جمعه, ۱۰ فروردین, ۱۴۰۳ / 29 March, 2024
مجله ویستا

نمایندگان اتحادیه عرب در بیروت


نمایندگان اتحادیه عرب در بیروت
روزنامه الاخبار وابسته به ۸ مارس با تیتری که بوی اتمام حجت از آن به مشام می­رسد، در تیتر نخست صفحه اول خود با این مضمون نوشت، آمدن نمایندگان اتحادیه عرب آخرین فرصت برای پایان دادن به بحران یا بازگشت به شورش است.
قرار است امروز وزیران امور خارجه کشورهای عربی بعنوان نمایندگان و برگزیدگان اتحادیه عرب وارد بیروت، پایتخت لبنان شوند تا شاید بتوانند راهی برای خروج از بحران کنونی آن کشور بدست آورند.
سفری که به اعتقاد بسیاری از کارشناسان بدلیل عدم حمایت علنی کشورهای مهم اتحادیه عرب یعنی مصر و عربستان پیش بینی می شود به شکست بیانجامد.
بویژه این که این سفر با پیشنهاد و حمایت گروه مخالف دولت یعنی ۸ مارس انجام شده و ریاست آن نیز بر عهده قطر که تلویحا از سیاست های سوریه و گروه ۸ مارس در لبنان حمایت کرده، است.
در همین رابطه عمرو موسی، دبیر کل اتحادیه عرب، که سه شنبه شب ۱۳ می به دوحه رسید تا به اتفاق شیخ حمد بن جاسم بن جبر آل ثانی، وزیر امور خارجه قطر، و دیگر اعضای کمیته ۷ جانبه راهی بیروت شود در گفت و گوی خبری در فرودگاه بین المللی دوحه گفت:" بحران لبنان پس از درگیری های اخیر در آن کشور بسیار پیچیده و پرگره شده است."
کمیته ۷ جانبه علاه بر قطر و دبیر کل اتحادیه عرب شامل وزیران امور خارجه مغرب، الجزایر، یمن، اردن، امارات متحده عربی، عمان و بحرین می شود.
این گروه ساعاتی پس از ورود با نبیه بری، رئیس مجلس لبنان، دیدار کردند و قرار است در ادامه حضور خود در بیروت با فواد سنیوره، نخست وزیر آن کشور، میشل عون، رهبر جریان میهنی آزاد، و یکی از رهبران جریان ۸ مارس، ولید جنبلاط، رئیس حزب سوسیالیست پیشرو، رهبر دروزی های لبنان و یکی از رهبران ۱۴ مارس و سعد الحریری، رئیس جریان المستقبل و رهبر فراکسیون ۱۴ مارس در پارلمان لبنان، دیدار و گفت و گو کنند.
نمایندگان اتحادیه عرب تلاش بسیاری دارند، گروه های درگیر در لبنان یعنی ۱۴ مارس و ۸ مارس را پای میز مذاکره بکشانند و آنها را وادار به گفت و گو کند. قرار است رهبری این مذاکرات با توافق دیگر اعضای اتحادیه عرب و گروه ها و احزاب لبنانی بر عهده قطر باشد و شیخ حمد بن جاسم خود ناقل پیغام های دو طرف به یکدیگر شود.
با این وجود گروه های مخالف دولت و حامیان دولت هر دو از آمدن نمایندگان اتحادیه عرب به لبنان استقبال کرده­اند. غالب گروه های ۱۴ مارس ورود گروه ۷ جانبه را به منزله بازگشایی فرودگاه بین المللی بیروت که از روز جمعه تا کنون بدلیل تحولات امنیتی اخیر تعطیل شده بود، می دانند.
اما سمیر جعجع، رهبر فالانژهای لبنان و از رهبران ۱۴ مارس، ضمن استقبال از سفر گروه ۷ جانبه به لبنان نسبت به عدم موفقیت آن ابراز نگرانی کرد و گفت:" به من اطلاعاتی رسیده که نمی توانم چندان به موفقیت آمیز بودن سفر وزیران امور خارجه ۷ کشور عربی به بیروت خوشبین باشم. امیدوارم آنچه به من رسیده اشتباه و نادرست باشد."
