند این داروها التهاب را کنترل می کنند،ولی بر سیر پیشرفت بیماری تاْثیری ندارند.آسپیرین به علت قیمت ارزان،هنوز در بیماریهای مفصلی و عضلانی جزء انتخاب های اول است.
▪ جذب و دفع:
آسپیرین از مهده و بخش فوقانی دستگاه گوارش به خوبی جذب می شود.ورود آسپیرین به سلولهای مخاطی معده می تواند باعث آسیب معده شود.آسپیرین پس از جذب به مواد تشکیل دهنده تجزیه می شود.سالیسیلات حاصل از این دارو از طریق ادرار دفع میشود.
▪ مکانیسم اثر:
عمده اثر آسپیرین در اثر مهار تولید پروستاگلاندین است.آسپیرین مانع مهاجرت گلبولهای سفید خون به محل التهاب میشود.آسپیرین بر روی دردهای خفیف تا متوسط موثر است.آسپیرین درجه حرارت بدن را کاهش میدهد ولی برروی دمای طبیعی بدن اثر ندارد.آسپیرین از طریق مهار تولید پروستاگلاندین ها و افزایش اتساع عروقی و در نتیجه افزایش دفع حرارت بدن،باعث کنترل تب می شود.این دارو بر انعقاد خون موثر است.به همین علت در پیشگیری از سکته مورد استفاده قرار می گیرد.این اثر از طریق اثر بر تجمع پلاکتی و در نتیجه کاهش ایجاد لخته است؛البته یک دوز منفرد آن اثر اندکی دارد ولی مصرف آن به مدت یک هفته می تواند باعث افزایش زمان خونریزی به مبزان دو برابرشود. این اثر برگشت ناپذیر است و تجمع پلاکتی تا زمان ورود پلاکتهای جدید به خون مهار می شود؛به همین علت،در موارد جراحی،مصرف آن یک هفته قبل از عمل باید قطع شود.دوام اثر آن در مقایسه با برخی دارو های ضدانعقاد طولانی تر است. گزارشاتی در خصوص کاهش میزان آب مروارید،سرطان کولونو آلزایمر دراثر مصرف آسپیرین دیده شده است ولی هنوز به قطعیت نرسیده است.
▪ عوارض جانبی:
شایعترین عارضه آسپیرین،عدم تحمل معده و علائم گوارشی است که می توان با مصرف غذا یا آنتی اسید،آنرا به کمترین میزان خود رساند.خونریزی گوارشی،زخم معده و اثنی عشر و افزایش دفع خون از راه مدفوع نیز گزارش شده است.این دارو در دوز های بالا می تواند باعث وزوز گوش،سرگیجه و کاهش شنوائی شود.این دارو در افراد مبتلا به آسم و پولیپ بینی،میتواند باعث واکنش های حساسیتی شود.
▪ موارد منع مصرف:
آسپیرین در هموفیلی منع مصرف دارد.همچنین برای زنان باردار توصیه نمی شود.این دارو در کودکان در جریان یک عفونت ویروسی منع مصرف دارد.
▪ تداخلات مهم داروئی:
استازولامید و کلرور آمونیوم باعث افزایش سمیت آن میشوند.این دارو باعث کاهش اثر تولبوتامید،کلرپروپامید،متوتروکسات و فنی توئین می شود.
سایر سالیسیلاتها به صورت پماد موضعی مصرف میشوند که به علت بوی بد،از مقبولیت کمتری برخوردار هستند.
۲) سایرNSAIDهاعبارتند از:
ـ ایبوپروفن
ـ کتوپروفن
ـ ناپروکسن
ـ دیکلوفناک
ـ مفنامیک اسید
ـ پیروکسی کام
ـ ایندومتاسین
ـ فنیل بوتازون.
مکانیسم اثر آنها تقریبا شبیه آسپیرین است ولی بر خلاف آن اثر برگشت پذیر دارند.آثار گوارشی این داروها به مراتب کمتر از آسپیرین است ولی در مقابل،خطر سمیت کلیوی بالاتری دارند.
