جمعه, ۱۰ فروردین, ۱۴۰۳ / 29 March, 2024
مجله ویستا

جنگلهای آمازون


جنگلهای آمازون
آمازون، نام جنگل بسیار بزرگی در امریکای جنوبی است. جنگلهای بارانی آمازون در تمام فصول سال دارای هوایی گرم با رطوبتی بسیار زیاد می‌باشند. متوسط درجه حرارت، در مرکز آمازون، در حدود ۳۰ درجه سانتیگراد (۸۶ درجه فارنهایت) غربی‌ترین بخش این منطقه، در حدود ۲۵ درجه سانتیگراد (۷۶ درجه فارنهایت) می‌باشد. تقریباَ هر روزه باران سنگینی در سرتاسر آمازون می‌بارد.
● جنگل های بارانی آمازون در خطرند
طرفداران محیط زیست رفع ممنوعیت فروش محصولات اصلاح ژنتیکی شده در برزیل را تهدید جدی برای جنگل های بارانی آمازون می دانند. در قانون جدید، عرضه و کشت محصولات اصلاح ژنتیکی شده به ویژه سویا برای صادرات تایید شده است. شرکت های بیوتکنولوژی و کشاورزان بزرگ برندگان این قانون جدید محسوب می شوند. هرچند این اقدام و همچنین قانونی شدن تحقیقات بر روی سلول های بنیادی جنین انسان از دید مردم برزیل حرکتی به سوی برزیل نوین است، اما طرفداران محیط زیست می گویند جنگل های بارانی و کشاورزان کوچک بازنده ماجرا هستند. طرفداران محیط زیست نگران هستند محصولات اصلاح ژنتیکی شده، گونه های بومی را نابود کند، در زنجیره غذایی اختلال به وجود آورد و امکان ورود این محصولات به مناطق جدید مانند جنگل های پاکسازی شده آمازون را فراهم سازد. تخریب بزرگ‌ترین جنگل بارانی جهان طی دو سال گذشته برای دومین بار به بالاترین حد خود رسید. سال گذشته بخشی از جنگل آمازون به وسعت ۲۳ هزار کیلومتر مربع نابود شد. طرفداران محیط زیست می گویند دامداران و چوب برها درختان جنگل های بارانی و علفزارهای استوایی را نابود می کنند و کشاورزان زمین های خالی شده از درخت را به کشتزار تبدیل می کنند.
● رودخانه آمازون
آمازون بزرگ‌ترین رودخانه جهان است که انشعابات زیادی دارد که بخشی از آن به دریا ریخته و نیز حدودا" دو درصد از آب شیرین این رودخانه به اقیانوسها میریزد. بستر این رودخانه بسیار عریض و طویل است و از نظر درازا یکی از طولانی‌ترین رودخانه‌ها ی جهان است که بین ۶.۲ و ۶.۷ هزار کیلومتر درازا دارد.
در طول سده گذشته رودخانه‌های آمازون و نیل برای اثبات طویلترین بودن همواره با یکدیگر در رقابت بوده اند. طول واقعی این رودخانه‌ها همواره در معرض تغییر و تحول بوده و هرگز متخصصان نتوانسته‌اند مقدار واقعی آن را اندازه گیری کنند. آمارها نشان داده که رود نیل در افریقا به شکل متغیر بین ۵.۴ تا ۶.۷ هزار کیلومتر درازا دارد. اما جدا از این مساله در خصوص مقدار آب موجود، هیچ شکی نیست که آمازون پر آب تر است.
در فصل خشکی و کم آبی پهنای رود آمازون به حدود ۱۱.۶ کیلومتر میرسد. این منطقه از آمریکا ی جنوبی توسط بستر اصلی رودخانه و البته انشعابات فرعی آن که گاها" به سه برابر خود رودخانه میرسد محاصره می‌شود.
پرنده توکان روی یک درخته عنبه در کناره‌های رود آمازون به طور متوسط در فصل کم آبی زمینها به مسافت ۱۱۱,۰۰۰ کیلومتر از آب پوشیده می‌شود و در فصول بارانی حوزه رودخانه حتی تا ۳۵۰,۰۰۰ کیلومتر هم میرسد. زمانی که رود آمازون طغیان می‌کند و انشعابات آن هم پر آب و طغیانی می‌شوند، ممکن است عرض آن در مدخل رودخانه به ۳۲۵ کلیومتر و در سایر نقاط به ۴۰ کیلومتر نیز برسد. دهانه رود یعنی جایی که با دریا ارتباط دارد بسیار پهن و البته عمیق است، به طوریکه کشتیهای بزرگ می‌توانند به راحتی می‌توانند در آن رفت و آمد کنند.