اما با این حال لبنانی ها تلاش دارند برای دل خوشی هم که شده نسبت به سفر گروه مامور شده از سوی اتحادیه عرب به بیروت خوشبین باشند. این خوشبینی را در میان روزنامه های روز چهارشنبه ۱۴ می بوضوح می توان دید.
روزنامه النهار نزدیک به جریان ۱۴ مارس در صفحه نخست خود نوشته است، با آمدن وزیران امور خارجه ۷ کشور عربی مرحله جدیدی در لبنان آغاز شده است.
در همین حال احمد البدیوی، سفیر مصر در لبنان، قبل از رسیدن نمایندگان اتحادیه عرب پس از دیدار با نبیه بری، رئیس پارلمان لبنان، با خوشبینی گفت:" ما نسبت به موفقیت سفر وزیران امور خارجه کشورهای عربی به لبنان خوشبینیم و فکر می کنیم اتحادیه عرب بتواند بحران جاری را حل و فصل کند."
روزنامه السفیر که نگاهی معتدل و نزدیک به جریان ۸ مارس دارد نیز نوشت:" به نظر می رسد یکی از مهمترین مسئولیت های نمایندگان اتحادیه عرب به لبنان لغو تصمیم های اخیر دولت مبنی بر بازگشت رئیس برکنار شده فرودگاه بین المللی بیروت و اجازه دادن به حزب الله برای استفاده از شبکه مخابراتی ویژه باشد."
گرچه روزنامه الاخبار وابسته به ۸ مارس با تیتری که بوی اتمام حجت از آن به مشام می رسد، در تیتر نخست صفحه اول خود با این مضمون نوشت:" آمدن نمایندگان اتحادیه عرب آخرین فرصت برای پایان دادن به بحران یا بازگشت به شورش است."
همان طور که در مطالب گذشته نیز بدان اشاره شد، نمی توان به موفقیت آمیز بودن سفر هیات عربی به لبنان چندان خوشبین بود. تقریبا همه گروه های سیاسی بر این نکته تاکید دارند، مشکل لبنان در ابتدا باید در خارج از لبنان حل و فصل شود تا در درون به راه حلی برسد. در خارج از لبنان این ماجرا حل و فصل نشده است. سوریه و متحدانش با لبنان و متحدان آن مشکل اساسی دارند و این مشکل به گفته دیپلمات­های نزدیک به اتحادیه عرب در نشست فوق العاده وزیران امور خارجه اتحادیه عرب در قاهره بخوبی خود را نشان داده است.
در آن نشست علنا موضوع لبنان اعضای اتحادیه عرب را به دو گروه تقسیم کرد. یک گروه کشورهای حامی حزب الله و سوریه بودند که از جمله آنها می توان به الجزایر، لیبی و قطر اشاره کرد و در مقابل کشورهای عربستان سعودی، بحرین، امارات متحده عربی، مصر و اردن قرار گرفتند.
اختلاف های این دو جریان به اندازه ای بالا گرفت که در جریان نشست اتحادیه عرب رسما به پرخاش به یکدیگر پرداختند که بنا به گزارش ها تاثیر مستقیم بر بیانیه نهایی نشست اتحادیه عرب گذاشت.
در درون لبنان نیز اوضاع کاملا متشنج است. بر خلاف آنچه در روزهای پایانی درگیری ها تصور می شد مبنی بر این که دو طرف قصد دارند پای میز مذاکره بنشینند اکنون وضع کاملا تغییر کرده و تهدید بویژه از سوی جریان ۱۴ مارس لحظه به لحظه افزایش می یابد.
سعد حریری روز گذشته در مراسم بازگشایی شبکه های تلویزیونی، رادیویی و تلویزیون خود بشدت از حزب الله انتقاد کرد و با متهم کردن ایران و سوریه در حمایت از فعالیت های حزب الله در تحولات اخیر مدعی شد، ایران و سوریه تلاش می کنند با قدرت سلاح، سرکوب، ترور و اشغال بیروت سلطه خود را بر لبنان حکمفرما کنند.
وی همچنین حزب الله را بدلیل حمله به موسساتی که پدرش بنیان نهاده بود، در ادامه افزود:" آنها با این کار مجددا رفیق حریری را ترور کردند."
