WTO واژه فراموش شده اقتصاد ایران

امروز سه سال از زمان پذیرش کشورمان به عنوان عضو ناظر در سازمان جهانی تجارت می گذرد. شاید کمتر اهل اقتصادی عصر پنجم خرداد ۸۴ که پس از بیست و دو بار طرح در شورای عمومی سازمان جهانی تجارت درخواست عضویت ناظر ایران در آن روز تصویب شد را فراموش کرده باشد.
ایران برای پیوستن به سازمان تجارت جهانی می بایست اصلا حات ساختاری متعددی انجام دهد. از جمله این اصلا حات می توان به موارد زیر اشاره کرد:
۱) بسترسازی قانون از طریق بازنگری در برخی قوانین کار، تجارت، سرمایه گذاری خارجی، بیمه، بانکداری، گمرک، مالیات و... و تطبیق آنها با قوانین و مقررات سازمان تجارت جهانی.
۲) بسترسازی اقتصاد از طریق شناخت پتانسیل در مزیت های نسبی بالقوه و بالفعل در بخش های عمده اقتصاد و افزایش قدرت رقابت محصولا ت صادراتی کشور
۳) توان ساختن بنگاه ها در عرصه محصولا تی با کیفیت برتر و از لحاظ قیمتی قابل رقابت با محصولا ت مشابه در بازارهای جهانی.
۴) ایجاد ظرفیت اضافی برای صادرات کالا های صنعتی و بالا بردن سهم این قبیل صادرات در کل صادرات غیرنفتی
۵) ایجاد شرایط ثبات اقتصادی برای کشور
۶) ایجاد هماهنگی در سیاست های پولی، مالی، ارزی و تجاری کشور
۷) فراهم ساختن شرایط لا زم برای رشد صادرات
۸) اصلا ح گمرکات کشور
۹) مشارکت در مذاکرات سازمان تجارت جهانی از طریق مطالعات مستمر و تحقیقات دقیق بازرگانی- حقوقی توسط گروه های کاری منسجم و متخصص
۱۰) ارزش قائل شدن برای تخصص ها و اصلا ح نظام های موجود براساس محوریت دانش.
پس از آنکه کشورمان در سال ۱۹۹۵ به عنوان عضو ناظر در سازمان جهانی تجارت پذیرفته شد به فاصله چند ماه پس از آن و در اوایل سال ۱۹۹۶ درخواست عضویت دائمی از سوی ایران مطرح شد اما به دلایل بسیاری درخواست ایران شش سال در این سازمان گم و آن عضویت ناظر هم به فراموشی سپرده شد!
اما پس از گذشت شش سال در پی مذاکراتی دیگر که با نمایندگان کشورهای در حال توسعه در سازمان جهانی تجارت انجام شد، بحث عضویت ناظر ایران مجددا در سال ۲۰۰۱ در شورای عمومی این سازمان مطرح شد و به این ترتیب راه رفته را بار دیگر پیمودیم. غافل از اینکه به دلایل فضای سیاسی موجود این بار مسیر نفس گیری باید طی می شد.
از روزی که درخواست مجدد کشورمان برای عضویت ناظر مطرح شد; ۲۲ بار بحث تکراری عضویت ناظر ایران در سازمان جهانی تجارت در شورای عمومی این سازمان زبان به زبان می چرخید و نتیجه ای حاصل نمی شد. هر بار با مخالفت روبرو شده و اجماعی به دست نمی آمد تا اینکه پس از ۲۲ بار که در نوع خود رکوردی محسوب می شد در پنجم خرداد ۸۴ (۲۰۰۵) این اجماع حاصل شد و آمریکا که در سال های اخیر همواره رای منفی به حضور ایران می داد، رضایت خود را برای عضویت ناظری ایران اعلام کرد.
اما بار دیگر و درست در زمانی که کشورمان می توانست سال های فرصت سوزی را هر چه سریعتر جبران کند با تغییر مدیریتی که در دولت به وقوع پیوست موضوع عضویت و روند الحاق به کندی گرایید به طوری که پس از سه سال هنوز نه رییس گروه کاری مذاکرات مشخص شده، نه رژیم تجاری به طور رسمی به سازمان جهانی تجارت ارائه شده، نه در داخل کشور آموزش ها و آمادگی به طور کامل انجام گرفته و متاسفانه نه آمادگی و انسجامی برای این امر مشاهده می شود!
ایران در سال ۸۴ می توانست رسما گروه کاری خود را تشکل داده و رییس گروه کاری اش را نیز معرفی کند; اما این گونه نشد و از آن پس تاکنون از کشورهایی مانند سوییس، روسیه، مالزی، ترکیه و حتی پاکستان در رایزنی ها به عنوان رییس گروه کاری ایران نام برده می شود ولی هرگز به شکل رسمی رییس گروه کاری مذاکراتی ایران برای الحاق به WTO تعیین نشده است.
از سویی رژیم تجاری کشورمان نیز به شکل رسمی به دبیرخانه سازمان جهانی تجارت ارائه نشده است. حال آنکه طبق آخرین گزارش های این سازمان صدو پنجاه و دومین کشور که آخرین آن اوکراین بوده به این سازمان ملحق شده اند و اگر پروتکل الحاق جزیره ای به نام، "کلیپ ورد" مابین آفریقا و آمریکای لاتین هم نهایی شود، این جزیره ۴۰۰ هزار نفری تا چند ماه دیگر صدوپنجاه وسومین کشوری خواهد بود که به این سازمان می پیوندد.
گفته می شود با عضویت روسیه در سازمان جهانی تجارت که اخیرا با مشکلات سیاسی مواجه است، ایران بزرگترین اقتصاد خارج مانده از سازمان جهانی تجارت خواهد بود.

منبع : روزنامه مردم سالاری