طبیعت بکر آمازون تنها بزرگ‌ترین رودخانه جهان نیست بلکه خانه حیات وحش و طبیعت دست نخورده دنیاست. آیا تا به حال یک گربه ماهی دیده اید؟ آنها به راحتی در آبهای گرم و نسبتا" راکد دریاچه‌ها پیدا می‌شوند و البته برخی از مردم آنها را به عنوان حیوانات خانگی در آکواریوم هایشان نگاه میدارند. گربه ماهی‌ها واقعا" بد قیافه هستند و به شکل عجیبی کریه‌اند و با سر پهن و تختی که دارند و موهایی که اطراف سر و دهانشان روییده، شبیه ماهی هستند.
این گربه ماهیها در آمریکا بسیار آشنا هستند و مردم آنها را به خوبی تشخیص می‌دهند. اما گربه ماهیهایی که در بزرگ‌ترین رودخانه جهان زندگی می‌کنند به علت زندگی در طبیعت بکر از حد نرمال و طبیعی خود بسیار بزرگ‌تر و تنومندتر هستند و گاها" وزن آنها به ۹۰ کیلوگرم هم میرسد.
یک آناکوندا که توسط بومیان گرفتار شده است بزرگ‌ترین ماهی‌های آب شیرین در جهان در آبهای رود آمازون زندگی می‌کنند. آراپیما (Arapaima) که در زبان محلی Arapaima gigas نامیده می‌شود بزرگ‌ترین و مشهورترین ماهی آب شیرین در جهان است که در حدود ۴ متر طول و ۲۰۰ کیلوگرم وزن دارد.
از سوی دیگر آمازون خانه و پناهگاه مخلوقات عجیب دیگری مثل: آناکوندا (Anaconda) نوعی مار یا افعی بسیار بزرگ متعلق به آمریکای جنوبی یا پیرانها (Piranha) یکی از وحشی‌ترین حیوانات دنیا و ... نیز هست.
تولد رودخانه اما واقعا" آمازون چطور این چنین بزرگ و طویل شد؟ اولین دلیل آن موقعیت جغرافیایی آن و جایی که قرار گرفته است است. در منطقه استوایی و در حقیقت روی کمربند استوا و گرمترین جای کره زمین. در این منطقه چیزی حدود ۱۰۱۶ سانتی متر در سال باران میبارد یعنی بطور متوسظ ۳ سانتی متر باران در روز. با این تفاسیر می‌توان بسادگی متوجه شد که کشورهای نواحی جنوبی آمریکا به مثابه یک زیر گلدانی همیشه در معرض خطرات ناشی از طغیان آمازون و بارندگیهای شدید فصلی هستند.
هنگامی که باران میبارد و آب رود بالا می‌آید مناطق و زمینهای پست، مزارع و شالیزارها همگی زیر آب میروند. حجم خالص آب باران در جنگلهای آمازون به علت قرارگرفتن در سراشیبی با هم جمع شده و همگی در یک شبه جلگه به رودخانه آمازون میریزند.
آمازون بزرگترین رودخانه جهان است که انشعابات زیادی دارد که بخشی از آن به دریا ریخته و نیز حدودا" دو درصد از آب شیرین این رودخانه به اقیانوسها میریزد. بستر این رودخانه بسیار عریض و طویل است و از نظر درازا یکی از طولانی ترین رودخانه ها ی جهان است که بین ۶.۲ و ۶.۷ هزار کیلومتر درازا دارد.
در طول سده گذشته رودخانه های آمازون و نیل برای اثبات طویلترین بودن همواره با یکدیگر در رقابت بوده اند. طول واقعی این رودخانه ها همواره در معرض تغییر و تحول بوده و هرگز متخصصان نتوانسته اند مقدار واقعی آن را اندازه گیری کنند. آمارها نشان داده که رود نیل در آفریقا به شکل متغیر بین ۵.۴ تا ۶.۷ هزار کیلومتر درازا دارد. اما جدا از این مساله در خصوص مقدار آب موجود، هیچ شکی نیست که آمازون پر آب تر است.
در فصل خشکی و کم آبی پهنای رود آمازون به حدود ۱۱.۶ کیلومتر میرسد. این منطقه از آمریکا ی جنوبی توسط بستر اصلی رودخانه و البته انشعابات فرعی آن که گاها" به سه برابر خود رودخانه میرسد محاصره میشود.
به طور متوسط در فصل کم آبی زمینها به مسافت ۱۱۱,۰۰۰ کیلومتر از آب پوشیده میشود و در فصول بارانی حوزه رودخانه حتی تا ۳۵۰,۰۰۰ کیلومتر هم میرسد. زمانی که رود آمازون طغیان میکند و انشعابات آن هم پر آب و طغیانی میشوند، ممکن است عرض آن در مدخل رودخانه به ۳۲۵ کلیومتر و در سایر نقاط به ۴۰ کیلومتر نیز برسد. دهانه رود یعنی جایی که با دریا ارتباط دارد بسیار پهن و البته عمیق است، به طوریکه کشتیهای بزرگ میتوانند به راحتی می توانند در آن رفت و آمد کنند.