حال با این دیدگاه قرار است گروه نمایندگان اتحادیه عرب پا به لبنان بگذارد. با این تصور و با سابقه ای که کشورهای عربی درباره موضع گیری در برابر تحولات خود داشته اند، آیا می توان گفت، سفر این گروه موفقیت آمیز خواهد بود؟
● ایران و سوریه رو در روی عربستان
علاوه بر آنچه در بالا گفته شد، موضع گیری های تازه کشورهای عربستان در برابر ایران و سوریه نیز بر گره موجود افزوده است. سعودالفیصل، وزیر امور خارجه عربستان سعودی، روز ۱۳ می در نشست خبری در ریاض که مستقیم از شبکه خبری الجزیره و العربیه پخش شد، اقدام معارضان در لبنان را کودتا خواند و مدعی شد:" اگر ایران از کودتا در لبنان حمایت کند روابط تهران با عربستان و جهان عرب تحت تاثیر قرار خواهد گرفت."
وزیر امور خارجه عربستان سعودی، ایران را به دخالت در امور داخلی لبنان متهم و مدعی شده بود:" این، ایران است که این جنگ فراگیر را مدیریت می‌کند و حزب‌الله هم می‌خواهد حکومت ولایت فقیه را بر لبنان حاکم کند، اما وظیفه ما این است که هر آنچه را در توان داریم به کار ببندیم تا جلوی این جنگ را بگیریم."
وزیر امور خارجه عربستان همچنین از طرف‌های منطقه‌ای خواست دست از دخالت در امور داخلی لبنان بردارند.
فیصل درباره ادامه اوضاع کنونی در لبنان و پیامدهای احتمالی آن هشدار داد و گفت:" عربستان از تمام اقدام­های دولت لبنان برای مقابله با بحران­های جاری در آن کشور حمایت می‌کند."
اما اظهارات سعود الفیصل از سوی ایران نیز بی پاسخ نماند. محمود احمدی نژاد، رئیس جمهوری ایران، با شرکت در یک کنفرانس خبری در تهران اظهارات وزیر امور خارجه عربستان را از روی عصابنیت دانست و گفت:" به احترام ملک عبدالله پادشاه عربستان به ایشان پاسخی نمی دهم."
رئیس جمهوری ایران همچنین گفت:" ایشان از روی عصبانیت آن اظهارات را اظهار داشته­اند و ما منتظر می­شویم پس از این که اعصابشان آرام شد نظرمان را اعلام کنیم."
وی در ادامه افزود:" گمان می­کنم ایشان نظرات شخصیش را گفته است و گمان نمی­کنم قبل از آن با ملک عبدالله تنظیم کرده باشد."
رئیس جمهوری ایران تاکید کرد:" ایران تنها کشوری است که در لبنان دخالت ندارد."
احمدی نژاد همچنین گفت:" ما و ملک عبدالله قبلا توافق کرده بودیم آقای متکی و سعود الفیصل با یکدیگر تماس داشته باشند تا بتوانند راه حلی برای لبنان بیابند اما آقای سعود الفیصل این پیشنهاد را نپذیرفت."
در همین حال روزنامه لبنانی الاخبار با انتشار مذاکرات وزیران امور خارجه کشورهای عضو اتحادیه عرب در نشست یکشنبه ۱۱ می در قاهره نوشت:" در این نشست که ۱۰ ساعت به طول انجامید، مشاجرات لفظی شدیدی بین وزیر امور خارجه عربستان سعودی و یوسف احمد نماینده سوریه در اتحادیه عرب درگرفت که این مشاجره با دخالت عمرو موسی دبیرکل این اتحادیه به پایان رسید."
الفیصل در سخنانی طولانی، تحولات مردمی جاری در بیروت در روزهای اخیر را جنگی دیوانه‌وار خواند و مدعی شد، عامل این جنگ حزب‌الله لبنان است.
وی با توهین به سید حسن نصرالله او را شارون خواند و مدعی شد:" این دو نفر، هر دو با اشغال بیروت موافقند."
وی کابینه فواد سنیوره را دولت قانونی دانست و گفت:" اکنون این دولت با یک جنگ فراگیر مواجه است و ما به عنوان سران جهان عرب، نمی‌توانیم دست‌بسته بنشینیم."
