اسکلرودرمی چیست ؟

اسکلرودرمی یک بیماری نادر و پیشرونده است که باعث سفت شدن و سختی پوست و بافت‌های همبند -رشته‌هایی که چارچوب و تکیه‌گاهی برای بدن ایجاد می‌کنند - می‌شود. اسکلرودرمی اغلب با بروز چندین لکه خشکی بر روی پوست دست‌ها یا صورت آغاز می‌شود و به تدریج ضخیم‌تر و سخت‌تر می‌شود. در واقع نام این بیماری در لغت به معنای «پوست سخت» است. این بیماری می‌تواند پوست، مفاصل، دستگاه گوارش و به خصوص مری، قلب، کلیه‌ها، ریه‌ها، عروق خونی و انگشتان دست و پا را مبتلا کند.
اسکلرودرمی در سنین بزرگسالی هم در مردان و هم در زنان مشاهده می‌شود اما در زنان در سنین بین ۳۰ تا ۵۰ سالگی شایعتر است. همچنین این بیماری در بین افراد بزرگسال شایعتر از کودکان است. اسکلرودرمی یکی از زیر گروه‌های بیماری آرتروز است که اختلالات بافت همبند نامیده می‌شود. محققان تا کنون علت تعریف شده و مشخصی برای این بیماری بیان نکرده‌اند. این بیماری ممکن است در بین افراد خانواده شایع شود اما در اکثر موارد بدون هیچ سابقه شناخته شده در بین اعضای خانواده برای ابتلا به این بیماری بروز می‌کند. اسکلرودرمی یک اختلال واگیردار یا سرطان‌زا نیست اما به میزان قابل توجهی موجب کاهش اعتماد به نفس و ناتوانی در انجام فعالیت‌های روزانه در فرد بیمار می‌شود.
● علایم بیماری اسکلرودرمی کدامند؟
شایعترین علائم این بیماری عبارت از
▪ سفت‌ و ضخیم‌ شدن‌ پوست
▪ خشکی‌ و کرختی پوست
▪ اختلال‌ در گردش‌ خون
▪ زخم‌ شدن‌ نوک‌ انگشتان‌
▪ دشواری‌ در بلع‌
▪ اختلال‌ در جذب‌ غذا
▪ نفخ‌ پس‌ از غذا خوردن‌
▪ کاهش‌ وزن‌
▪ سوزش‌ سردل‌
▪ احساس‌ ماندن‌ غذا در پشت‌ جناغ
▪ سفت‌ و ضخیم‌ شدن‌ پوست به ‌خصوص‌ در ناحیه‌ صورت‌ که‌ باعث‌ از دست‌ رفتن‌ نرمی‌ و انعطاف‌پذیری‌ آن‌ می‌شود
▪ درد عضلانی‌
▪ ضعف‌ و خستگی‌
▪ درد
▪ خشکی‌ و تورم‌ مفاصل
▪ کم‌خونی‌ هستند.
در این بیماری علاوه بر سفت و سخت شدن پوست، این بافت حالت انعطاف‌پذیری خود را از دست می‌دهد و به دلیل کشیدگی در روی استخوان‌های مهم پوست براق می‌شود.
● علل بروز اسکلرودرمی کدامند؟
علت این اختلال ناشناخته است اما ممکن است یک بیماری خود ایمنی باشد. در این حالت بافت همبند که چارچوب و تکیه‌گاهی برای بافت‌ها و عروق خونی است، ضخیم، سفت و غیرقابل انعطاف می‌شوند. به علاوه عوامل تشدید کننده این بیماری نیز ناشناخته هستند. گفتنی است که این بیماری در حال حاضر قابل پیشگیری نیست.
به علاوه عوارض احتمالی این بیماری شامل
▪ اختلال در ترمیم زخم‌ها
▪ افزایش خونریزی
▪ اختلال در ریتم قلب
▪ نارسایی احتقانی قلب
▪ نارسایی کلیه
▪ فشارخون بالا
▪ تخریب بافت‌های ریوی است.
برای تشخیص این بیماری اغلب از
▪ انجام آزمایش خون جهت شناسایی کم‌خونی و اندازه‌گیری پادتن‌ها
▪ آزمایش ادرار برای شناسایی گلبول‌های قرمز در ادرار
▪ تهیه نوار قلب
▪ رادیوگرافی از دست‌ها و مری و قفسه سینه
▪ آزمایش از عملکرد ریه
▪ نمونه برداری از پوست است.
مراقبت از این بیماران معمولا در منزل صورت می‌گیرد و به ندرت نیاز به بستری شدن در بیمارستان به علت عوارض قلبی، ریوی یا کلیوی و یا جراحی مانند جراحی مری ضرورت پیدا می‌کند.
اسکلرودرمی روش درمانی شناخته‌ شده‌ای ندارد. در واقع هیچ راه معالجه‌ای برای متوقف کردن تولید افراطی کلاژن وجود ندارد. در عین حال پزشک ممکن است داروهای خاصی را برای بهبود زندگی فرد مبتلا به اسکلرودرمی که این بیماری را تا پایان عمر به همراه خواهد داشت و نیز برای تسکین علائم بیماری تجویز کند.
پزشک همچنین ممکن است روش‌های درمانی و دارویی را برای جلوگیری از بروز مشکلات ناشی از این بیماری که اعضای مختلف بدن را تحت تاثیر قرار می‌دهد، توصیه کند.
برای کاهش میزان نفخ، سوزش سردل و ناراحتی‌های گوارشی توصیه می‌شود که بیمار از وعده‌های غذایی کم‌حجم اما به دفعات بیشتر استفاده کند.
بیمار می‌تواند برای کمک به بلع غذا همراه با آن مایعات بنوشد و برای داشتن یک رژیم غذایی مناسب به متخصص تغذیه مراجعه کند.
خود بیمار نیز می‌تواند با انجام برخی کارها علائم بیماری خود را کنترل کند.
بیمار باید به فعالیت و تحرک بدنی خود ادامه دهد. ورزش کردن بدن را انعطاف پذیر می‌کند، گردش خون را بهبود بخشیده و سفتی بافت‌ها را بهبود می‌دهد.
ورزش کردن همچنین می‌تواند پوست و مفاصل را در حالت ارتجاعی و انعطاف‌پذیر نگه دارد.
بیمار مبتلا به اسکلرودرمی باید از کشیدن سیگار پرهیز کند. نیکوتین موجود در سیگار باعث گرفتگی و انقباض رگ‌های خونی می‌شود. به علاوه سیگار موجب تنگ شدن دائمی عروق خونی می‌شود. از آنجا که ترک سیگار مشکل است بیمار می‌تواند از پزشک کمک بگیرد.
بیمار باید سعی کند سوزش سردل را در خود کنترل کند. از مصرف مواد غذایی که موجب سوزش سردل می‌شوند و یا تولید گاز می‌کنند، خودداری کند. همچنین از خوردن شام در ساعات آخر شب و بسیار دیروقت خودداری کند.
به علاوه بهتر است به هنگام خواب سر خود را بالاتر نگه دارد تا اسید معده به هنگام خواب به مجاری گوارشی فوقانی و حلق بازنگردد. همچنین برای بهبود مشکلات ناشی از بازگشت اسید معده می‌تواند از داروهای ضد اسیدی که بدون نیاز به نسخه ارائه می‌شوند، مصرف کند.
بیمار باید بدن خود را در برابر سرما حفاظت کند. در صورت سرد شدن دست‌ها باید آنها را با پوشیدن دستکش، گرم کند و سر صورت و بدن را با پوشش و البسه گرم بپوشاند.

منبع : پزشکان بدون مرز