حرکت به سوی دکوراسیون مدرن

قرن بیستم از آغاز، دوره تغییرات سریع بوده است. تغییرات حاصل در سراسر جهان به دنبال دو جنگ جهانی و پیشرفت های چشمگیر در تکنولوژی طی این قرن آهنگ زندگی را سرعت بخشید. حدود دویست سال پیش ده ها سال طول می کشید تا یک سبک دکوراسیونی در میان کشورهای اروپایی گسترش یابد و سپس اقیانوس ها را به سوی باقی جهان طی کند.
اما امروز گسترش وسایل ارتباط جمعی کوچکترین تغییرات در مد را ظرف چند روز به اقصی نقاط جهان می‌رساند. از این رو سبک‌های دکوراسیونی تقریباً با سرعت تغییرات مد لباس در حال تغییر و تحول هستند و از آنجا که مردم قادر به تغییر دادن مبلمان و وسایل منزل و دکوراسیون کلی خانه در زمان‌های کوتاه نیستند امروز اغلب سبک‌های دکوراسیونی دچار تداخل و به عبارتی همپوشانی،حتی در یک خانه واحد، می‌شوند.
در ابتدای قرن بیستم در میان طراحان دکوراسیون اروپایی عکس العملی نسبت به تزئینات افراطی اوایل قرن نوزدهم پدیدار شد و آنان را به سوی سبکی از معماری که بیشتر بر روی فضاهای باز، تناسب و سطوح صاف تکیه داشت سوق داد. در فرانسه «جنبش مدرن» توسط فردی به نام کربوزیر Corbusier (۱۹۶۵- ۱۸۸۷) شکل گرفت. از او کتابی با عنوان «درباره معماری» در سال ۱۹۲۷ به زبان انگلیسی به چاپ رسید که در آن «نکته هایی از یک معماری جدید» را مطرح می کرد: ردیف های افقی پنجره ها، نقشه ای آزاد، نمای ساده و سقف های مسطح.
در ایالات متحده آمریکا، فرانک للوید رایت (۱۹۵۶- ۱۸۶۷) خطوط ساده افقی و اتاق های وسیع و کم ارتفاع در معماری را توسعه داد. خانه های معروف طراحی شده توسط او در اطراف شیکاگو به نحوی چشمگیر بی پیرایه هستند با نمای ساده اما زیبا از ترکیب آجر با چوب مرغوب.
مدرسه طراحی باهاوس که در سال ۱۹۱۹ در ویمر آلمان تاسیس شد سردمدار بسیاری از ایده های جنبش مدرن بود. هدف مدیر این مدرسه، والتر گروپیوس (۱۹۶۹- ۱۸۸۳) ایجاد ارتباط میان همه آموزش های هنری، معماری و طراحی بود. معماری حاصل از این تجمع به صورت ساختمان های مکعب مانندی با سقف های مسطح با ردیف های عمودی و افقی پنجره های بزرگ با قاب های فلزی برای راه یافتن نور طبیعی فراوان به داخل بود. نوگرایی، کارایی و بهداشت جوهر اصلی سبک جدید بود. رنگ سفید رنگ ارجح برای دیوارها بود که عاری از تزئینات، زوارها و گچبری های پیشین، سطوحی صاف و ساده بودند. درها بدون قاب بندی های سنتی و تنها پوشیده از سطوح تخته سه لای رنگ شده بودند. فرم ها بیشتر به سوی آیرودینامیک شدن متمایل و مبله کردن اتاق خواب، اتاق نشیمن و آشپزخانه با وسایل توکار متداول شد.
در هلند گروهی تحت عنوان «استایل» (به معنای سبک)، نامی برگرفته از مجله ای با همین عنوان نیز رسالت خود را بر بریدن هرچه بیشتر از فرم های متداول و گذشته و پیش بردن طراحی دکوراسیون به سوی قرن بیستم قرار داده بود. رهبر این گروه گرت ریتولد (۱۹۶۴- ۱۸۸۸) طراحی های خود را بر پایه فرم های سه گوش آبستره با رنگ های اولیه قرمز، آبی و زرد قرار داده بود. معروف ترین ساختمان او، خانه شرودر در اتریش، نمایی با خطوط ساده، سطوحی متشکل از قطعات بلوک مانند بدون هرگونه گچبری روی دیوارها و سقف با ردیف های متصل افقی از پنجره های فلزی داشت.
آرت دکو نقطه اوج زاهد منشی جنبش مدرن بود. آرت دکو نام خود را از نمایشگاهی که با عنوان «هنرهای تزئینی» Exposition des Art Decoratifs به سال ۱۹۲۵ در پاریس برگزار شد، گرفته بود و در دهه های ۲۰ و ۳۰ قرن بیستم در اروپا و آمریکا بسیار مرسوم بود. بارزترین ویژگی این سبک استفاده از اشکال هندسی بود. دایره ها، نیم دایره ها، سه گوش ها، چندضلعی ها و مکعب ها به عنوان طرح هایی برای فرش، کفپوش، کاغذدیواری، کاشی، پارچه و همچنین فرم مبلمان، ظروف، شومینه، چراغ ها، لوازم صوتی و خلاصه هر آنچه در دکوراسیون دخیل است به کار گرفته می شدند. موتیوهای ساده شده که منظره هایی چون غروب آفتاب را نشان می دادند و فرم های استیلیزه شده درختان، گل ها، فواره و اشکال حیوانات به ویژه آهو، در حالی که از نقوش تمدن باستانی آزتک ها (معبد پلکانی زیگورات) و مصر (پس از راه یافتن به داخل معبد توتانخ آمون در سال ۱۹۲۲) الهام گرفته می شدند به طور گسترده مورد استفاده قرار می گرفتند.