وزیر امور خارجه عربستان سعودی درادامه با انتقاد از ایران مدعی شد:" ایران این جنگ فراگیر لبنان را مدیریت می‌کند و حزب‌الله هم می‌خواهد حکومت ولایت فقیه را بر لبنان حاکم کند. ما وظیفه داریم هر چه در توان داریم به کار ببندیم تا جلوی این جنگ را بگیریم."
وی افزود:" باید لبنان را نجات دهیم و در این راه، حتی اگر بشود نیروهای عربی را به سرعت به لبنان اعزام کنیم و آنها را در سطح این کشور مستقر کنیم تا امنیت به آن بازگردد و از دولت قانونی حاکم حمایت شود."
سعود الفیصل ادامه داد:" باید اولاً همین الآن بیانیه‌ای صادر کنیم و در آن آشکارا حزب‌الله و ایران را به علت اشغال بیروت محکوم کنیم و به افراد مسلح هشدار دهیم از این جنگ دست بردارند و عقب‌نشینی کنند. ثانیا از دولت سنیوره حمایت کنیم و از این دولت به خاطر مقاومتش سپاسگزاری کنیم و از موضع آن حمایت کنیم."
در این هنگام به محض قطع سخنان الفیصل، نماینده سوریه اجازه خواست و گفت:" ولید المعلم، وزیر امور خارجه سوریه، به دلایل خاصی در این نشست حضور ندارد اما دمشق، مسائل جاری در لبنان را یک مسأله داخلی می‌داند و قصد دخالت در آن را ندارد اما متأسفانه وزیر امور خارجه عربستان قبل از همه وارد قضیه شده و حرف‌های گمراه‌کننده­ای می­زند که مرا مجبور می­کند وارد بحث شوم تا اظهارات وی واقعی قلمداد نشود."
یوسف احمد در ادامه خطاب به این مقام سعودی گفت:" شما الآن موضع حقیقی خود را آشکار کردید و نشان دادید که از یک گروه خاص در لبنان علیه گروه دیگر حمایت می‌کنید."
وی خطاب به فیصل افزود:" اولا تو می‌گویی دولت لبنان قانونی است در حالی که همه ما می‌دانیم این کابینه تنها یک کابینه تشریفاتی است و نماینده همه لبنانی‌ها نیست بلکه تنها بخشی از آنها را نمایندگی می‌کند. ثانیا وقتی تو خواستار اعزام نیروی عربی به لبنان می‌شوی به این معناست که از اعراب می‌خواهی برای جنگ با اکثریت لبنانی‌ها به این کشور سرازیر شوند و از سمیر جعحع، جاسوس و مزدور اسرائیل که امروز همپیمان شما شده دفاع کنند."
در این هنگام سعود الفیصل سخنان یوسف احمد را قطع کرد و گفت:" او هم‌پیمان ما نیست."
نماینده سوریه پاسخ داد:" همپیمان شماست و از سوی شما حمایت می‌شود و پول می گیرد. آیا تو می‌خواهی نظراتت را به ما تحمیل کنی و بگویی ایران دشمن ما است نه اسرائیل که هر روز بدون هیچ وقفه ای کودکانمان را می‌کشد. تو در حالی خواستار اعزام نیرو به لبنان می‌شوی که در جریان جنگ ۳۳روزه یک گوشه نشستی و از جایت تکان نخوردی در حالی که اسرائیل لبنان را بی‌وقفه بمباران می‌کرد. چرا آن موقع به فکر اعزام نیرو برای مقابله با اشغالگری اسرائیلی‌ها نیفتادی؟"
نماینده سوریه تاکید کرد:" تو از حزب‌الله به ‌صورت دشمن یاد می‌کنی در حالی که هم خودت و هم همه ما می‌دانیم که این حزب، با آنچه در روز اول تأسیسش بود بسیار تفاوت دارد و قربانیان زیادی برای لبنان و امت خود تقدیم کرده، در حالی که هیچ کس چنین هزینه‌ای نمی‌کند مگر اینکه خیر کشور خود را بخواهد."
