پنجشنبه, ۹ فروردین, ۱۴۰۳ / 28 March, 2024
مجله ویستا

حساس است، با ملایمت رفتار شود


حساس است، با ملایمت رفتار شود
آیا مچ شما در محل تماس با ساعتتان دچار خارش و قرمزی می‌شود؟
محل تماس فلز کمربند با پوستتان چطور؟
وقتی لباسی از جنس الیاف مصنوعی و پلاستیک می‌پوشید چطور؟
شال پشمی پوستتان را ناراحت می‌کند؟
وقتی از بدلیجات استفاده می‌کنید، محل تماس پوستتان با فلز آن دچار خارش می‌شود؟
بعد از هر بار خوردن یک غذای خاص دچار ناراحتی و قرمزی در پوست‌تان می‌شوید؟
اگر جواب‌تان به هرکدام از سوالات بالا مثبت است حتما مطلب ما را بخوانید. قرمزی و خارش پوست یکی از عوارض آشنایی است که تقریبا همه ما با آن آشنا هستیم و حتی اگر خودمان هم تجربه‌اش نکرده‌باشیم در اطرافمان با کسانی که از آن گلایه دارند روبه‌رو شده‌ایم. در این شماره برای آشنایی بیشتر با انواع حسایت‌های پوستی گفت‌وگویی داریم با دکتر رقیه جبرئیلی، متخصص پوست.
▪ حساسیت‌ها به چند نوع تقسیم می‌شوند؟
ـ به‌طور کلی حساسیت‌ها به دو گروه تقسیم می‌شوند. تعدادی از آنها دارای زمینه ژنتیکی هستند و عوامل درونی در ایجادشان موثر است که به آنها آندوجنوس‌ها گفته می‌شود و تعدادی از آنها بر اثر عوامل بیرونی ایجاد می‌شوند که به اگزوجنوس معروفند. هر کدام از دو گروه خود دارای انواع متنوعی هستند. درماتیت‌های آتوپیک، اگزمای سکه‌ای و درماتیت سبوریک (سبوره) از انواع حساسیت‌هایی هستند که بر اثر عوامل درونی ایجاد می‌شوند.
▪ درماتیت آتوپیک چیست و بیشتر در چه گروهی دیده‌می‌شود؟
ـ درماتیت آتوپیک یکی از مهمترین و شایع‌ترین حساسیت‌هاست که ممکن است در زمان شیرخوارگی(۸-۷ ماهگی) بیشتر مشاهده شود و به شکل ضایعات خارش‌دار در ناحیه صورت به‌ویژه گونه‌ها بروز می‌کند. البته گاهی این ضایعات گسترش پیدا کرده و در سایر نقاط بدن هم مشاهده می‌شود. گاهی خارش به حدی زیاد است که بچه با خاراندن آن باعث زخمی شدن محل ضایعه می‌شود. درماتیت آتوپیک در بچه‌های بزرگتر هنگامی چهار دست و پا راه می‌روند بیشتر در نواحی تماس بدن با زمین مانند زانو و ساق پا دیده می‌شود و در سنین بالاتر و بزرگسالان بیشتر در محل چین‌های بدن ظاهر می‌شود اما علامت مشترک همه آنها در تمام سنین خارش زیاد ضایعات است.
▪ اگزمای سکه‌ای چه ویژگی‌هایی دارد؟
ـ اگزمای سکه‌ای به‌صورت ضایعاتی در اندازه‌های مختلف ظاهر می‌شود که گاه به شکل یک سکه است و گاه دارای اشکال نامنظمی است. این ضایعات بیشتر پشت دست‌ها ایجاد می‌شوند و در موارد نادر سایر قسمت‌های بدن را هم فرا می‌گیرند. ضایعات با خارش زیادی همراه است، در نوع حاد آن ترشح هم دیده‌ می‌شود.
▪ و درماتیت سبوریک؟
ـ در این بیماری در ناحیه سرشوره‌ها خود را نشان می‌دهند و گاهی حتی ابرو و قسمت‌های مرکزی صورت مانند اطراف بینی و دهان را هم درگیر می‌کنند. درماتیت سبوریک با خارش، التهاب، و پوسته ریزی همراه است. پوسته‌ها به رنگ زرد مایل به قهوه‌ای هستند.
این بیماری ممکن است در ۳-۲ ماه اول تولد یا در بزرگسالان بعد از سن بلوغ دیده‌ شود. متاسفانه این بیماری یک بیماری عودکننده است تا جایی که گاه ممکن است مدتی بعد از درمان به شکل حادتر عود کند. هرچند درماتیت سبوریک دارای زمینه ارثی است اما استرس هم در ایجاد و به‌ویژه عود آن بسیار موثر خواهد بود.
▪ یعنی می‌توان به درمان آن امیدوار بود؟
ـ در برخی موارد ممکن است بیماری نسبت به درمان ارائه شده مقاوم شود و نیاز به درمان‌های بیشتر در مدت طولانی‌تری است که حتما باید زیر نظر متخصص انجام شود.
▪ لطفا کمی هم در مورد اگزوجنوس‌ها توضیح دهید.