این سبک که به شدت تحت تاثیر هنر شرق بود مناسب ترین سبک برای طراحی هتل های لوکس، رستوران‌ها، کشتی های اقیانوس پیما و سالن های تئاتر و صحنه های فیلمبرداری بود. طراحان فرم های پرانحنا با سطوح پرداخت شده کالاهای سبک آرت دکو را با مواد اولیه متنوعی چون چوب خودرنگ روشن (گردو، بلوط و افرا)، چرم، مرمر و شیشه می ساختند. انواع مختلف مبلمان و شیرآلات خانه با کروم ساخته می شد و انواعی نیز با پلاستیک های جدید مانند باکلیت که سخت و براق است تولید می شدند. این ترکیب متنوع و مطبوع مصالح و مواد گوناگون در پس زمینه ای از دیوارهای سفید، کرم یا بژ قرار می گرفت و با پارچه هایی به رنگ های روشن ملایم مثل هلویی تکمیل می شد. لکه هایی از رنگ های نارنجی، سبز زمردی، آبی و قرمز نیز گاه این دکوراسیون ها را مزین می کرد.
در آمریکا حرکتی برای آیرودینامیک کردن همه وسایل به راه افتاده بود و چنان که طراحی اتومبیل ها و لوکوموتیوهای قطار به سوی آیرودینامیک شدن می رفت، لوازم خانگی از قبیل یخچال و جاروبرقی نیز به تقلید از این جنبش با اشکال دوکی شکل و آیرودینامیک طراحی و تولید می شدند. در هر دو سوی آتلانتیک طراحی ساختمان ها با نمایی آیرودینامیک، صاف و براق رایج شده بود. جنگ جهانی دوم توقفی ناگهانی در روند حرکت طراحی و معماری به وجود آورد. با این حال تکنولوژی ساخت تخته سه لا به سبب مصرف آن در صنایع هواپیماسازی رشد چشمگیری یافت. در سال ۱۹۵۱ فستیوالی در انگلستان برگزار شد که بر سادگی زاهدگونه پس از جنگ نقطه پایانی نهاد و سبکی که به دنبال این فستیوال و متاثر از آن در دهه های ۵۰ و ۶۰ قرن بیستم رایج شد راحت و بی تکلف بود. این سبک «سبک معاصر» نام گرفت. هشت میلیون نفر از نمایشگاهی که خاستگاه سبک معاصر بود دیدن کردند. در این زمان از بتون، شیشه و استیل در ساخت بسیاری از ساختمان ها استفاده می شد از جمله ساختمان فستیوال سلطنتی که هنوز در کناره جنوبی رود تایمز پابرجا است.
یکی دیگر از عوامل تاثیرگذار بر طراحی دکوراسیون و معماری در این زمان مدل ساختمان مولکول ها بود که با استفاده از مفتول و گوی های ریز و درشت در طراحی لوازم و وسایل منزل و حتی خود ساختمان ها به کار می رفت. این طرح الهام بخش طراحان متعددی در طراحی میز و صندلی هایی با لوله های فلزی و مهره های پلاستیکی رنگی شد. از این فرم برای طراحی وسایل دیگری مانند جاروزنامه ای، ساعت، چراغ های سقفی، دیواری و رومیزی و به عنوان نقشی گرافیکی بر روی کاغذدیواری، انواع پارچه و حتی ظروف مختلف استفاده می شد.
اگرچه دکوراسیون همچنان ساده و نسبتاً بی پیرایه باقی مانده بود اما با بازگشت رنگ و تنوع آن بر سبک معاصر و توجه بیشتر به راحتی، پوشاندن زمین با پوشش های نرم و استفاده از کوسن های رنگین بر روی مبلمان متداول شد و پوشش کامل کف اتاق ها با موکت به تجمل جدید تبدیل شد. تکنولوژی های جدید برای ساخت صندلی های انحنادار که با تخته سه لای قالب خورده یا ورقه های پلاستیک ساخته می شدند به بازار آمدند. با اینکه دیوارها هنوز ساده رنگ می شد لذا برای یک یا دو دیوار پوششی از کاغذ دیواری با طرح های آبستره در نظر گرفته می شد. زرد و خاکستری ترکیب رنگی محبوب در این دوره بود.
های تک High Tech که بیشتر نوعی نگرش به دکوراسیون است تا سبکی در آن توسط معماران انگلیسی چون ریچارد راجرز و نورمن فاستر در دهه هفتاد با ساخت بناهایی که در آنها تاسیسات و لوله کشی ها عریان و در معرض دید هستند مطرح شد. در ساختمان هایی که با روش های تک ساخته می شوند می توان لوله کشی ها، داکت ها و تاسیسات مربوط به آسانسور را به صورت عریان یا از زیر پوسته ای شفاف که اغلب شیشه است دید. این شیوه طراحی به دکوراسیون داخلی نیز راه یافت و در داخل خانه ها نیز نمایان ساختن تاسیسات متداول شد و همچنین کفپوش های اداری، لوازم طبقه بندی کارگاهی و مبلمان دفتری به خانه ها راه یافت.
با آغاز قرن بیست ویکم طراحان به بازگشت به سوی سبک های کلاسیک و مجلل گذشته تمایل یافتند و امروز اغلب شاهد ترکیبی از سبک های کلاسیک و مدرن در دکوراسیون هستیم که در کنار کارایی و راحتی به جزئیات تزئینی نیز می پردازند.

سپیده سلیمی

منبع : p30wold