وی افزود:" ایران همواره در کنار مسائل اعراب ایستاده و حامی ما بوده اما تو می‌خواهی به ما تلقین کنی که ایران دشمن است. مدتی پیش، وقتی در نشست غیر علنی اتحادیه عرب، پرونده روابط ایران و اعراب را بررسی کردیم همه حضور داشتند اما هیچ کس نگفت، با این مشکلات مواجه است و این نشان می‌دهد که عربستان سعودی می‌خواهد نگرانی‌های خودش را به خورد ما بدهد و این چیزی است که ما نمی‌توانیم آن را بپذیریم."
در این هنگام الفیصل، بار دیگر وارد بحث شد و ادعا کرد:" ایران از کودتا حمایت می‌کند و تو با من به گونه ای حرف می‌زنی گویی که ما طرفدار اسرائیل هستیم. اگر بار دیگر این حرف‌ها را تکرار کنی من موضع دیگری اتخاذ می کنم."
نماینده سوریه نیز با عصبانیت پاسخ داد:" من را تهدید نکن! اگر بخواهی با من جور دیگر صحبت کنی چیزی از من خواهی شنید که پیش از این از هیچ کس نشنیده باشی."
● ۱۴ می در لبنان
از بامداد سه شنبه ۱۴ می تانک ها و سربازان ارتش لبنان تمام خیابان های بیروت، طرابلس و منطقه جبل را احاطه کردند. تمام گروه های شبه نظامی از خیابان ها خارج شده و به گزارش خبرگزاری ها خیابان های بیروت خالی از هر گروه شبه نظامی است.
با این حال گفته می شود درگیری های محدودی در منطقه کوچکی از طرابلس جریان دارد. شاهدان عینی نیز گزارش دادند، خیابان های اصلی بیروت از جمله خیابان منتهی به فرودگاه بسته است و تعطیلی مدارس نیز ادامه دارد. اما مراکز خرید، شرکت­ها و محله­های تجاری به فعالیت روزانه خود ادامه می دهند.
در روستاهای «الجبل» و «مدنه» که عمدتا دروزی نشین هستند و در دو روز گذشته شاهد درگیری های شدیدی با وفاداران ۸ مارس بودند نیز آرامش برقرار است و شبه نظامیان حزب سوسیالیست پیشرو به رهبری ولید جنبلاط سلاح های خود را به حزب رقیب یعنی طلال ارسلان تحویل می دهند تا وی نیز این سلاح ها را تحویل ارتش دهد.
ارسلان در این باره گفت:" شبه نظامیان حزب سوسیالیست پیشرو بیشتر دفاتر و مکان های تحت کنترل خود در منطقه عالیه را تحویل داده اند و فقط منتظریم انبارهای اسلحه و سلاح های سنگین خود را نیز تحویل دهند."
اکنون ارتش در روستاهای الجبل و مدنه متمرکز شده و نیروهای خود را در خیابان ها متمرکز کرده است.
اما همان طور که بسیاری از کارشناسان پیش بینی می کنند، این اتفاق ها آتش زیر خاکستر است. هنوز خطر در کمین ملت لبنان است و هر آن بیم آن می رود که آتش آشوب دوباره شعله ور شود. به اعتقاد تحلیلگران عمده این آرامش بدلیل حضور مستقیم ارتش در خیابان ها و احترام برای رسیدن وزیران امور خارجه کشورها عربی و نمایندگان اتحادیه عرب است.
شاهد این موضوع را می توان در گزارش روزنامه لوس آنجلس تایمز دید. این روزنامه در تاریخ ۱۴ می به نقل از کارشناسان امنیتی و مقام های عالی رتبه لبنانی گزارش داد، گروه اکثریت در لبنان با حمایت ایالات متحده اقدام به تشکیل یک گروه شبه نظامی سنی تحت پوشش شرکت های ویژه امنیتی کرده اند.
بنا به این گزارش این نیروها اکنون در حال آموزش جدی در مناطق تحت حمایت سعد حریری هستند تا در صورت وقوع درگیری نظامی بتوانند از خود در برابر نیروهای حزب الله دفاع کنند.
