قدرت حافظه

جسم انسان، توان و استعدادهایی برای فزایندگی و رشد دارد، استعدادهای معنوی انسان هم توان رشد دارند.
▪ استعدادهایی که در نهاد انسان هستند از دو بخش
۱) مادی و فیزیکی
۲) معنوی و متافیزیکی تشکیل می شوند که گاهی مجموع این استعدادها یک جریان و حرکتی را در وجود انسان ایجاد می کنند و گاهی نیز به صورت مادی صرف، مثل استعداد تندخوانی و تندگویی یا استعدادی که از طریق چشم انجام می شود ظهور می یابد. مثلا انسان گاهی می تواند همین اطراف را ببیند، و گاهی هم می تواند از طریق چشم، دور را با دقت نگاه کند. این کار زمانی به وسیله ابزاری مثل عینک، دوربین، تلسکوپ و... گاهی هم بدون ابزار انجام می گیرد.
در جهت ضعف هم همین است؛ گاهی افراد دور را می بینند؛ اما نزدیک را نمی بینند. گاهی هم برعکس.
نتیجه این که، استعدادهای انسان به سه قسم تقسیم می شود:
۱) استعدادهایی که صرفا بعد مادی دارند.
۲) استعدادهایی که صرفا معنوی هستند.
۳) استعدادهایی که ترکیبی از ماده و معنا هستند.
بحث ما در قسم سوم است، چون بخشی از یادداری، یادسپاری، خاطر داری به امور معنوی و بخشی دیگر به امور مادی مربوط است و معجونی از این دو بعد است.
حافظه نیز معجونی است از دو بعد «مادی» و «معنوی» که به خاطر عدم به کارگیری صحیح آن موجب ضعف حافظه و افت تحصیلی می شود. حتی گاهی اوقات بعضی افراد هستند که در یک مقطع زمانی حافظه شان خیلی قوی است، بعد کم کم افت پیدا می کند که در اصطلاح روان شناسان به این حالت «زنگار حافظه» می گویند.
عوامل زنگار حافظه چیست؟ یکی از عوامل زنگار حافظه، آن است که از آن استفاده نشود، و عامل دیگر بد استفاده نمودن از حافظه است. زیرا وقتی هم که بد استفاده شود، مثل آن است که: کنار درب آهنی اتاق، یک کتری آبجوش مرتب بجوشد و بخار کند. این درب آهنی بعد از مدتی به طور خوب باز و بسته نمی شود چرا؟ به خاطر این که عواملی جلوی راه او گذاشته اید که موجب زنگار شده است. پس نقش حافظه از نظر جسمی بسیار مهم است خیلی از زحمات و مسایلی که جسم تحمل می کند، به خاطر آن است که حافظه درست کار نمی کند. یک کاری را چشم باید ۱۰ بار انجام دهد؛ به خاطر این که حافظه روند صحیح خود را طی نمی کند.
حافظه، زمینه ساز استعداد است، ما هم استعداد داریم و هم حافظه، مهم آن است که چطور از آن استفاده کنیم. استعداد انسان ها ثابت نیست بلکه بر مبنای استفاده از آن متغیر است. مانند قطعه زمینی که ممکن است ۴ بار از آن محصول برداشت شود، گاهی ۳ بار محصول بدهد. این بازدهی به زمینه ها برمی گردد. فضای مناسب، کاشت و داشت وبرداشت مناسب، رسیدگی و بررسی های فراوان است که زمین را آماده باردهی می سازد.
● حافظه استعداد فراگیر
برخی فکر می کنند که حافظه منحصر به انسان است اما این طور نیست بلکه در موجودات دیگر هم حافظه وجود دارد حتی در کوچکترین ذره از یک موجود که به آن مولکول یا اتم یا یاخته می گویند نیز حافظه وجود دارد اما در آن جا حافظه اتلاق نمی شود بلکه به آن استعداد یا نیرو می گویند. در موجودات لطیف تر مثل فرشتگان نیز این استعداد موجود است. اما یک حالت جبری دارند و تفاوت هایی بین همه این ها و انسان وجود دارد. انسان علاوه بر این که می تواند مطلب را بگیرد، آن را تحویل هم می دهد؛ می تواند تجزیه و تحلیل هم بکند؛ در ذهن و حافظه اش آن ها را بپروراند و حفظ کند و در موقع مناسب از آن ها استفاده کند. حتی گاهی انسان می تواند تحلیل هایی از خود ا رایه دهد که ممکن است تا آن زمان در هیچ کتابی نخوانده یا نشنیده باشد اما با این حال مطلبی را که می شنود تکه تکه روی هم می گذارد واز بین مطلب، مطلب تازه ای ارایه می دهد. قدرت ارایه و پیوستگی و بهم وابستگی صرفا در حافظه انسان وجود دارد و در حافظه حیوانات و موجودات دیگر چنین قدرتی وجود ندارد. خصوصیتی که در حافظه انسان است در سایر موجودات نیست که همان قدرت تشخیص است.
● فعال کردن حافظه
از آن جا که حافظه انسان همیشه در حال گرفتن اطلاعات و اخبار است، برای تمرکز و استفاده از حافظه باید با آن کار کرد.
حافظه دایم در حال کار کردن است. اطلاعات می دهد و اطلاعات می گیرد و وقتی که فکر می کند می بیند در حافظه او چیزی نمانده است ولی اگر انسان تمرکز فکر داشته و حافظه اش را مورد استفاده دقیق قرار دهد همه چیز را در سلول های مغز خود جای می دهد و به موقع از آن ها بهره برداری می نماید.
برای فعال کردن سلول های مغزی یکی دیگر از روش هایی که به کار می رود، این است که: وقتی به رختخواب می روید و خواب به چشمان شما نمی آید و در رختخواب می غلتید یکی از کارهایی که برای تمرکز و فعال کردن سلول های مغزیتان بهتر است به کار ببرید، این است که همان طور که دراز می کشید کارهایی را که در طول روز انجام داده اید، در ذهن خود مرور کنید این کار خیلی زمان نمی برد.
شاید در یک دقیقه بتوانید تمام ۱۰ ساعت روز را در ذهن مرور کنید این موجب می شود که سلول های مغزی با هم ارتباط پیدا کنند و مغز یک قدرت فوق العاده پیدا کند. روش دیگر برای استفاده بهتر از حافظه، سالم سازی بدن است.
اگر بدن بیمار باشد، حافظه هم درست کار نمی کند. گاهی مواقع غلظت خون، فشار خون و چربی خون، موجب کم کاری حافظه می شود.
بیماری های تنی، مانند: رسوبات مجاری ادرار «پروستات» به خاطر عدم فعالیت بدنی است بنابراین، ورزش خیلی موثر است.
مثل این است که کتری را روی چراغ بگذاریم، وقتی که تبخیر شد رسوباتی در ته کتری می ماند چنانچه مرتب بعد از جوشیدن آن را تکان داده و بشوییم قطر این رسوبات زیاد نمی شود.
انسان هم اگر ورزش کند، جسمش فعال و پویا می شود این پویایی قطعا در روح او هم تاثیر دارد. در چنین بدن سالمی، حافظه سالمی است که می تواند بسیار در یادگیری و فهم انسان در زمان کم دخیل باشد.

زهرا فیروزی راد

منبع : روزنامه جوان