سفرنامه کلیساهای استان آذربایجان‌غربی

● نخستین سفر:کلیسای ننه مریم
ارومیه :شهرهزار تمدن ،یکشنبه های دگر گونه ای دارد .یکشنبه هایی که در آن از یک سو صدای اذان ازگلدسته های مسجد به گوش می رسد واز سویی دیگرصدای ناقوس کلیسا...پ
اگر کمی اهل ذوق باشبن وچرخی بزنیین در گوشه وکنار این شهر،خواهی دید مسجد وکلیسا در کنار هم قرار گرفته اند.فرقی بین آنها نیست .که خدا را می توان درهر آئینی جستجو کرد .
آری قرنهاست که در این سرزمین مردمان فارغ از دینشان دست دردست هم می کوشند تا سرایی آباد داشته باشند .قرنهاست که هر موحدی با هردینی در این سرزمین ارج وقرب دارد .
ارومیه ومردمان آن ،نمونه ی کاملی هستند از رعایت حقوق اقلیت های دینی ،مادامی که از دین توحیدی روی بردارند وادیان الحادی را سرلوحه خود قرارندهند.در آن صورت غیرت است که بر نمی تابد بی حرمتی نسبت به قوانین الهی را...
سفری دیگر را به دنیای پررمزوراز کلیساهای ارومیه را آغاز می کنیم.این بار همانطور که دانستید به سراغ کلیسای ننه مریم می رویم.
کلیسای ننه مریم یا به عبارتی دیگر ،کلیسای شرق آشوری.به روایت روایت های موجود در ابتدا آتشکده زرتشتیان بوده است.موبدان زرتشتی بادیدن ستاره ای درخشان در آسمان مقارن با تولد حضرت مسیح (ع) متوجه ظهور منجی بر اساس نوشته های قدیمی وکتاب مقدس شدند.وبه دیدار عیسی مسیح (ع) شتافته وبعد از شنیدن نوای خدایی آن حضرت واعتقاد به پیامبری ایشان به دین مسیح روی آورده وآتشکده را تبدیل به کلیسا کرده اند.
این روایات بر سنگ قبر موبد کلیسا نگاشته شده است .این سنگ قبر تا زمان جنگ جهانی اول هم در کلیسا نگه داری می شد در آن زمان سنگ قبر توسط قوای روسیه بدانجا منتقل شده ودر حال حاضر در موزه کیف نگه داری می شود.
بنابراین روایات موجود:این کلیسا را می توان قدیمی ترین کلیسایی دانست که در شرق ساخته شده است.به همبن دلیل نزد آشوریان مسیحی بسیار محترم ومعتبر است.
این کلیسا مابین خیابانهای قدس ،دانش ،کاشانی وخیابان امام ودر محوطه ی نسبتا" بزرگی واقع شده است.
در نگاه اول ؛بیننده صاحب ذوق متوجه فرم ناهمگون کلیسا می شودکه این فرم ناهمگون به دلیل تعمیرات انجام شده در زمانهای گذشته است.
ظاهرا" در سال ۶۴۲ میلادی با دستور ودرخواست (بافری)خواهر حاکم چین تعمیراتی در کلیسا انجام شده است.این شاهزاده خانم در سرراه خود برای دیدار با اسقف اعظم نینوا ،سری به این کلیسا زده ودستور مرمت آنجا را داده است.در سالهای ۴۲ و۴۳ شمسی نیز برج جدیدی به کلیسا افزوده شد که از فواصل دور قابل مشاهده است.
در عین حال وبا وجود همه تعمیرات وبا همه افزودنیها وکاستنیها ،به تحقیق بنای اصلی وقدیمی به همان صورت اولیه باقی مانده است.
کلیسای ننه مریم ،صحن نسبتا" بزرگی دارد .حیاط کلیسا به وسیله در ورودی به خیابان قدس راه پیدا می کند..بیشتر ساختمانهای قدیمی کلیسا نیز در ضلع شمالی صحن واقع شده اند.
درورودی به صحن کم ارتفاع است.به نحوی که هنگام ورود بایستی سرخودرا به پایین خم کنی وناخودآگاه احترام بگذاری .درست مقابل در ورودی کتیبه ای که مضمون آن یادآور فرموده باری تعالی به حضرت موسی (ع) است :نعلینت را از پادرآور ،مکانی که در آن ایستاده ای مقدس است.
نکته جالب توجه در کلیسا این است که نه نیمکتی برای نشستن دارد ونه محلی برای مراسم توبه.
تنها نیمکتی کوچک در انتهای سالن برای راحتی سالمندان قرار دارد.
طراحی ساختمان کلیسا،به نحوی صورت گرفته که با گذر از در ورودی دوپله پایین می رود.وبا گذر از راهرویی به دالانهای گنبدی شکل می رسی که در یک طرف آن مقبره های کشیشان از گذشته در آنجا قرار دارد.
پس از باید از راهرویی تنگ بگذری تا وارد صحن اصلی کلیسا شوی.
محراب این کلیسا اتاقی تو در تو است که تنها کشیشان حق ورود به آنجا را دارند .ومن نیز در بند همین قانون موفق به حضور در این مکان نشدم.
محراب کلیسا با تصاویر حضرت مسیح (ع) در حالتهای مختلف تزئین شده است.
در سمت راست محراب ؛راهرویی وجو دارد که به اتاق غسل تمید راه دارد .اتاق غسل تمید؛اتاقی در حدود ۱۲ متر با تابلوی های بسیار زیبا که مضمون آنها حضرت عیسی (ع) است در حالتهای مختلف.
به گفته ی خادم کلیسا ؛این تابلوها هنر زنان مسیحی است که به این کلیسا اهدا شده است.
امروزه مراسم غسل تمید دراین اتاق برگزار نمی شود.
هم اکنون این کلیسا به عنوان مکانی تاریخی ومقدس برای برگزاری مراسم مذهبی ،دعا ونیایش استفاده می شود.
با گشت و گذاری نه طولانی اما ماندگار از کلیسای ننه مریم ارومیه برای آغاز سفری دیگر خارج شدم.

مجتبی وحیددوست
استان آذربایجانغربی . ارومیه. زمستان -۱۳۸۶