پیش ازاین در زمان آغاز درگیری ها نظامیان وفادار به جریان المستقبل تنها یک شب توانستند در برابر نیروهای حزب الله مقاومت کنند و پس از استمرار درگیری ها سلاح های خود را تحویل داده و تسلیم نیروهای حزب­الله شدند. این موضوع نگرانی شدیدی را در میان جریان المستقبل و متحدانش بوجود آورد و باعث شد به فکر تاسیس یک گروه شبه نظامی برای هر گونه مقابله احتمالی با حزب الله بیافتند.
برخی از نیروهای وفادار به جریان المستقبل از رهبران این جریان گله مندند که در هنگام حمله وفاداران حزب الله به آنها خیانت کرده و از خود واکنشی نشان نداد و دفترها و مراکز خود را بدون کوچکترین مقاومتی به نیروهای حزب الله تسلیم کرده است.
یکی از این افراد در گفت و گو با این روزنامه گفت:" ما تنها توانستیم برای چند ساعت مقاومت کنیم. زیرا به سرعت سلاح و ذخایرمان به پایان رسید. وقتی به خود آمدیم، دیدیم کاملا محاصره شده ایم و تمام راه ها به روی ما بسته شده است. سعد حریری نیز قبل از این که حلقه محاصره تنگ تر شود به سرعت محل را ترک کرد و ما را تنها گذاشت و ما مجبور شدیم به تنهایی از خودمان دفاع کنیم."
رئیس گروه امنیت ویژه بیروت نیز که بدلیل حساسیت این موضوع نخواست نامش فاش شود، در این باره گفت:" این گروه شبه نظامی سنی هنوز آماده نشده است. نمی توان ارتشی را ظرف یک سال ایجاد کرد حتی اگر میلیون ها دلار خرج آن شود. اعضای چنین ارتشی باید کاملا جان برکف باشند و به آنچه انجام می­دهند ایمان داشته باشند و برای هدفشان از قلب و جان آماده مرگ شوند."
کارمندان شرکت سکیور پلاس نیز اعلام کردند، جریان المستقبل بدنبال تشکیل چنین گروه شبه نظامی است.
روزنامه واشنگتن پست نیز در شماره ۱۴ می خود نوشته است:" شرکت های امنیتی ویژه ای که قرار است با جریان المستقبل همکاری کنند از مهمترین افراد امنیتی ای تشکیل شده اند که قادرند به سرعت با گروه های افراطی همچون القاعده، گروه های تندرو مستقر در اردوگاه های پناهندگان و حتی بعضی از گروه های افراطی حزب الله ترکیب شوند."
شرکت سکیور پلاس شرکتی است وابسته به جریان المستقبل که شیوه عملش نگرانی های بسیاری را در دستگاه امنیتی لبنان بوجود آورده است.
مسئولان نزدیک به حزب الله تاکید کردند، فعالیت های این شرکت را بطور کامل و دقیق زیر نظر دارند و تلاش می کنند رشد تهدیدآمیز آن را تحت کنترل داشته باشند.
شرکت سکیور پلاس پیش از این یک شرکت کوچک بود اما از سال گذشته رفته رفته تبدیل به یک مجموعه امنیتی بزرگ شد که توانست سه هزار نیرو به دور خود جمع کند که اکثر آنها افراد فقیر سنی ساکن در شمال لبنان هستند که با خود تفنگ و سلاح های سبک حمل می کردند. این افراد از سال گذشته بتدریج به عضویت شرکت سکیور پلاس در آمده اند.
یکی از مقام های عالی رتبه این شرکت گفته است:" در صورتی که درگیری در کشور بوقوع بپیوندد ما هزاران جوان آماده رزم در اختیار داریم که در سراسر کشور پراکنده­اند و با لباس های عادی میان مردم زندگی می کنند. "
حقوق هر کدام از اعضای این گروه شبه نظامی ۳۵۰ دلار در ماه است که روزانه ۸ ساعت کار می کنند و بطور مداوم از دفاتر، مراکز و مناطق تحت نفوذ جریان المستقبل محافظت می کنند.
برخی از مقام های مسئول این گروه مدعی هستند، نیروهای این گروه بطور رسمی سلاح حمل می­کنند و همیشه مسلح هستند. همچنین برخی از سلاح های خود را از حزب­الله خریداری می­کنیم.
نویسنده : علی موسوی خلخالی
منبع : دیپلماسی ایرانی


همچنین مشاهده کنید