▪ ایبوپروفن:
داروی ضد التهاب خوبی است که در دوزهای بالا(۲۴۰۰ میلی گرم در روز)اثری برابر ۴ گرم آسپیرین دارد.چنانچه با آسپیرین مصرف شود اثر هر دو دارو کاهش می یابد.درپولیپ بینی،آنژیو ادم و آسم منع مصرف دارد.
عوارض آن شامل عوارض
ـ گوارشی
ـ خونی
ـ کلیوی
▪ کتوپروفن:
در آرتریت روماتوئید و استئوآرتریت کاربرد دارد.
عوارض آن شامل
ـ عوارض عصبی
ـ عوارض گوارشی
▪ دیکلوفناک:
این دارو در بیماری های التهابی مزمن نظیر آرتریت روماتوئید،استئوآرتریت و درمان دردهای حاد عضلانی و اسکلتی کاربرد دارد.تزریق این دارو در افراد زیر ۱۵ سالبه علت بروز فلج،توصیه نمی شود.
▪ مفنامیک اسید:
این دارو در دندان درد،سردرد و قاعدگی دردناک(دیسمنوره)به کار می رود.به علت عوارض شدید،مصرف آن نباید بیشتر از یک هفته طول بکشد و در کودکان منع مصرف دارد.در صورت بروز اسهال یا عوارض خونی باید مصرف دارو را قطع کرد.
▪ پیروکسی کام:
از ویژگیهای مهم این دارودوام اثر طولانی است،بطوری که در شبانه روز مصرف یک تک نوبت آن کفایت می کند.وقتی با دوز بیش از ۲۰ میلی گرم در روز مصرف شود،خطر عوارض گوارشی افزایش می یابد.
▪ ایندومتاسین:
درحملات حاد نقرس مصرف دارد.ازدیگر موارد مصرف میتوان بتز ماندن مجرای شریانی در نوزاد را نام برد.ایندومتاسین برای جلوگیری از زایمان زودرس توصیه شده ولی به علت اثرات سمی برای مادر و جنین،از آن استفاده نمی کنند.
ازعوارض ایندومتاسین می توان
ـ اختلالات گوارشی
ـ سردرد
ـ سرگیجه
ـ افسردگی
ـ آنمی
ـ کاهش پلاکت
۳) مهارکننده های انتخابی:celecoxib و rofecoxib
در درمان استئو آرتریت و آرتریت روماتوئید پیشرفته به کار می روند.این داروها تجمع پلاکتی را تحت تاثیر قرار نمی دهند.از نظر عوارش گوارشی به مراتب کمتر از سایر داروها هستند.
۴) داروهای گروه فناستین: این دارو ها فاقد اثر ضد التهابی هستند،لذا در دسته بندی آنها تردید وجود دارد.
استامینوفن از مهمترین این داروهاست.این دارو دارای ماده فعال فناستین است و در بافتهای محیطی اثر مهاری ضعیفی روی پروستاگلاندین دارد.سرعت جذب آن به سرعت تخلیه بستگی دارد و حداکثر غلظت خونی،۳۰ تا۶۰ دقیقه پس از مصرف حاصل میشود.دفع استامینوفن از راه کبد است استامینوفن از لحاظ اثرات ضد درد و تب بر مشابه آسپیرین است ولی اثر ضدالتهابی نداشته و تجمع پلاکتی را مهار نمیکند.این دارو در کنترل دردهای خفیف تا متوسط مثل سردرد،درد عضلانی و درد پس از زایمان کاربرد دارد.در مواردی که آسپیرین منع مصرف دارد،داروی جایگزین خوبی است.
استامینوفن دردوزهای بالا به علت مسمومیت سلولهای کبدی میتواند باعث علائمی مثل سرگیجه و تحریک پذیری شود.مقدار مصرف آن ۳۲۵ تا۶۵۰ میلیگرم،چهار تا شش بار در روز است.
((انک لا تهدی من احببت و لکن الله یهدی من یشاء و هو اعلم بالمهتدین))
براستی تو نمی توانی هر کسی را که دوست داشتی هدایت کنی،اما خداوند هر که را که بخواهد هدایت میکند و راه یافتگان را بهتر می شناسد.
سوره قصص آیه۵۶

www.simsim.blogfa.com