ـ اگزوجنوس‌ها هم دارای انواع مختلفی هستند که از آن جمله می‌توان به اگزمای تماسی اشاره کرد.
 ▪ اگزمای تماسی دراثر تماس با چه موادی به وجود می‌آید؟
ـ چیزهایی مانند گرد و خاک و در مواردی هم در اثر تماس با موادی مانند فلزات به‌ویژه نیکل و کروم ایجاد می‌شود. البته اگزمای تماسی خود به دو نوع تحریکی و آلرژیک تقسیم‌بندی می‌شود.
 ▪ و هر کدام از این دو دارای چه ویژگی‌هایی هستند؟
ـ نوع تحریکی بیشتر بر اثر تماس با عوامل اسیدی یا قلیایی مانند شوینده‌ها و غیره ایجاد می‌شود و علائم آن بیشتر از نوع آلرژیک است.
▪ منظورتان از علائم چیست؟
ـ قرمزی و خارش زیاد و ورم. گاهی آن‌قدر این علائم شدید است که با تاول همراه و منجر به ایجاد زخم و ترشح می‌شود.
▪ نوع آلرژیک دارای چه فاکتورهایی است؟
ـ در اثر تماس زیاد با مواد حساسیت‌زا به‌ویژه شوینده‌ها کم‌کم حساسیت تحریکی تبدیل به نوع آلرژیک می‌شود و واکنش‌های خفیف‌تری ظاهر می‌شود.
▪ آیا در مورد این حساسیت‌ها هم عامل ژنتیک می‌تواند موثر باشد؟
ـ بله، معمولا افرادی که زمینه ژنتیکی دارند نسبت به بیشتر حساسیت‌ها مستعدتر هستند. بدن خانم‌هایی که زمینه حساسیت دارند در زمان بارداری به‌ویژه ماه‌های ۶-۵ حساس‌تر می‌شود. حتی ممکن است در برخی خانم‌های باردار که هرگز علائم حساسیت نداشته‌اند اما زمینه آن‌را دارند ما شاهد بروز حساسیت در این دوران باشیم.
▪ چگونه می‌توان از حساسیت‌ها پیشگیری کرد؟
ـ اجازه دهید اول تاکید کنم که بهترین درمان پیشگیری است و با پیشگیری می‌توان بیماری را کنترل کرد. مثلا در مورد درماتیت آتوپیک با شناسایی موادی که کودک نسبت به آنها دارای حساسیت است و خودداری از مصرف آنها می‌توان از بروز حساسیت جلوگیری کرد.
معمولا خوراکی‌هایی مانند شکلات، بادمجان، توت فرنگی، تخم‌مرغ در برخی افراد حساسیت‌زا هستند. همچنین افرادی با پوست‌های خشک بیشتر مستعد حساسیت هستند، بنابراین توصیه می‌شود این افراد حتما از صابون‌ها و لوسیون‌های بدن مخصوص و ضدحساسیت یا گلیسیرینه استفاده کنند تا از خشک شدن بیشتر پوست آنها جلوگیری شود. خشکی پوست باعث ایجاد خارش شده و خارش ضایعاتی را پوست ایجاد می‌کند.
افراد مستعد حساسیت بهتر است از لباس‌های نخی استفاده کرده و از پوشیدن لباس‌هایی از جنس پشم و پلاستیک خودداری کنند. استفاده از لباس‌های نخی احتمال بروز آلرژی در آینده را هم کمتر خواهدکرد. برخی از افراد هم هنگام استحمام از لیف و کیسه استفاده می‌کنند که اصلا به ویژه در مورد افرادی با زمینه حساسیت توصیه نمی‌شود چون باعث تحریک پوست است. بهتر است هنگام استحمام فقط از یک صابون مناسب و نهایتا یک لیف نرم استفاده شود.
 ▪ چه توصیه‌ای به خانم‌های خانه‌دار و افرادی که زیاد با مواد شوینده کار می‌کنند، دارید؟
ـ این افراد به ویژه کسانی که نسبت به شوینده‌ها دارای حساسیت هستند باید از دستکش‌هایی با لایه کتان استفاده کنند یا زیر دستکش خود دستکشی نخی بپوشند.
 ▪ برای درمان حساسیت معمولا از چه روش‌هایی استفاده می‌شود؟
ـ معمولا داروهای موضعی تجویز می‌شود اما گاهی هم نیاز به درمان داروهای خوراکی وجود دارد.
▪ آیا کهیر هم نوعی حساسیت است؟
ـ نه، ما اصطلاحی داریم به نام آتوپی که شامل حساسیت آتوپیک، کهیر، رینیت آلرژیک (تب یونجه) و آسم است. موارد بالا گاهی ممکن است همراه یکدیگر در بیمار مشاهده شوند. بنابراین کهیر گاهی در کنار حساسیت بروز می‌کند اما حساسیت نیست. گاهی در برخی بیماری‌های داخلی و عفونت‌های مزمن هم کهیر را می‌بینیم.
▪ تفاوت کهیر و حساسیت چیست؟
ـ کهیر دارای علایم زودگذری است اما حساسیت ضایعات واضحی دارد.
شهرزاد عبدیه
منبع : روزنامه تهران امروز


همچنین مشاهده کنید