● طبیعت بکر
آمازون تنها بزرگترین رودخانه جهان نیست بلکه خانه حیات وحش و طبیعت دست نخورده دنیاست. آیا تا به حال یک گربه ماهی دیده اید؟ آنها به راحتی در آبهای گرم و نسبتا" راکد دریاچه ها پیدا میشوند و البته برخی از مردم آنها را به عنوان حیوانات خانگی در آکواریوم هایشان نگاه میدارند. گربه ماهی ها واقعا" بد قیافه هستند و به شکل عجیبی کریه اند و با سر پهن و تختی که دارند و موهایی که اطراف سر و دهانشان روییده، شبیه ماهی هستند.
این گربه ماهیها در آمریکا بسیار آشنا هستند و مردم آنها را به خوبی تشخیص میدهند. اما گربه ماهیهایی که در بزرگترین رودخانه جهان زندگی میکنند به علت زندگی در طبیعت بکر از حد نرمال و طبیعی خود بسیار بزرگتر و تنومندتر هستند و گاها" وزن آنها به ۹۰ کیلوگرم هم میرسد.
یک آناکوندا که توسط بومیان گرفتار شده است
بزرگترین ماهی های آب شیرین در جهان در آبهای رود آمازون زندگی میکنند. آراپیما (Arapaima) که در زبان محلی Arapaima gigas نامیده میشود بزرگترین و مشهورترین ماهی آب شیرین در جهان است که در حدود ۴ متر طول و ۲۰۰ کیلوگرم وزن دارد.
از سوی دیگر آمازون خانه و پناهگاه مخلوقات عجیب دیگری مثل : آناکوندا (Anaconda) نوعی مار یا افعی بسیار بزرگ متعلق به آمریکای جنوبی یا پیرانها (Piranha) یکی از وحشی ترین حیوانات دنیا و ... نیز هست.
● تولد رودخانه
اما واقعا" آمازون چطور این چنین بزرگ و طویل شد؟ اولین دلیل آن موقعیت جغرافیایی آن و جایی که قرار گرفته است میباشد. در منطقه استوایی و در حقیقت روی کمربند استوا و گرمترین جای کره زمین. در این منطقه چیزی حدود ۱۰۱۶ سانتی متر در سال باران میبارد یعنی بطور متوسظ ۳ سانتی متر باران در روز. با این تفاسیر میتوان بسادگی متوجه شد که کشورهای نواحی جنوبی آمریکا به مثابه یک زیر گلدانی همیشه در معرض خطرات ناشی از طغیان آمازون و بارندگیهای شدید فصلی هستند.
هنگامی که باران میبارد و آب رود بالا می آید مناطق و زمینهای پست، مزارع و شالیزارها همگی زیر آب میروند. حجم خالص آب باران در جنگلهای آمازون به علت قرارگرفتن در سراشیبی با هم جمع شده و همگی در یک شبه جلگه به رودخانه آمازون میریزند.
● آب و هوای جنگلهای بارانی آمازون
جنلگهای بارانی آمازون در تمام فصول سال دارای هوایی گرم با رطوبتی بسیار زیاد می باشند . متوسط درجه حرارت ، در مرکز آمازون ، در حدود ۳۰ درجه سانتیگراد (۸۶ درجه فارنهایت) غربی ترین بخش این منطقه ، در حدود ۲۵ درجه سانتیگراد (۷۶ درجه فارنهایت) می باشد . تقریباَ هر روزه باران سنگینی در سرتاسر آمازون می بارد.
چه اتفاقی برای مردم بومی آمازون افتاد؟
قبل از کشف جهان جدید توسط کریستف کلومب در قرن ۱۵ میلادی، حدود هفت الی ده میلیون آمریکایی تخمین زده شده در جنگلهای انبوه آمریکا زندگی می کردند و حدود نیمی از آنها در برزیل زندگی می کردند. شهرهای بزرگ ایجاد شده در آندس و آمازون جوامع فرهنگی را حمایت کردند. با ورود اروپائیان پایان تمدنهای بومی در مرکز آمریکای جنوبی آورده شد. اروپائیان امراضی که میلیونها آمریکایی را کشت با خود بردند و در صد سال ورود این خارجیها جمعیت آمریکایی کاسته شد، بیشتر از ۹۰ % مردم بومی در داخل جنگل زندگی می کردند.
منبع : سازمان آموزش و پرورش استان خراسان


همچنین مشاهده کنید